}
}
'da" target="_blank"> Orenburg Oblastı'nda, Orsk'da bulunan Ortak Yahudi-Müslüman (çoğunlukla Yahudi, Kazak ve Tatar) mezarlığı.]Tarih
te Yahudilik ile İslam arasındaki etkileşimin tarihi, İslamın Arap Yarımadası'nda doğup buradan yayılmaya başladığı 7. yüzyıla kadar uzanır. Gerek Yahudiliğin gerekse İslamın kökenleri Ortadoğu'da,İbrahim
'e dayandığından, her ikisi deİbrahim
i Semavi dinler olarak kabul edilir. Yahudilik ile İslamın paylaştığı birçok ortak yön bulunmaktadır: temel dini görünümü, yapısı, hukuk felsefesi ve uygulaması ile İslam Yahudiliğe benzer. Jewish-Muslim Relations, Past & Present, Rabbi David Rosen Gerek bu benzerliklerden ötürü, gerekse Müslüman kültürü ve felsefesinin İslam dünyası içinde yaşayan Yahudi cemaatleri üzerindeki etkisi yoluyla, geride kalan 1.400 yıl boyunca bu iki din arasında kesintisiz ve hatrı sayılır bir fiziki, teolojik ve siyasi örtüşme ortaya çıkmıştır. Dini Şahsiyetler 'in" target="_blank"> gömülü olduğu Makpela Mağarası.] " target="_blank"> ve On Emir, Rembrandt.] Kadim İbrani ve Arap halkları genel olarak, eski İbranilerin bildiği kültürlerin kökenlerine dair Tevrat'ta anlatılanlardan esinlenilerek ortaya atılan bir kavram olan Sami halkları adı altında sınıflandırılırlar. Kadim İbraniler kültürü ve dili ile kendilerine en yakın olanların genelde ataları Nuh'un oğullarından Sam'ın soyundan geldiğine inanırlardı. Düşmanlarının ise, Sam'ın lanetli erkek kardeşi Ham'ın soyundan geldiği söylenirdi. Modern tarihçiler, genellikle ebeveynden çocuğuna geçen, gen ve alışkanlıklar gibi özelliklere dayanarak eski İbraniler ile Araplar arasındaki hısımlık ilişkisini doğruluyorlarsa da, bugüne kadar üzerinde en çok çalışma yapılan kıstas dil olmuştur. İbranice ve Arapçayı da içine alan Sami dilleri arasındaki benzerlikler ve bu diller ile diğer komşu halkların konuştuğu diller arasındaki farklılıklar, tüm Sami halkları içinde İbraniler ile Arapların ortak kökenini teyit eder niteliktedir. The religion of Semites, ch 1 Yahudilik, M.Ö. 16. yüzyılda ilk büyük tek tanrılı din olarak ortaya çıkmıştır. Yahudi inanışına göre, Yahudilik tarihi Tanrı ile kendisi de İbrani olarak kabul edilenİbrahim
arasındaki Ahit ile başlar. (İlk İbraniİbrahim
'in atalarından Hud'dur.) Tevrat'ta zaman zaman "Arap" olarak tercüme edilen Arvi halklarından bahsedilir. Arap Yarımadası'nda yaşayan Araplarınİbrahim
'in ilk oğlu İsmail'in soyundan geldiği kabul edilir. Çoğu Batılı ile kimi Müslümanlar arasında İslamın Kur'an-ı Kerim'inMuhammed
'e indirilmesi ile 7. yüzyılda, Arap Yarımadası'nda doğduğu görüşü hakim olsa da, Kur'an'ı Kerim'de (Allah'a inanmak ve Allah'a ve emirlerine teslimiyet anlamında) ilk Müslümanınİbrahim
olduğu yazar. İslam, gerek Yahudilik gerekse Hıristiyanlık tarafından kabul edilenMusa
veİbrahim
Genesis 20 gibi ortak peygamberlere inanç ve hürmet gibi birçok özelliği de paylaşır.}
İbrahim
}
Yahudilik, Hıristiyanlık ve İslam "İbrahim
i dinler" (Semavi dinler) olarak bilinir.Sources for the following are: *J.Z.Smith 98, p.276 *Anidjar 2001, p.3 İlkİbrahim
i din, Babil Sürgünü'nden önce, M.Ö. 1. yüzyılda kadim İsrail ve Yahuda krallıklarında uygulandığı haliyle Yahudilik idi. Müslümanlar,İbrahim
'in büyük oğlu İsmail'i Arapların Babası olarak kabul ederler.İbrahim
'in küçük oğlu İshak ise İbranilerin Babası olarak adlandırılır. Yahudi geleneğinde,İbrahim
Avraham Avinu, ya da "Babamızİbrahim
" olarak adlandırılır. Müslümanlar ise, İshak'ı İslamın önemli peygamberleri biri ve İsmail vasıtası ileMuhammed
'in atası olarak kabul ederler.Musa
}
İslam, Tora'nın ya da Arapça'dan gelen adı ile Tevrat'ınMusa
'ya vahiy yoluyla indiğini ve Allah kelamı olduğunu kabul eder. Aynı zamanda inen vahyin aslının zaman içinde Yahudi (ve Hıristiyan) katip ve vaizler tarafından tahrif edildiğine de inanırlar. İslam inanışına göre, Yahudilerin günümüzdeki kutsal kitaplarıMusa
'ya inen vahiylerden uzaklaşmıştır. Müslümanlar, Kur'an'ın Tanrı'dan inen son kitap olduğuna ve önceki kitapları tamamladığına inanırlar.Muhammed
'in" target="_blank"> hikayesini betimleyen Jami' al-Tawarikh (14. Yüzyıl) adlı eseri.Ali, Wijdan. "[http://www2.let.uu.nl/Solis/anpt/ejos/pdf4/07Ali.pdf From the Literal to the Spiritual: The Development of Prophet Muhammad's Portrayal from 13th century Ilkhanid Miniatures to 17th century Ottoman Art". In Proceedings of the 11th International Congress of Turkish Art, eds. M. Kiel, N. Landman, and H. Theunissen. No. 7, 1–24. Utrecht, The Netherlands, August 23-28, 1999, p. 3]]}
Muhammed
Mekke'de dini yayarken, "Ehl-i Kitap" olarak adlandırdığı Hıristiyanlar ile Yahudileri, öğretilerinin temel ilkelerini paylaştığı doğal müttefikleri olarak görmüş, onay ve desteklerini vermelerini beklemiştir. O dönemde, Müslümanlar da tıpkı Yahudiler gibi ibadetlerinde Kudüs'ü kıble alıyordu.Esposito, John. 1998. Islam: the Straight Path, extended edition. Oxford university press, p.17Muhammed
, Yahudi cemaatinin uzun süredir tek Tanrı'ya ibadet ettiği Medine'ye hicret etmekten de büyük heyecan duymuştu. Encyclopedia of Religion, Second Edition, Lindsay Jones, Muhammad article, ISBN 0-02-865742-X Başta pagan ve çok tanrılı kabileler olmak üzere, birçok Medineli Mekke'den gelen göçmenlerin dinine geçerken şehirdeki Yahudi kabileler dinlerini değiştirmediler. Peygamberliğini reddetmeleriMuhammed
'i hayal kırıklığına uğratmıştı. Muhalefetleri "dini sebeplerin yanı sıra pekala siyasi sebeplere de dayanıyor olabilir." Gerhard Endress, Islam, Columbia University Press, p.29 Watt'a göre, "Yahudiler, doğal olarak Yahudi olmayan birinin [1] peygamberi olabileceğini kabul etmekte isteksiz davranmış olabilirler."The Cambridge History of Islam, pp. 43-44 Mark Cohen ise,Muhammed
'in "kutsal kehanetin sona ermesinden yüzyıllar sonra" ortaya çıktığını ve "mesajını, hem biçim hem de söylem olarak Yahudiliğe yabancı bir lafızla dile getirdiğini" ekliyor.Mark R. Cohen, Under Crescent and Cross: The Jews in the Middle Ages, p. 23, Princeton University Press İbn Meymun sahte peygamber olarak nitelendirdiğiMuhammed
için Yemen'e Mektup'unda da meczup demişti. Dahası, ibn MeymunMuhammed
'in peygamberlik iddiasının kendi kehaneti ile geçersiz kılındığını, zira bununMusa
'nın kehaneti, Tevrat ve Sözel Gelenek ile çeliştiğini iddia etmişti. Ayrıca,Muhammed
'in okuma yazma bilmemesi de peygamberlik iddiasını geçersiz kılıyordu.ALLUSION TO MUHAMMAD IN MAIMONIDES' THEORY OF PROPHECY IN HIS GUIDE OF THE PERPLEXED By Yehuda Shamir, University of CincinnatiDiğer Peygamberler
Her iki din de bazı istisnalar hariç birçok kişinin peygamberliği konusunda fikir birliği içindedir. Hıristiyanlığın aksine, her iki din de Hud, Eyyub ve Yusuf'un peygamber olduğunu öğretir. Ne var ki, bir Yahudi bilgeye göre, Eyyub'a atfedilen tüm hikaye bir efsaneden ibaretti ve Eyyub diye biri aslında hiç var olmamıştı. İbrani Kutsal Metinleri üzerine yorumları ile bilinen Yahudi alimi Rashi ise Eyyub'un bir peygamber olduğunu göstermek için Tekvin'in 10. babına dair yaptığı yorumda, Talmud'da da adı geçen ve kökeni M.S. 160 yılına kadar uzanan bir metinden alıntı yapar. Tarihi etkileşim} 'de" target="_blank"> Hamursuz Bayramı'nın (Pesah) hikayesini okuyan kantor, 14. yüzyıl Barselona Hagadah'ı.] 'ten" target="_blank"> 12. yüzyıla ait el yazması Kur'an.] Yahudiler Müslümanların hakimiyeti altındaki ülkeler içinde sıklıkla yaşamışlardır. On dört yüzyıllık İslam tarihi boyunca birçok ulusal sınır değiştiğinden, Kahire'deki Yahudi cemaati gibi tek bir cemaat farklı dönemlerde çok farklı ülkelerin sınırları içinde kalmış olabilmektedir. İslam devleti Arap Yarımadası'nın dışına yayıldıkça, çok sayıda Yahudi de Müslüman yönetimi altına girdi. İslam hukukunun Yahudilerin kendi yasaları ile yargılanması ve sinagogların korunmasını emretmesinden ötürü, Yahudilerin durumunda genel bir iyileşme yaşanırken, kimileri ise Müslümanların kontrolündeki ülkelerde Yahudi ve Hıristiyanların ikinci sınıf vatandaş statüsüne işaret etmektedir.Orta Çağ
İber Yarımadası'nda, Müslüman yönetimi altındaki Yahudiler matematik, astronomi, felsefe, kimya ve filoloji alanlarında önemli ilerlemeler sağlayabilmişlerdir.Cowling (2005), p. 265 Bu çağ kimileri tarafından İber Yarımadası'ndaki Yahudi kültürünün Altın Çağı olarak da adlandırılır.Poliakov (1974), pg.91-6 Geleneksel olarak, Müslüman topraklarında (Hıristiyanlar ile birlikte) zımmi statüsünde olan Yahudilerin kendi dinlerini yaşamalarına ve kendi iç işlerini yönetmelerine, bir takım koşullara uymaları şartıyla, izin veriliyordu.Lewis (1984), pp.10,20 Müslümanlara Cizye (her özgür gayrı müslim erkekten alınan şer'i vergi) ödemek zorundaydılar. İslami yönetim altında, zımmiler daha düşük bir statüdeydiler. Silah taşımalarının ya da Müslümanların da dahil olduğu davalarda şahitlik etmelerinin yasak olması gibi çok sayıda sosyal ve hukuki kısıtlamaya tabiydiler. Lewis (1987), p. 9, 27 Söz konusu kısıtlamaların çoğu oldukça sembolikti. En haysiyet kırıcı olanı ise, aslında Kur'an'da da hadislerde de yeri olmadığı haldeOrta Çağ
'ın başlarında Bağdat'da ortaya çıkan ve düzensiz şekilde uygulanan ayırt edici kıyafet uygulamasıydı.Lewis (1999), p.131 Yahudiler nadiren öldürülmüş veya sürgün edilmiş ya da din değiştirmeye zorlanmış ve çoğunlukla ikamet ve meslek seçimlerinde serbest bırakılmışlardır.Lewis (1999), p.131; (1984), pp.8,62 Yahudilere karşı gerçekleştirilen önemli katliamların başında, 12. yüzyılda Endülüs'teki Muvahhid hanedanı hükümdarlarının gerçekleştirdiği öldürme veya din değiştirmeye zorlama olayları gelmektedir.Lewis (1984), p. 52; Stillman (1979), p.77 İkamet seçimlerinin Yahudilerin elinden alındığı durumlara verilebilecek en önemli örneklerden biri ise, Fas'ta 15. yüzyılda başlayan, özellikle de 19. yüzyılın başlarından itibaren Yahudilerin duvarlarla çevrili mahallelerde (mellahlar) toparlanması uygulaması gelir. Lewis (1984), p. 28 Din değiştirme olaylarının birçoğu ise gönüllü olmuş ve çeşitli sebeplere dayanmıştır. Ne var ki, 12. yüzyılda, Kuzey Afrika ve Endülüs'teki Muvahhid hanedanının yanı sıra, İran'da da Yahudilerin din değiştirmeye zorlandığı kimi olaylar yaşanmıştır.Lewis (1984), pp.17,18,94,95; Stillman (1979), p.27Orta Çağ
'da Volga boyunda kurulan Hazar devleti Yahudiliğe geçerken, ona tabi olan Volga Bulgaristan'ı ise İslama geçmiştir.Yahudilerin İslama geçişi
Geçmişte, Yahudilerin gruplar halinde ya da tek tek İslama geçtiği görülmüştür. Yahudilikten İslama geçen grupların bir bölümü Müslüman olarak kalırken Yahudi mirasları ile bağlantılarını ve bu mirasa olan ilgilerini de korumuşlardır. Bu gruplar arasında, AskiaMuhammed
'in Timbuktu'da başa geçmesinden sonra Yahudilerin ya İslama geçmeleri ya da topraklarını terk etmelerini emretmesi üzerine 1492 yılında din değiştiren Timbuktulu anusimPrimack, Karen. "The Renewal of Jewish Identity in Timbuktu", kulanu.org. Retrieved November 12, 2006. (Yahudi hukukunda Yahudilikten çıkmaya zorlananlara verilen ad) ya da Daggataun ve İslama geçmesi için baskı gören, kimi zaman da buna zorlanan Buhara'daki Yahudi cemaati Chala'nın bir kısmı da vardır.Abbas, Najam. "The Outsiders" (review of Chala (The Outcast) by Mansur Surosh Dushanb), kulanu.org, Retrieved April 16, 2007. İran'da, 16 ve 17. yüzyıllarda hüküm süren Safevi hanedanı döneminde, Yahudiler alenen İslama geçtiklerini beyan etmeye zorlanmış, bu kişilere, Yeni Müslüman anlamına gelen, Cedid el-İslam adı verilmiştir. 1661 yılında, bu zorunlu din değiştirmeleri iptal eden bir ferman çıkarılmış ve Yahudiler tekrar dinlerini açık bir şekilde uygulamaya tekrar başlamıştır. Benzer şekilde, 1839'da İran'ın Meşhed şehrinde kendilerine yönelik katliamları durdurmak için şehirdeki Yahudiler toplu olarak İslama geçmişlerdir. Tekrar kendi inançlarını alenen uygulamaya başlamadan önce, yüzyıldan uzun bir süre boyunca da Yahudiliği gizlice uygulamışlardır. Yirmi birinci yüzyılın başı itibariyle, bunların 10.000'i İsrail'de, 4.000'i New York'ta, 1.000 kadarı da başka yerlerde yaşıyordu.Ross, Dan. Acts of Faith, Schocken Books, New York, 1984, pp. 67-82. ISBN 0-8052-0759-7 Türkiye'de kendini mesih ilan eden Sabetay Sevi, kendisine İslama geçmek ile idam arasında bir seçim sunulana kadar hapsedilmiş, 1666 yılında da İslama geçmiştir. Takipçilerinin bir bölümünün de onu izlemesi ile, Dönme olarak bilinen grup ortaya çıkmıştır. Dönmeler, dışarıdan Müslüman gözükmekle birlikte, Sevi'nin Mesih olduğu inancını korumuş, kimileri ise, Tanrı'nın Sevi'de vücut bulduğuna inanmıştır. Dönmeler, birçok açıdan Yahudiliklerini gizlice sürdürmüş, kimi Yahudi geleneklerine uymuş, dualarını İbranice ve Aramice etmiş, Yahudi bayramlarını kutlamış ve oruçlarını tutmuştur.Günümüz
Bugün tüm Müslüman ülkeler arasında en büyük Yahudi cemaati İran'da bulunurken bu ülkeyi Özbekistan ve Türkiye takip etmektedir. İran'da devlet tarafından bir dini azınlık grubu olarak tanınan Yahudi cemaatine, tıpkı Zerdüştiler gibi, İran parlamentosunda bir sandalye tahsis edilmiştir. 2000 yılında, İran'da halen 30.000 ila 35.000 Yahudi olduğu tahmin edilirken, kimi kaynaklara göre bu sayı 20.000 ila 25.000 arasındadır. Report, Reuters, February 16 2000, cited from Bahí¡'í Library Online. The Encyclopaedia Judaica estimated the number of Jews in Iran at 25,000 in 1996.Günümüz
de, Arap-İsrail anlaşmazlığı Müslümanlar ile Yahudiler arasındaki ilişkilere yön veren temel konu haline gelmiştir. İsrail Devleti, Filistin'deki Britanya Mandası'nın sona ermesinden bir gün önce, 14 Mayıs 1948 tarihinde bağımsızlığını ilan etti.}
Kısa süre sonra, aralarında Mısır, Suriye, Ürdün, Lübnan ve Irak'ın bulunduğu 5 Arap devletinin İsrail'e saldırması ile 1948 Arap-İsrail Savaşı patlak verdi. Yaklaşık bir yıl süren savaşın ardından ateşkes ilan edilerek, Yeşil Hat adı verilen geçici sınırlar belirlendi. Ürdün, daha sonra Batı Şeria olarak bilinen bölgeyi ilhak ederken, Mısır da Gazze Şeridi'nin kontrolünü ele aldı. İsrail 11 Mayıs 1949 tarihinde Birleşmiş Milletler üyeliğine kabul edildi.}
Çatışmalarda, Birleşmiş Milletler'in tahminlerine göre 711.000 Arap İsrail'den kaçtı. 1948'de, "Tam da Filistin'de bir Yahudi devleti kurma teşebbüsünün ta kendisi yüzünden ortaya çıkan Arap mezalimi sonucunda" Yahudiler de Arap topraklarından kitleler halinde ayrıldılar."Instead, the new arrivals were Oriental-Sephardic Jews from the Middle Eastern and North African countries—culturally, religiously, and racially very different from the Ashkenazi (European) founders of the state. And most Orientals came not for strong ideological reasons but because of Arab persecution resulting from the very attempt to establish a Jewish state." Dekmejian, R. Hrair. Patterns of Political Leadership: Egypt, Israel, Lebanon, SUNY Press, 1975, pp. 246-247. ISBN 087395291X Yirminci yüzyılın başından bu yanaYahudilerin İslama geçişi
genel olarak gönüllü olarak gerçekleşmiş, İslamı seçen Yahudilerin sayısı ise düşük olmuştur. Bunlar arasında en kayda değer olanları şunlardır: * Muhammad Asad (eski adı Leopold Weiss), 1926 yılında İslama geçen Galiçyalı Yahudi. * Leila Mourad (eski adı Leelee Murdakhai), 1940'larda İslama geçen Mısırlı Yahudi. * Lev Nussimbaum, 1922'de İslama geçen Azerbaycan Yahudisi. Altı milyon İsrail vatandaşından her yıl ortalama 35'i İslama geçerken, bunların büyük bölümünü Müslüman erkeklerle evlenen Yahudi ve Hıristiyan kadınlar oluşturmaktadır. www.ynetnews.com}
İslam Yahudileri: İslam ülkelerinde doğup yetişen Yahudi toplulukları bazen bu isimle anılırlar. Bu toplulukların çoğu 1948'den sonra yaşadıkları ülkelerden kovulmuşlardır. Neredeyse bir milyon yahudi Arap ve müslüman ülkelerden zorla kovulmuştur. (Türkiye bu duruma istisnadır). Bunların büyük çoğunluğu İsrail'e yerleşmiş bir kısmı da Fransa ve ABD gibi batı ülkelerine göç etmişlerdir. Halen İslam Yahudilerinin bu ülkelerde kültürel kimliklerini korumaktadırlar. Şalom Gazetesi yazarlarından Haymi Behar bu konuda kaleme aldığı "Ben bir İslam Yahudisiyim" başlıklı yazıda bu kültürel zengilikleri anlatır. http://www.salom.com.tr/news/detail/7771-Islamla-kopru-kurmak.aspx == Ortak yönler == İslam ile Yahudiliğin paylaştığı birçok ortak yön bulunmaktadır. İslam, gelişimi sırasında Yahudiliğe en yakın büyük din haline gelmiştir. Antik Yunan ve İbrani kültürlerinin etkileşiminden ortaya çıkan Hıristiyanlığın aksine, Yahudilik genel dini görünümü, yapısı, hukuk felsefesi ve uygulaması ile İslama benzerlik gösterir. İslam içinde, kökenleri Tevrat'ta yer alan geleneklere ya da Tevrat sonrası Yahudi geleneklerine dayanan birçok gelenek yer almaktadır. Bu uygulamaların geneline İsraíliyyat adı verilmektedir.Tarih
çi İlber Ortay'lı İslam'ı "evrensel yahudilik" olarak tanımlamıştır. Gerek Kurallar gerekse Allah anlayışı bakımından bu iki dinin yakınlığı konunun uzmanları tarafından birçok akademik kaynakta vurgulanmaktadır.Kutsal Kitaplar
}
İslam ve Yahudilik vahiy ile inen Kutsal Kitap fikrini paylaşırlar. Her ne kadar tam olarak metin ve tefsiri konularında birbirlerinden ayrılsalar da, İbrani Tevrat'ı ile Müslümanların Kur'an'ı önemli miktarda öykünün yanı sıra emri de paylaşırlar. Tevrat'ın geleneksel olarak tomar, Kur'an'ın ise kitap şeklinde olması ise her iki dinin yaşı hakkında bir fikir vermektedir. Müslümanlar genelde Yahudilerden (ve Hıristiyanlardan) kendileri gibi,İbrahim
'in iman ettiği tek bir Tanrı'ya iman etmelerinden ötürü aynı genel öğretileri izleyen insanlar anlamında, "Ehl-i Kitap" olarak bahsederler. Kur'an, dinlerini bırakmak istemeseler bile hoşgörü gösterilmesi gereken "Ehl-i Kitap"ı (Yahudiler ve Hıristiyanlar) ile aynı hoşgörünün gösterilmediği putperestlerden (çoktanrıcılar) arasında ayırır (Bkz. Bakara Suresi, 256. Ayet). Müslümanlara getirilen bazı kısıtlamalar da gevşetilerek, örneğin Müslüman erkeklerin "Ehl-i Kitap"tan bir kadın ile evlenmeleri ya da Müslümanların Kaşer et yemelerine izin verilmiştir. Machine-slaughtered Meat, Shaykh Muhammad ibn Adam al-Kawthari, eat-halal.com, retrieved March 23, 2006 Kuran-ı Kerim İsrailoğullarının "kutsal topraklarda" yaşayacağını ve devlet kuracağını adeta müjdeler. A'Rí‚F Sí›RESİ (137) Hor görülüp ezilmekte olan kavmi (İsrailoğullarını), toprağına bolluk ve bereket verdiğimiz yerin doğu ve batı taraflarına mirasçı kıldık. Rabbinin İsrailoğullarına verdiği güzel söz, onların sabretmeleri karşılığında gerçekleşti. Firavun ve kavminin yaptıklarını ve (özenle kurup) yükselttiklerini yerle bir ettik. Yí›NUS Sí›RESİ (93) Andolsun, biz İsrailoğullarını çok güzel bir yurda yerleştirdik ve onlara temiz rızıklar verdik. Kendilerine bilgi gelinceye kadar ayrılığa düşmediler. Şüphesiz ki, ayrılığa düşmüş oldukları şeyler hakkında Rabbin kıyamet günü aralarında hükmünü verecektir. İSRí‚ Sí›RESİ (104) Bunun ardından İsrailoğullarına şöyle dedik: "Bu topraklarda oturun, ahiret va'di (kıyamet) gelince hepinizi toplayıp bir araya getireceğiz." Cí‚SİYE Sí›RESİ (16) Andolsun biz, İsrailoğullarına kitap, hükümranlık ve peygamberlik verdik. Onları güzel ve temiz yiyeceklerle rızıklandırdık ve onları (dönemlerinde) alemlere üstün kıldık. Tí‚ Hí‚ Sí›RESİ (80) (Allah şöyle dedi:) "Ey İsrailoğulları! Sizi düşmanınızdan kurtardık, size Tur'un sağ yanını vadettik ve size kudret helvası ile bıldırcın indirdik."Din hukuku
Yahudilik ve İslam, yazılı yasaların önüne geçebilen sözel geleneğe dayalı ve dini ile laik alanlar arasında ayrım yapmayan din hukuku sistemlerine sahip olmaları ile eşsizdir. Islam and Judaism - Influences Contrasts and Parallels, www.houseofdavid.ca İslamda, söz konusu dini yasalara Şeriat, Yahudilikte ise Halaha adı verilir. Gerek Yahudilik gerekse İslam din hukuku üzerine çalışmayı bir çeşit ibadet ve başlıbaşına bir amaç olarak görür.Davranış kuralları
İki din arasındaki en bariz ortak uygulama Tanrı'nın kesin tekliğinin ifadesidir: Müslümanlar bunu her gün kıldıkları beş vakit namaz ile, Yahudiler ise günde üç vakit ibadetin yanı sıra en az iki defa (Şema Yisrael) daha ifade ederler. İki din de imanın merkezinde yatan oruç tutma ve sadaka verme uygulamalarının yanı sıra perhiz kuralları ve arınma ritüellerinin diğer yönlerini de paylaşırlar. Katı perhiz kuralları altında, yenmesine müsaade edilen gıdalara Yahudilikte Kaşer, İslamda ise Helal adı verilir. Her iki din de domuz etinin yenmesini yasaklar. Helal kısıtlamaları Kaşrut perhiz yasalarının bir alt kümesini andırır, dolayısıyla birçok kaşer gıda, özellikle de, İslamın Allah'ın adı ile kesilmesini emrettiği et, helal kabul edilir. Hem İslam hem de geleneksel Yahudilik eşcinselliği yasaklar ve evlilik dışı cinsel ilişkiden men eder Sayyid Abul Ala Maududi, "The Meaning of the Quran, Volume 3", note 7-1, p. 241, 2000, Islamic Publications ve kadının adet döneminde cinsel ilişkiden kaçınmayı emreder. Her iki dinde de erkeklerin sünnet olması emredilir.}
Diğer benzerlikler
Hem İslam hem de Yahudilik Hıristiyanlıktaki teslis doktrinini ve İsa'nın Tanrı olduğu inancını Tek tanrıcılığın ilkelerine bilhassa aykırı olduğunu kabul eder. Putperestlik, yani putlara tapınma da her iki din tarafından yasaklanmıştır. Her ikisinde de meleklere ve cinlere inanılır ve her iki dinde de birçok melek benzer isim ve role sahiptir. Ne İslam ne de Yahudilikte asli günaha inanılır. Her ikisi de eşcinselliği en ağır cezayı gerektiren bir günah olarak görür. Midraş ile Kur'an (ve Hadisler) arasında çok sayıda anlatım benzerliği kaydedilmiştir. Her ikisi de Potiphar'ın karısının adının Züleyha olduğunu (ki İslamda, bu İsraíliyyat etkisinden de kaynaklanıyor olabilir) belirtir. A Coat of Many Cultures Her ikisi de Kral Süleyman'ın kuş dilini bildiğini ve diğer birçok benzerliği öğretir. Müslüman ve Yahudi inanışına göre, vücutta omurganın en altında bulunan, Luz kemiği (kimileri bunun halk arasında kuyruk sokumu kemiği olarak bilinen coccyx olduğunu belirtir) adlı küçük kemik asla çürümez ve yeniden diriliş sırasında vücut bu kemik üzerine kurulacaktır. Müslümanların kitaplarında bu kemik "^Ajbu al-Thanab" --(عÙجْب٠الذÙّنÙب) olarak adlandırılır. Sonraki dünyada insanoğlunun nasıl yeniden can bulacağını soran Hadrian'a Haham Joshua Ben Hananiah, "Omurga kemiğindeki Luz'dan" cevabını vermiştir. ==Yahudi ve İslam düşünceleri arasındaki karşılıklı etkilenme} tarafından İbrani alfabesi ile Arapça yazılmış el yazması sayfa (12. yüzyıl).] 'deki" target="_blank"> en önemli Yahudi alimlerindenMusa
ibn Meymun (12. yüzyıl).] Başta Müslüman hakimiyeti altındaki İspanya'da yaşayanlar olmak üzere,Orta Çağ
Müslüman ve Yahudi akılcı filozofları arasında önemli miktarda entellektüel alışveriş olmuştur.}
Saadia Gaon
İslam felsefesinden ilk etkilenen en önemli Yahudi filozoflardan biri de RavSaadia Gaon
'dur (892-942). Emunoth ve-Deoth (İnançlar ve Fikirler Kitabı) Gaon'un en önemli çalışmasıdır. Bu eserinde, Kelamcıları son derece yakından ilgilendiren, maddenin yaradılışı, Tanrı'nın tekliği, ilahi özellikler, ruh vs. gibi soruları ele alan Saadia filozofları da son derece yoğun bir şekilde eleştirir. On ikinci yüzyılda, saf filozofinin baş tacı edilişine tanıklık eder. Felsefenin böylesine göklere çıkartılmasının ardında büyük ölçüde Araplar arasında Gazali (1058-1111), Yahudiler arasında ise Judah ha-Levi (1140) vardır. Gazali gibi, Judah ha-Levi de dini spekülatif felsefenin prangalarından kurtarmayı kendine vazife edinmiş, bu amaçla tüm felsefe okullarını itibardan düşürmeye çalıştığı Kuzari'yi yazmıştır.Musa
ibn Meymun}
Musa
ibn Meymun, Aristoteles'in felsefesini Yahudilik ile bağdaştırmak için uğraşmış, bu amaçla da ölümsüz eseri, Dalalat el-Hairin'i (Yoldan Sapanlara Kılavuz) kaleme almış, Yahudi düşünürler bu eseri üzerine yüzyıllar boyunca tartışmış ve yorumlar yapmıştır. Bu çalışmasında, ibn Meymun yaradılışı, Tanrı'nın tekliğini, Tanrı'nın özelliklerini, ruhu vs. Aristoteles'in teorileri doğrultusunda, bunlar din ile çatışma içinde olmadığı ölçüde, ele alır. Örneğin, Aristoteles'in madde ve biçim üzerine öğretilerini kabul ederken, maddenin sonsuzluğuna karşı gelir. Ayrıca, Aristoteles'in Tanrı'nın özel değil, sadece evrensel olan hakkında bilgi sahibi olabileceği yönündeki teorisini de reddeder. Şayet Tanrı özel hakkında bilgi sahibi olmasaydı, sürekli değişime tabi olurdu. İbn Meymun'a göre: "Tanrı gelecekteki olayları gerçekleşmeden önce idrak eder ve bu idrakinde de asla yanılmaz. Öyleyse, O'nun için yeni olan hiçbir fikir yoktur. Belirli bir bireyin henüz var olmadığını ancak belirli bir tarihte doğacağını, belirli bir süre boyunca var olacağını ve ardından yine yokluğa geri döneceğini bilir. Dolayısıyla bu birey var olduğunda, Tanrı yeni bir olgu öğrenmiş olmaz; O'ndan habersiz hiçbir şey olmamıştır, zira bu bireyi, şu anda olduğu gibi, doğumundan önce de tanıyordur" (Moreh, i.20). Böylece, bir yandan bazı Aristotelesçi teorilerin din için yaratacağı sorun yaratabilecek sonuçlardan kaçınmaya çalışmışsa da, ibn Meymun Aristoteles'in ruhların bütünlüğü fikrinin yarattığı sonuçlardan tümüyle kaçamamış, bu noktada da kendisini ortodoksların saldırılarına açık hale getirmiştir. İbn Meymun'un çağdaşı ve hocası ibn-i Rüşd Arapların felsefe çağını kapar. Bu büyük Aristoteles yorumcusunun cesareti, büyük bir feveran ile ayrım gözetmeksizin tüm filozoflara saldıran ve tüm felsefi metinleri alevlere atan ortodoksların gazabını tüm gücüyle üzerine çekti. Arap okullarından kovulan Arap felsefesi, kendisini Hıristiyan dünyasına ulaştırma onuruna sahip olan Yahudilere sığındı. Tibbons, Narboni ve Gersonides gibi birçok önemli isim Arap felsefi metinlerinin İbraniceye çevirilmesi ve yorumlanmasında rol aldı. Çalışmalarının merkezine ise, büyük ölçüde, talebesi Joseph ben Judah'a yazdığı bir mektubunda ibn-i Rüşd'ün tefsiratından büyük övgü ile söz eden ibn Meymun sayesinde, özellike ibn-i Rüşd'ün eserleri oturdu. Bir cevabında, ibn Meymun Yahudilik ile İslam arasındaki ilişkiyi şöyle ele alır:İsmailoğulları hiç de putperest değildirler; [2] dudaklarından ve kalplerinden çok uzun zaman önce silinmiştir; ve Tanrı'ya ortada hiç şüpheye yer bırakmayacak, uygun bir teklik atfederler. Bizim hakkımızda yalan söylemeleri ve Tanrı'nın bir oğlu olduğu ifadesini bize yakıştırmaları bizim de onlar hakkında yalan söyleyip putperest olduklarını söylememizi gerektirmez†¦ Ve [3] değer verdiği mekanın [4] bir putperestlik mekanı olduğunu, içinde atalarının eskiden tapındığı bir putun saklı olduğunu söyleyen olursa da, ne fark eder? Bugün onu kıble alıp secde edenlerin kalbi sadece Cennet'e [5]†¦. Bugünkü İsmailoğulları'na bakarsak, putperestlik kadınlar ve çocuklar da olmak üzere hepsinin dudaklarından silinmiştir. Hataları ve akılsızlıkları, İsrailoğulları arasındaki dönekler ve hainler dönmeler yüzünden yazıya dökülemeyecek, başka şeylerdedir. Ancak, Tanrı'nın tekliği konusunda, hiçbir hataları yoktur.[6]
