ibranice
Türkçe ibranice kelimesinin İngilizce karşılığı.adj. Hebrew, Hebraic
n. Hebrew
Tarihçesi
Eski Ahid de denilen 'Tanah' ve 3,300 yıl önce Hz. Musa zamanında kaleme alındığı düşünülen 'Torah' Kutsal Kitap İbranice'si ile yazılmıştır. Yahudiler bu sebeple İbranice’ye 'Laşon HaKodeş' ("Kutsal dil") de derler.Tarihçiler, Kudüs'ün Babilliler tarafından M.Ö. 607 yılında talan edilmesinden sonra, günlük İbranice’nin yerine zamanın Lingua Franca'sı olan, Mezopotamya'dan Mısır'a kadar yaygın bir biçimde konuşulan ve yine semitik bir dil olan Aramice konuşmaya başlamış, bu dönemden itibaren İbranice'nin yerini yavaş yavaş Aramice almıştır. Tevrat’ın Aramice çevirileri yapılmış (Targum Onkelos) ayrıca Yahudi din adamları Babil'de ve Kudüs'de Musevi Hukuku'nu oluşturan ve Talmud'u Aramice olarak kaleme almışlardır.
Romalıların bölgeyi ele geçirmesiyle, 3. yüzyılda İbranice konuşulan bir dil olmaktan çıkmış, ancak zaman içinde zenginleşerek önemli bir yazı dili haline gelmiştir.
19. yüzyıl sonunda İbranice, modern İbranice olarak tekrar ayağa kaldırılmış ve zamanın yahudilerince Yidiş (Yiddish), Arapça, Rusça gibi dillerin yerine konuşulmaya başlamıştır. Modern İbranice, 1921 yılında, İngiltere yönetimindeki Filistin'de ve 1948 yılında kurulan İsrail Devleti'nin (Arapça ile birlikte) resmi dil olarak ilan edilmiştir.
Özellikleri
Sami dillerinin hemen hepsinde görüldüğü gibi İbranice’de kelimeler üç ünsüz harften oluşan fiillerden türetilir. Fiil kökünün asıl anlamı bu üç ünsüz harf tarafından belirlenir. Bu kökün başına veya sonuna bir takım ünsüz harfler eklenerek isimler türetilir.İbranice’de bileşik fiillere pek rastlanmaz, fiillerde zaman (geçmişte olması, şimdi olması) yerine yapılan işin bitirilmiş yada bitirilmemiş olması ön plandadır. (Perfectum – Imperfectum)
İbranice’de isim çekimleri kaybolmuş olup bunun yerine את edatıyla accusativus (-i hali), -ב ön ekiyle locativus (-de hali), -ל ön ekiyle dativus (-e hali), מן edatı yada -מ ön ekiyle ablativus (-den hali), שׁל edatıyla yada –שׁ ön ekiyle de genitivus (-in –un –nin –nun) yapılır.
İsimlerde erkek ve dişi olmak üzere iki tür bulunmaktadır. İsmin tekil, çoğul ve ikil çoğul (dual) olmak üzere üç biçimi bulunur. Eller, Ayaklar, Gözler, Kulaklar, Bacaklar gibi çift olan yaka iki nesneden oluşmuş çoğullar ikil çoğul son eki (–aim) ile, iki den fazla çokluklar ise çoğul son eki (erkek için –im, dişi için –ot) ile yapılır.
İsimlerde olduğu gibi sıfatlarda da erkek ve dişi olmak üzere iki tür bulunur bunlar ismin cinsine göre kullanılır, Sayı Sıfatlarının da erkek ve dişi biçimleri bulunur.
İbranice metin örneği
"(החוקרים חלוקים בשאלה זו) פסקו רוב היהודים מלהשתמש בעברית כבשפת דיבור. מאות שנים לאחר בית שני כאשר חדלו היהודים להשתמש בעברית כבר נכתבו התלמודים בארמית . עם זאת ישנן עדויות שאף במאה ה-8 לספירה שפת הדיבור בטבריה שם פעלו בעלי המסורה הייתה עברית.גם כשהשפה העברית לא שימשה שפת דיבור, עדיין שימשה לאורך הדורות, במה שמכונה תקופת הביניים של העברית, כשפת הכתב העיקרית של היהודים, בעיקר בעניינים הלכתיים: כתיבת פרוטוקולים של בתי דין, קובצי הלכות, פרשנות לכתבי קודש ועוד. גם כתיבת מכתבים וחוזים בין גברים יהודים נעשתה לעתים קרובות בעברית. ספרות הלכתית לנשים בקהילות אשכנזיות נכתבה ביידיש (למשל ספר ההלכות "צאינה וראינה"), כיוון שהנשים, בניגוד לגברים, לא למדו עברית. חיבורים יהודיים בעלי אופי חילוני או לא-הלכתי נכתבו בשפות יהודיות או בשפות זרות, לדוגמה: הרמב"ם כתב את ספרו "משנה תורה" בעברית, על אף שספרו הפילוסופי המפורסם "מורה נבוכים" שיועד למשכילי זמנו נכתב בערבית יהודית. עם זאת, "מורה נבוכים", כמו ספרים אחרים בנושאים חילוניים, תורגמו לעברית כשהיה בהם עניין לקהילות יהודיות דוברות שפות אחרות. אחת המשפחות היהודיות המפורסמות שעסקו בתרגום מערבית-יהודית לעברית בימי הביניים היא משפחת אבן תיבון. ıü"
misafir - 9 yıl önce