Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Kahraman Şehir

Kısaca: Kahraman şehir (Rusça: город-герой, gorod-geroy, Ukraynaca: місто-герой, misto-heroy, Beyaz Rusça: горад-герой, horad-heroy) II. Dünya Savaşı sırasında çarpışmalar sırasında olağanüstü direniş gösterilen yerleşim yerlerine verilen onursal Sovyet ünvanıdır. Brest Kalesi ise benzer şekilde ''"kahraman tahkimat"'' ünvanına layık görülmüştür. Ünvan, kişilere verilen Sovyetler Birliği Kahramanı ünvanının şehirlere verilen hali olarak düşünülebilir. İlgili yasa uyarınca kahraman ilan edilen şehre Leni ...devamı ☟

Kahraman şehir (Rusça: город-герой, gorod-geroy, Ukraynaca: місто-герой, misto-heroy, Beyaz Rusça: горад-герой, horad-heroy) II. Dünya Savaşı sırasında çarpışmalar sırasında olağanüstü direniş gösterilen yerleşim yerlerine verilen onursal Sovyet ünvanıdır.

Brest Kalesi

 ise benzer şekilde "kahraman tahkimat" ünvanına layık görülmüştür. Ünvan, kişilere verilen Sovyetler Birliği Kahramanı ünvanının şehirlere verilen hali olarak düşünülebilir. İlgili yasa uyarınca kahraman ilan edilen şehre Lenin Nişanı ile birlikte kahramanlık madalyasının yanı sıra Yüksek Sovyet Prezidyumu tarafından hazırlanan sertifika verilmekteydi. Ayrıca şehre kahramanlık anıtı yapılırdı. Tarihçe Kahraman şehir tanımlaması II. Dünya Savaşı'nda Doğu Cephesi'nde Barbarossa Harekatı ile Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi Almanyası'nın saldırısına maruz kalan Sovyetler Birliği topraklarında verilen savaş sırasında direniş gösteren yerleşim yerleri için ilk olarak Pravda gazetesinde 1942 yılında kullanılmıştır. Resmi yazışmalarda ise ilk kez 1 Mayıs 1945 tarihinde başkomutan Josef Stalin tarafından yayınlanan 20 numaralı emirde geçmiştir. Emirde kahraman şehirler

Leningrad

,

Stalingrad

,

Sivastopol

 ve

Odessa

 için top atışı yapılması istenmiştir. Büyük Vatanseverlik Savaşı'nın başlangıcı olarak alınan 22 Haziran 1941'in yirminci yıldönü olan 1961 yılında

Kiev

 kenti kahraman şehir ilan edilmiş ve ilgili madalyalar sunulmuştur. 1988 yılına kadar verilen ünvan aşağıdaki tarihlerde belirlenmiştir. ==Kahraman şehirlerBrest Kalesi Bugün Beyaz Rusya sınırları içindeki ünlü tahkimat

Brest Kalesi

 1965 yılında kahraman tahkimat ünvanıyla onurlandırılmıştır. Kalenin bulunduğu topraklar 1941 yılında Alman-Sovyet Saldırmazlık Paktı'nın ardından Polonya Seferi ile oluşan yeni Nasyonel Sosyalist-Sovyet sınırında yeralıyordu. Bu yüzden tahkimat askeri personeli 22 Haziran 1941 günü aniden başlayan Barbarossa Harekatı karşısında önlem almaya fırsat bulamamışlardı. Kale, Sovyet sınır birlikleri ile Wehrmacht arasındaki ilk önemli muharebeye sahne olmuştur. Yoğun topçu ateşi altında başlayan saldırıya rağmen kalenin piyadelerle hızla ele geçirilemeyeceği ortaya çıkınca Nasyonel Sosyalistler uzun bir kuşatma başlatırlar. Dış dünyadan yalıtılmış ve yiyeceksiz, susuz kalmış olmasına rağmen garnizon sürekli olarak savaşmaya ve karşı-saldırılara son ana kadar devam etmiştir. Nasyonel Sosyalistlerin zırhlı birlikler saldırısı yanı sıra kimyasal silah ve napalm kullandıkları saldırı sonucu harabeye dönen tahkimat büyük ölçüde ele geçirilmiştir. Ağır kayıplar veren Alman birlikleri kalenin tamamını Temmuz sonunda ele geçirebilmiştir. Bu dönemde cephe artık yüzlerce kilometre içeri girmiştir.

Leningrad

Bugün Sankt Petersburg adını almış olan

Leningrad

 şehri II. Dünya Savaşı sırasında büyük bir insanlık trajedisinin yaşandığı bir şehirdir. Savaştan önce 3 milyon kişiye ev sahipliği yapan kent mimarisi ve binalarıyla öne çıkan bir şehirdi. Barbarossa Harekatı'nın başlamasından yaklaşık bir ay sonra Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi birlikleri şehrin dış mahallelerine ulaşmış durumdaydı. Alman saldırısını fırsat bilen Finlandiya silahlı kuvvetleri ise Kış Savaşı'nda kaybettikleri toprakları yeniden almak üzere şehrin kuzeydoğusuna doğru saldırarak Karelya Kıstağı'nı ele geçirir. 8 Eylül 1941 tarihi itibarıyla şehrin diğer Sovyet topraklarıyla karayolu ulaşımı kesilir. Finladiya Körfezi de kapalı olduğundan şehre tek ulaşım yolu Ladoga Gölü üzerindendir. Alman komuta heyeti şehrin alınmasının kendileri için çok kayıp verici olacağını öngördüklerinden şehri kuşatarak boğmaya karar verirler. Çok zor durumda kalan şehirde elektrik, su ve ısınma altyapısı çöker. Tüm toplu taşım hizmetleri 1941-42 kışında durma noktasına gelir. Kuşatmanın ilk kışında binlerce

Leningrad

lı açlıktan veya donarak ölür. Kuşatma sırasında alman bombardımanı kesintisiz sürmüştür. Ladoga Gölü kışın donduğunda Sovyet topraklarıyla şehir arasında bağ kurulur ve kuşatma altındaki şehre ilk erzak kamyon konvoyları ulaşmaya başlar. Savaşın sonraki döneminde Kızılordu birlikleri 1944 yılı Ocak ayında kuşatmayı kaldırdığında korkunç bilanço ortaya çıkmıştır. Yaklaşık 1 milyon yurttaş açlık, soğuk ve bombardıman sırasında hayatını kaybetmiş, 300 bin Sovyet askeri de şehrin savunmasında ölmüştür. Şehir 1945 yılında ilk olarak kahraman şehir ilan edilen yerleşim yeridir.

Stalingrad

Bugünkü adı Volgograd olan

Stalingrad

1942 yılı Temmuz-Kasım ayları boyunca Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi birliklerinin yoğun saldırısına maruz kalmış, şehirdeki kırılamayan Sovyet direnişi Kasım ayıyla birlikte karşı saldırıya gerçerek şehri 2 Şubat 1943 günü düşmandan temizlemiştir. Muharebenin II. Dünya Savaşı'nın Avrupa cephesindeki kaderini belirlediği öne sürülür. Doğu Cephesi'ndeki Nasyonel Sosyalist-Sovyet savaşının şiddetini göstermesi için muharebe örnek teşkil etmektedir. Yüzbinlerce sivili öldüren yoğun bombardıman şehri tanınmaz hale getirmiş, silahlanan tüm Sovyet vatandaşları sokak sokak ev ev düşmanla çarpışmıştır. Yoğun düşman saldırısı altında şehre Volga Nehri üzerinden takviye asker gönderilmiş ve çok kanlı bir şehir savaşı sürmüştür.

Moskova

Muharebesi sonrasında zafer kazanan elit Kızılordu birlikleri bölgeye kaydırılmış, tüm Sovyet hava kuvvetleri bu bölgeye yoğunlaşmıştır. Almanlar bu muharebede Doğu Cephesi'ndeki tüm askeri birliklerinin dörtte birini kaybetmiş ve bu yenilgiden sonra bir daha toparlanamamıştır. Her iki taraftaki toplam kayıp 2 milyon civarında olarak verilmektedir.

Stalingrad

1945 yılında kahraman şehir ilan edilmiştir.

Odessa

Bugün Ukrayna toprakları içinde yeralan Karadeniz kıyısındaki

Odessa

 kenti 1941 yılı Ağustos ayında Nasyonel Sosyalistlerle birlikte Romanya silahlı kuvvetlerinden olauşan Mihver saldırısıyla karşı karşıya kalır. Kentteki şiddetli direniş kırılamayınca muharebe 16 Ekim gününe kadar sürer. Kentte mahsur kalan siviller ve Sovyet askerleri deniz yoluyla tahliye edilir. Şehirde partizan savaşı sürdürülür.

Odessa

1945 yılında kahrama şehir ilan edilir.

Sivastopol

Kırım'da bulunan liman kenti

Sivastopol

 kenti oldukça iyi tahkim edilmiş bir savunma hattına sahiptir. Bölgeye yaklaşan Alman ve Romen birlikleri 30 Ekim 1941 günü şehre saldırır. Kenti almayı başaramayan Mihver birlikleri yoğun bombardıman eşliğinde kuşatma başlatır. Zırhlı trenler eşliğinde demiryolu topunun kullanıldığı cephede yoğun çatışmalar olur. İkinci dalga Mihver saldırısı 1941 yılı Aralık ayında başlasa da başarısız olur. Sovyet kara ve deniz kuvvetlerinin yoğun direnişine rağmen şehir 1942 yılı Haziran ayında düşer. Şehir tekrar 1944 yılı Mayıs ayında özgürleştirilecektir.

Sivastopol

1945 yılında kahraman şehir ilan edilir.

Moskova

Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi birlikleri ilk mağlubiyetlerini 1941 kışında Sovyet başkenti

Moskova

önlerinde alır. Bu döneme kadar hızla ilerleyen Alman saldırısı

Moskova

önlerinde durdurulur. Çetin çarpışmaların şehrin dış mahallelerine kadar yaklaştığı muharebe sırasında Ekim Devrimi kutlamaları gerçekleştirilmiş, Sovyet lideri Josef Stalin de şehride kalarak Sovyet halkına moral vermiştir. Topyekün savaş uyarınca tüm Sovyet vatandaşları şehrin savunmasında görev almıştır.

Moskova

metrosu muharebe sırasında hava saldırılarına karşı sığınak olarak kullanılmıştır. Şehir savunmasının komutanı olan General Georgi Jukov Sibirya bölgesinden gelen destek birliklerinin yardımıyla 5-6 Aralık 1941 tarihinde başlattığı karşı saldırıyı Nasyonel Sosyalistleri şehrin önünden atar. Muharebedeki başarı Sovyet toplumunun moralini yükseltmiştir.

Moskova

1965 yılında kahraman şehir ilan edilir.

Kiev

Günümüzde Ukrayna'nın başkenti olan

Kiev

 1941 yazında çok büyük bir kuşatma harekatına sahne olur. 22 Haziran 1941 günü başlayan Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi saldırısı 7 Temmuz gününe gelindiğinde

Kiev

önlerine gelmiştir. Şehirdeki savunma birliklerine kesinlikle sonuna kadar direniş emri verilmiş ve şehirden çıkışlar yasaklanmıştı. Topyekün savaşın bir örneğinin de Kİev'de verildiği dönemde tüm sivil nüfus şehrin savunmasının güçlendirilmesinde görevlendirilmiştir. Bütün bu önlemlere rağmen şehir 19 Eylül günü düşmüş ve yaklaşık 600 bin Sovyet askeri esir edilmiştir. Ancak şehrin uzun süren direnişi Alman blitzkrieg taktiğinin yavaşlamasına yol açmış ve planları altüst etmiştir. Askeri anlamda ise Adolf Hitler için büyük bir zafer olmuştur.

Kiev

'in işgali döneminde yüzbilerce sivil öldürülmüş veya köle işçi olarak kullanılmak üzere Almanya'ya sevk edilmiştir.

Kiev

, Sovyet karşı saldırısı sırasında yeniden muharebelerin meydanında olmuş ve 6 Kasım 1943 günü özgürleştirilmiştir.

Kiev

, 1965 yılında kahraman şehir ilan edilmiştir.

Novorossiysk

Karadeniz'in doğu sahillerindeki

Novorossiysk

 Almanların 1942 yılındaki Mavi Durum harekatına karşı önemli bir direnç noktası olmuştur. Şehirde yoğun yaşanan çarpışmalar 1942 yılı Ağustos ayından Eylül ayına kadar sürmüştür. Şehir düşmüş olsa da körfezde Sovyet denetimi kaybedilmediğinden Nasyonel Sosyalistler şehir limanını kullanamaz.

Novorossiysk

1973 yılında kahraman şehir ilan edilir.

Kerç

Kırım'ın doğu kıyısındaki bir liman kenti olan

Kerç

, yarımadayı Rusya anakarasıyla birleştiren önemli bir noktada bulunur. Çok şiddetli çarpışmalar sonrasında Nasyonel Sosyalistler tarafından 1941 Kasım ayında ele geçirilen şehir iki ay sonra 30 Aralık 1941 günü beklenmedik bir Sovyet deniz çıkartması sonrasında yeniden ele geçirilmiştir. Şehir 1942 yılı Mayıs ayında yeniden Nasyonel Sosyalistleirn eline geçse de dağlara çekilen Sovyet partizanları 1942 yılı Ekim ayına kadar bölgede tutunmayı başarırlar. 31 Ekim 1943 günü yeniden bir Sovyet deniz çıkartmasına sahne olan şehir 11 Nisan 1944 günü düşman işgalinden kurtarılır.

Kerç

1973 yılında kahraman şehir ilan edilmiştir.

Minsk

Günümüzde Beyaz Rusya'nın başkenti olan

Minsk

 1941 yılı Haziran ayının sonlarına doğru hızla ilerleyen Wehrmacht birlikleri tarafından kuşatılır. Sıkışan Sovyet birlikleri şiddetli bir direniş gösterir. 9 Temmuz günü kırılan direniş sonrasında 300 bin Sovyet askeri esir alınır. İzleyen üç yıl boyunca Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi işgalinde kalan şehirde 400 bin sivil öldürülmüştür. Savaş boyunca

Minsk

ve civarı Sovyet partizanlarının aktif olarak faaliyet gösterdiği bölgelerin başında gelir.

Minsk

1974 yılında kahraman şehir ilan edilmiştir.

Tula

Moskova

'nın hemen güneyinde yeralan bu tarihi kent Sovyet askeri sanayisinin önemli merkezlerindendi. Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi birlikleri,

Moskova

bölgesindeki Sovyet direnişini kırmak için kente 24 Ekim-5 Aralık 1941 tarihleri arasında saldırsalar da başarılı olamazlar.

Tula

, 1976 yılında kahraman şehir ilan edilir.

Murmansk

Kola Yarımadası'nda bulunan

Murmansk

 şehri Norveç ve Finlandiya sınırlarına yakın olan önemli bir sanayi kenti ve limanıdır. Kuzeyde bulunan ve kış aylarında suyu donmayan tek limandır. Finlandiya destekli Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi birlikleri 29 Haziran 1941 günü kente saldırır. Yoğun bombardıman altında kalan şehirdeki Sovyet direnişi ve karşı saldırıları kırılamaz. Mihver saldırıları 1941 yılı Ekim ayında sönümlenecektir.

Murmansk

1985 yılında kahraman şehir ilan edilir.

Smolensk

Moskova

istikametinde yer alan

Smolensk

 kenti 1941 yaz aylarında çok şiddetli çarpışmalara sahne olur. 10 Temmuz 1941 günü Alman zırhlı birliklerinin saldırısına yoğun bir şekilde direnen Sovyet savunması, çok sayıda karşı saldırı düzenler. Kuşatılan Sovyet birlikleri bir ara kuşatmayı yarmayı bile başarırlar. Muharebe Eylül ayının ilk günlerinde sona erer. Almanlar zafer kazanmalarına rağmen

Moskova

isitkametine doğru yürüyüşlerinde oldukça zaman kaybetmiş durumdadırlar. Bu süre zarfında

Moskova

savunma hattı tahkim edilmiş, mevziler güçlendirilebilmiştir.

Smolensk

, 1985 yılında kahraman şehir ünvanını alır. ==Galeri== Dosya:Misnk obelisk.jpg|

Minsk

kentindeki kahraman şehir anıtı Dosya:City Hero Moscow.jpg|Kremlin Duvarı Mezarlığı'ndaki kahraman şehir anıtları Dosya:Moscou (timbre soviétique).jpg|Kahraman şehir

Moskova

için hazırlanan anma pulu Dosya:Sevastopol-COA.gif|

Sivastopol

şehri armasında kahraman şehir nişanı Dosya:

Smolensk

-Coin.jpg|Kahraman şehir

Smolensk

için basılan hatıra parası ==Diğer ülkelerde benzer ünvanlar== Sovyetler Birliği'nin dışında da bazı ülkeler çeşitli savaşlar sırasında yurttaşlarının gösterdiği özveri nedeniyle bazı kentlere benzer ünvanlar vermiştir. *Fransa'da Nasyonel Sosyalistlere karşı direnen Vassieux-en-Vercors kenti ve direnişçileri zaferden sonra onurlandırılır, kente kahraman şehir ünvanı verilir *İtalya'da birçok şehir Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi işgalinden kurtulma döneminde gösterdiği kahramanlık sebebiyle askeri nişanla ödüllendirilmiştir. *İngiltere, 1942 yılında Malta'ya George Cross nişanı verilmiştir. *Yugoslavya, II. Dünya Savaşı sırasındaki başarılı direnişleri sebebiyle 1974-75 döneminde sekiz şehre kahraman şehir ünvanı vermiştir. *Küba, önce İspanya sonra ABD'ye karşı verilen ulusal kurtuluş savaşları ve sonrasında Küba Devrimi sürecinde öne çıkan şehirlere kahraman şehir ünvanı vermiştir. *Türkiye, ulusal kurtuluş savaşı sırasında gösterilen direniş nedeniyle bazı illerin adlarını değiştirerek onurlandırmıştır. ==Kaynakça== ==Ayrıca bakınız== *Sovyetler Birliği Kahramanı

Dış bağlantılar

* 1965 yılındaki kahraman şehir kararnamesi 13 Eylül 2012 tarihinde erişilmiştir

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.