Türkçe Bilgi: Mizrahi

Mizrahi (Çoğul: Mizrahim, İbranice: ××–×¨×—×™×) Doğulu anlamına gelip Orta Doğu, Kuzey Afrika, Orta Asya ve Kafkasya'daki Yahudiler'e verilen genel addır. İsrail'de ise Mizrahi terimi daha çok Arap dünyasındaki ve Arap dünyasına komşu ülkelerdeki Yahudiler'e denir. Irak, Suriye, Lübnan, Yemen, İran, Afgan, Buhara, Magrib, Berber, Kürt, Azerbeycan, Dağıstan, Gürcistan, Hindistan ve Pakistan Yahudileri başlıca Mizrahi Yahudileridir. Her Mizrahi Yahudisi farklı orijinlerden gelmesinden dolayı farklı gelenek ve görenekleri vardır fakat ibadet şekilleri Sefaradların ibadet şekillerine çok benzer. Bu benzerlikten dolayı özellikle İsrail'de genelleme yapılıp sıkça Sefarad ve Mizrahi Yahudilerine Sefaradi denildiği görülür. İsmin tarihçesi ve kullanımı "Mizrah" Doğu ve "Mizrahi" Doğulu demektir. Mizrahi'nin Arapçadaki karşılığı Maşrikiyyundur fakat bu Suriye, Irak ve diğer Asya ülkelerinin yerlileri için söylenir. Kuzey Afrikadakilere ise Mağrabiyyun denir Orta çağ ve erken modern zamanlarda Kuzey Afrika için İbranice ma'arav kullanılırdı. Talmud'un yazıldığı zamanlarda ise ma'arav İsrail toprakları için kullanıldı. ve bu yüzden Fas Yahudileri'ne Mizrahi demeye karşı çıkılır. İsrail'de ise Mizrahi kelimesi Batı Asya ve Kuzey Afrika Yahudileri için kullanılır. 1990'larda aktivistlerin çabasıyla Mizrahi terimi daha tanınır ve kabul edilir bir hale geldi.http://web.mit.edu/cis/www/mitejmes/issues/200105/download/Shohat.doc Diğer sıfatlar 'te" target="_blank"> bir Yahudi düğünü, 1914.] Birçok insan (özellikle İsrail'de) Sefarad ve Mizrahi ayinlerinin benzerliği dolayısıyla Aşkenaz olmayan tüm Yahudiler'i Sefarad kategorisine sokar. Sefaradlarla Mizrahilerin birbirlerine karıştırılmasının bir diğer sebebi ise 1492'de Sefaradların İspanya'dan kovulup Mizrahilerin bulunduğu ülkelere göç etmesidir. Göç sonrası, zamanında daha prestijli kabul edilen Sefarad kültürü Mizrahiler arasında benimsenmeye başlandı. Bir kültürün diğer kültürün altında asimile olması farklı şekillerde gerçekleşmiştir. Örneğin, İspanya'dan kaçıp Suriye'ye yerleşen Sefaradlar Mizrahiler'in kültürüyle asimile olurken Kuzey Afrika'daki Mizrahiler ise İspanya'dan kaçıp bu bölgelere yerleşen Sefaradlar'ın kültürünü benimsedi. Buna rağmen Fas'ta Mizrahilerle Sefaradlar uzun bir süre birbirleriyle pek karışmayıp iki farklı sınıf oluşturdular. Dil 'ta" target="_blank"> Kürt Yahudileri, 1905.] Mizrahi Yahudilerinin çoğunluğu Arapça konuşurlardı. Şimdi ise yaşlı nesiller tarafından Yahudi Arapçası ikinci dil olarak kullanılmaktadır. Mizrahiler tarafından birçok felsefe, din ve edebiyat alanındaki eserler İbrani Alfabesi kullanılarak Arapça yazılmıştır. Mizrahilerin kullandıkları dillerden bazıları Dzhidi, Gürcüce, Bukhori, Kürtçe, Yahudi Berbericesi, Cuhuri, Marathi, Yahudi Malayalamı ve Yahudi Aramicesi'dir. 1948 sonrası dağılma İsrail'in kurulmasıyla patlak veren 1948 Arap-İsrail Savaşı sonrasında Mizrahilerin birçoğu (yaklaşık 900.000 kişi) gönüllü olarak yada kovuldukları için ülkelerini terk edip İsrail'e yerleşti. 1950'lerde ve 1960'larda Arap hükümetlerinin anti-Yahudi hareketleri dolayısıyla birçok Mizrahi evlerini terk etti. 1956'da Süveyş Krizi ile Mısır'ın 25.000 Mizrahi Yahudisini kovmasıyla diğer Arap ülkelerindeki Mizrahileri güvensizlik sardı ve bulundukları Arap ülkelerinden ayrıldılar. Büyük bir kısmı İsrail'e göç ederken Fas ve Cezayir Yahudileri Fransa'ya, Lübnan, Suriye ve Mısır Yahudilerinin bir kısmı da ABD'ye göç etti. Bugün Arap olmayan Müslüman ülkelerde başta İran, Özbekistan, Azerbeycan ve Türkiye olmak üzere 40.000 dolayında Mizrahi vardır. Dünyadaki Yahudi Nüfusu, The Jewish Virtual Library Arap ülkelerinde yaşayan Mizrahilerin sayısı ise daha azdır. Fas'ta 5.000, Tunus'da 2.000'den ve Lübnan'da 1.000'den azdır. Halen Mizrahilerin İsrail ve ABD'ye göç ettikleri görülür. Dini hoşgörünün olmadığı ülkelerde bazı Mizrahiler idam edilmiştir. The Jews of Iran, The Jewish Virtual Library İsrail toplumuna adaptasyon İsrail'e göç eden Mizrahilerin kültür şoku nedeniyle topluma ayak uydurması kolay olmadı. Moşavim denen kooperatif tarım köylerine yerleştirilen mülteci Mizrahiler'in tarihten gelen yetenekleri ticaret ve zanaat üzerine olduğu için tarımsal alanda başarıya ulaşamadılar ve bu durum onları sosyo-ekonomik açıdan düşüşe uğrattı. Kültürel ayrılıklarından dolayı Avrupa Yahudileri Aşkenazlarla Orta Doğu Yahudileri Mizrahiler arasında toplumsal uçurumlar doğdu. Aşkenazların ortalama geliri Mizrahilerin ortalama gelirinden %36 daha fazladır. İbranice PDF Dosyasi }

Kaynaklar

Vikipedi

Mizrahi

Kaynaklar

Mizrahi

Mizrahi Yahudileri

Avi Mizrahi

Yosi Mizrahi

Yemen'deki Yahudilerin tarihi

Arap dünyasındaki Yahudilerin tarihi

Magrebim

Paradesi Yahudileri

Hadramut Yahudileri

Mizrahi

Mizrahi Hakkında Detaylı Bilgi

Kaynaklar

Mizrahi Sözlük Anlamları

Mizrahi

Görüşler ve Yorumlar

Okuma Önerileri

Mizrahi Yahudileri

Avi Mizrahi

Yosi Mizrahi

Yemen'deki Yahudilerin tarihi

Arap dünyasındaki Yahudilerin tarihi

Magrebim

Paradesi Yahudileri

Hadramut Yahudileri