Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Tarih

Kısaca: Tarih, geçmişin olaylarını kaynak malzemelerin eleştirel bir incelemesine dayanarak kronolojik tutarlılık içinde irdeleyen ve genellikle bunların nedenleri konusunda açıklamalarda bulanan bilim dalı. 19. yüzyıl sonlarında çağdaş profesyonel tanımına kavuşmuş, amaç ve yöntemleri belli, özerk bir disiplindir. Doğa bilimleri gibi dolaysız gözleme dayanmak yerine, eksik ve kusurlu belgesel kayıtlardan ya da anlatılanlardan yola çıkarak akıl yürütme yoluyla geçmişte olanların çıkarsanmasını ve ...devamı ☟

Tarih
Tarih

Tarih, geçmişin olaylarını kaynak malzemelerin eleştirel bir incelemesine dayanarak kronolojik tutarlılık içinde irdeleyen ve genellikle bunların nedenleri konusunda açıklamalarda bulanan bilim dalı. 19. yüzyıl sonlarında çağdaş profesyonel tanımına kavuşmuş, amaç ve yöntemleri belli, özerk bir disiplindir. Doğa bilimleri gibi dolaysız gözleme dayanmak yerine, eksik ve kusurlu belgesel kayıtlardan ya da anlatılanlardan yola çıkarak akıl yürütme yoluyla geçmişte olanların çıkarsanmasını ve yeniden kurgulanmasını içerir. Başlıca yardımcı dalları arkeoloji, bibliyografya, kronoloji, diplomatik, yazıtbilim, soybilim, paleografi, mühürbilim ve metin incelemesidir. Eski bir toplumun işleyişi ve kurumları gibi sorunlarda ise antropolojiden, sosyolojiden ve ekonomiden yararlanır.

Tarihçi önce kaynaklarını bir dizi ilk incelemeden geçirir. Bunun ilk aşaması, kaynakların belirlenen amaç açısından uygun ve yeterli olup olmadığını saptamaya yönelik "dışsal eleştiri"dir. Her belgenin kaynağının, tarihinin ve gerçekliğinin diplomatik, paleografi ve 17. yüzyıldan sonra geliştirilmiş öbür yan bilimler yardımıyla açıklığa kavuşturulması gerekir. Fransa'da 1821'de kurulan Ecole des Chartes, bu tekniklerden bazılarının sistematik biçimde öğretilmesini amaçlayan özel bir okuldur. Aynı konularda ilk uzmanlık seminerini 1854'te Viyana'da Theodor von Sickel başlatmıştır. 19. yüzyılın büyük kazanımlann-dan biri de anlatı kaynaklarının dayandığı edebiyat kaynaklarına gidilerek bunların daha gerçekçi biçimde değerlendirilmesidir. Leopold Von Ranke meslek yaşamına klasik edebiyat öğretmeni olarak başlamış, incelediği Yunan ve Latin yazarlannın ardındaki kaynakları daha iyi anlamak arzusuyla tarihe yönelmiştir.

Tarihçi "dışsal eleştiri" yoluyla kaynaklarını seçtikten sonra "içsel eleştiri" yoluyla bunları özümlemeye girişir. Bu aşamanın yöntemlerini de Alman klasik filologlar yetkinleştirmiştir. Latin şairlerin yapıtlarını yayıma hazırlayan Karl Lachmann çağdaş belge eleştirisinin yaratıcısı sayılır. Bu aşamada tarihçinin eldeki belgelerin dilini anlaması, metinde sonradan oluşmuş bozukluk ve hatalan gidermesi, aynca yazarlann düşünce yapısını kavramaya çalışması gerekir.

Bütün bu eleştirel işlemler yalnızca başlangıçtır; tarihçinin asıl işi ise elindeki malzemeden bir sentez oluşturmaktır. Artık tarihçi, bir teknisyenden çok şair ya da sanatçınınkine benzer yeteneklerle donanmış olmalıdır. İncelediği döneme ve kişilere yakınlık duyabilmeli, onlan kendi çağlarının koşullan içinde anlayabilmelidir. Çok farklı kültür ve uygarlıklarla böyle bir yakınlık içine giremeyen Rönesans ve Aydınlanma tarihçiliği, bu açıdan çağdaş tarihçilikten ayrılır.

19. yüzyılda gerçekleşen bilimsel ve belgesel tarihçilik devrimiyle tarih yazıcılığı edebiyattan, destansı anlatıdan, söylencelerden, resmi ideolojiden, tarihçinin bilinçli önyargılarından ve bu gibi etkilerle oluşturulan gerçekdışı kurgulamalardan aynşmıştır. Ama bu arada mutlak anlamda ideolojiler üstü, kesinlikle nesnel ve tarafsız bir tarihçilik yanılsaması da yaratılmıştır. Çağdaş tarihçi bunun olanaksızlığım bilmelidir, Çünkü bütün teknik titizliğine karşın o da içinde yaşadığı ve geçmişi algılayışını belirleyen toplumun parçasıdır; belgeleri seçmesine, konusunu tanımlamasına, ulaştığı senteze yansıyan bir dünyası vardır. Disiplininin bütün teknik gereklerine sadık kalmanın yanı sıra kendisini sürekli sorgulayan tarihçi tarihsel gerçeğe daha yakın görüntüler elde edebilir. Geçmişin birçok biçimde yorumlanabileceğini başından kabul ederek "tek yorum" saplantısından korunabilir ve geniş görüşlülükle farklı sentezlerden yararlanabilir.

İlgili konu başlıkları

*Tarih düşürme*Tarih sözlük anlamı *Tarihçi*Tarihsel döngü teorisi*Tarihsel materyalizm

Ayrıca bakınız

*Osmanlı Devleti*Türkiye*Ülke tarihleri*Türkiye tarihi *Amerikan tarihi *Ülkeler *İller * Tarihçiler * Türkiye tarihi * Tarih * Adana tarihi eserler ve turistik yerleri * İstanbul tarihi eserler ve turistik bilgiler * Ankara tarihi eserler ve turistik bilgiler * Bilim Tarihi * Afyonkarahisar tarihi eserler ve turistik bilgiler * İstanbul tarihi * Amerikan Tarihi * Amerikan Tarihi - Bölüm I * Tiyatronun tarihçesi * Kimya'nın tarihsel gelişimi * Avrupa siyasi tarihi - Coğrafi Keşifler * Meksika - Tarihi * Kronoloji Osmanlı Tarihi * Kayseri tarihi eserler ve turistik bilgiler * Amasya tarihi eserler ve turizm bilgileri * Bursa tarihi eserler ve turistik bilgiler * Nevşehir tarihi eserler ve turistik yerleri * Ankara tarihi * Sinema'nın tarihçesi * Eskişehir tarihi eserler ve turistik bilgiler * Balıkesir tarihi eserler ve turistik yerleri * İsveç tarihi * Biyoloji tarihsel gelişimi * Geometrinin tarihçesi * Trabzon tarihi eserler ve turistik yerler * Adıyaman tarihi eserler ve turistik yerler * Avrupa tarihi * Filistin tarihi * Muğla tarihi eserler ve turistik yerleri * Anadolu tarihi * Kronoloji - Dünya tarihi * İngiltere tarihi * İçel tarihi eserleri ve turistik yerleri * Bursa tarihi * Afganistan tarihi * Astronomi Tarihi * Konya tarihi eserler ve turistik yerler * Antalya tarihi eserler ve turistik yerler * Manisa tarihi eserler ve turistik yerler * Amerikan Tarihi - Bölüm II * Amerikan Tarihi - Bölüm VII * İspanya tarihi * Türk Tarihi * Aydın tarihi ve turistik yerleri * Adana tarihi * İsrail tarihi * Suriye tarihi * Arkeolojinin Tarihi * Kars tarihi ve turistik mekanlar * Amerikan Tarihi - Bölüm III * Çanakkale tarihi eserler ve turistik bilgiler * Avrupa siyasi tarihi - Reform Hareketleri * Kütahya tarihi ve turistik yerleri * İstanbul tarihsel yapılar * Divan Edebiyatı tarihçesi * Amerikan Tarihi - Bölüm IX * Amerikan Tarihi - Bölüm V * Afyonkarahisar tarihi * Aksaray tarihi ve turistk yerler * Fiziğin tarihsel gelişimi * Filistin tarihi - İsrail Devletinin kuruluşu * Amerikan Tarihi - Bölüm IV * Türk dili tarihsel gelişimi * Artvin tarihi eserler ve turistik bilgiler * Ağrı tarihi eserler ve turistik yerler * Bilimin tarih içindeki gelişimi * Fenerbahçe Tarihi * Nahçıvan tarihi * Çin tarihi * Malatya tarihi ve turistik eserler * Amerikan Tarihi - Bölüm VIII * Kastamonu tarihi * İzmir tarihi eserler ve turistik bilgiler * Sivas tarihi eserler ve turistik yerler * Mantığın tarihçesi * Amasya tarihi * Amerikan Tarihi - Bölüm VI * Ekoloji tarihsel Gelişim * Ermeni tarihi * Bingöl tarihi eserleri ve turistik bilgiler * Çanakkale tarihi * Endülüs tarihi * Sanat Tarihi * Denizli tarihi ve turistik yerleri * İstanbul tarihçesi * Osmanlı Padişahları doğum tarihleri * Avrupa siyasi tarihi * Kars tarihi * Uşak tarihi eserler ve turistik yerler * İran tarihi * Arnavutluk tarihi * Bünyan tarihçesi * Devşirme usulü tarihçesi * Kocaeli tarihi eserler ve turistik yerleri * Güney Afrika Cumhuriyeti tarihi * Türk tarihinde tasavvuf ve tarikatlar * Tarih sözlük anlamı * Hatay tarihi eserler ve turistik yerler

Tarih

1 . Bir olayın gününü, ayını ve yılını bildiren söz veya gün:
"19 Mayıs 1919, Atatürk'ün Samsun'a ayak bastığı tarihtir. O tarihte memleket karanlık günler yaşıyordu."-
2 . Toplumları, milletleri, kuruluşları etkileyen hareketlerden doğan, olayları zaman ve yer göstererek anlatan, bu olaylar arasındaki ilişkileri, daha önceki ve sonraki olaylarla bağlantılarını, karşılıklı etkilenmeleri, her milletin kurduğu medeniyetleri, kendi iç sorunlarını inceleyen bilim:
"Milletler tarihte fatihlerden fazla adillere bağlıdırlar."- F. R. Atay.
3 . Evrensel tarihin herhangi bir bölümünü ele alan anlatı:
"Yakın Çağ tarihi."-
4 . Bir konuyu geçmişi ve gelişimi içinde inceleyen anlatı:
"Sen bana bir ata yadigârısın, geçmişin tarihini saklayan kutsal bir tomarsın!"- R. H. Karay.
5 . Tarih kitabı:
"Cevdet Paşa'nın Osmanlı Tarihi."-
6 . Tarih dersi:
"Ertesi gün, tarih imtihanı vardı."- Y. Z. Ortaç.
Atasözü, deyim ve birleşik fiiller
tarih atmak (veya koymak) tarih düşürmek tarihe geçmek tarihe karışmak

Tarih

Türkçe Tarih kelimesinin Almanca karşılığı.
n. Datum, Geschichte, Historie

Tarih

Türkçe Tarih kelimesinin İngilizce karşılığı.
1. n. date, history, annals
2. date: bugünün tarihi today´s date. 6 Nisan 2008 tarihinde on 6 April 2008.
3. chronogram. tarih atmak/koymak /a/ to date, write the date on. tarih düşürmek /a/ to compose a chronogram to commemorate the date of (an event). tarih e karışmak to become a thing of the past. date. date.
4. date.

Tarih

Türkçe Tarih kelimesinin Fransızca karşılığı.
date [la]; quantième [le]; histoire [la]

İlgili konular

antropoloji arkeoloji bilgi coğrafya dil bilimi eski yunan felsefe filoloji h.g. wells hegel

Türk Tarih Kurumu
3 yıl önce

Türk Tarih Kurumu (kısaca TTK), Türk tarihinin ilk kaynaklardan araştırılması amacı ile Mustafa Kemal Atatürk'ün direktifi sonucu 12 Nisan 1931'de kurulmuş...

Tarih, Türkiye, Başbakanlık, Cımhurbaşkanlığı, Atatürk, Cumhuriyetin İlanı, TBMM
Tarih öncesi
3 yıl önce

Tarih öncesi veya Prehistorya (Latince, præ = önce + Yunanca, ιστορία = tarih), insanlığın yazının bulunmasından önceki dönemi. Tarih öncesi dönemler...

Tarih öncesi, Tarih öncesi savaş, Tarih öncesi çağlar, Tarih öncesi mimarlık, Anlam ayrım
Askerî tarih
3 yıl önce

Askerî tarih, insanlık tarihi boyunca süregelen ve çatışma kategorisine giren olaylardan oluşur. Bunlar iki kabile arasındaki küçük çaplı dövüşmeden yeryüzündeki...

Askerí® tarih, Abbasiler, Akadlar, Antik Mısır, Antik tarih, Antik çağlarda savaş, Avrupa, Ayaklanma, Babil, Barutlu silahlarla savaş, Bizanslılar
Tarih ve Toplum
7 yıl önce

Tarih ve Toplum: Aylık Ansiklopedik Dergi 1984 - 2003 yılları arasında Türkiye'de yayımlanmış aylık resimli tarih ve araştırma dergisidir. İlk sayısı...
Tarih Vakfı
3 yıl önce

Tarih Vakfı (eski adı: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı), Türkiye'de tarih bilincini geliştirme amacıyla başta tarihçiler ve toplumbilimciler...

Tarih Vakfı, Ara Güler, Birleşmiş Milletler, Habitat, Kooperatif, Korkut Boratav, Mehmet Ali Aybar, Mete Tunçay, Milli Piyango, Murat Belge, Osmanlı Bankası
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi
3 yıl önce

9296528°K 32.8555139°D / 39.9296528; 32.8555139 Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi (kısaca DTCF), Atatürk'ün adını koyduğu ve özel görev...

Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, Ankara Üniversitesi, Antropoloji, Arkeoloji, Atatürk, Coğrafya, Dilbilim, Doğu Dilleri ve Edebiyatları, Felsefe, Halkbilim, Psikoloji
NTV Tarih
3 yıl önce

NTV Tarih, Doğuş Yayın Grubu'nun aylık olarak hazırlanan popüler tarih dergisi. İlk sayısı 17 Ocak 2009'da çıkan derginin yayın yönetmenliğini Gürsel Göncü...
Siyasi Tarih
3 yıl önce

söz eden tarih disiplinidir. Bu disipline özellike Batı'da uluslararası ilişkiler tarihi de denmektedir. Siyasi Tarih ile Siyaset Tarihini ya da "Türk...

Siyasi tarih, Franklin D. Roosevelt, Fransız ihtilali, Joseph Stalin, Winston Churchill