Kütahya Tarihi ve Turistik Yerleri

Kütahya tarihi eserleri ve tabii güzellikleri, kaplıcaları bakımından zengindir. Selçuklular veOsmanlılar zamanında çok sayıda tarihi eserlerin bulunduğu Kütahya’da önemli sayıda cami, mescit, türbe, medrese ve çeşitli tarihi eserler günümüze kadar gelebilmiştir.

Balıklı Camii: 1236-1237 senesinde yapılmış olup, Selçuklu eseridir. Kütahya’da Türklere ait en eski eserdir. Selçuklu Sultanı Alaeddin Keykubat’ın oğlu İkinci Gıyasüddin Keyhüsrev zamanında Serasker ve ümeradan İmamüddin Hezar Dinari tarafından 1236’da yaptırılmıştır. Germiyanoğulları ve Osmanlılar tarafından tamir edilmiştir. Hezar Dinari Savunma Bakanı (Emir Sipehsalat) idi.

Hıdırlık Mescidi: Bir mesire yeri olan Hıdırlık Tepesindedir. İmamüddin Hezar Dinar 1243’te yaptırmıştır. Kare planlıdır. Kubbesi tuğladandır. Kitabesi vardır. 1980’de tamir edilmiştir.

(Meydan) Aslanbey Camii: İl merkezindedir. 1413 yılında Aslan Bey tarafından yaptırılmıştır. Kare planlı tek kubbelidir. 1954’te tamir edilmiştir. Aslında kiremit olan üst kısmı kurşunla kaplanmıştır. Aslan Bey, Sultan İkinci Murad Han ümerasından, Kütahya ve Tavşanlı Muhafızı Bicaroğlu Aslan Beydir.

Ali Paşa Camii: Şehreküstü Mahallesinde bulunan cami ile on iki hücreli medrese, sıbyan mektebi, sebiller ve şadırvandan meydana gelen külliyeyi, Anadolueyalet Valisi, Seyyid Süleyman Ağanın oğlu Seyyid Ali Paşa yaptırmıştır. Halen, yalnızca cami ayaktadır. Hiçbir ilmi izahı olmadığı ve kitabelerde Seyyid Ali Paşa geçtiği halde, caminin adı, çok farklı ve manasız bir şekilde Alopaşa telaffuz edilmektedir. Bu telaffuz hatasının giderilmesi yolunda, caminin adının aslına uygun olarak düzeltilmesi için çalışmalar sürdürülmektedir. 1797’de tamir görmüştür.

Cami-i Kebir (Ulu Cami): Şehir merkezinde, Vacidiyye Medresesi ile İkinci Yakub Çelebi İmaret Külliyesi arasındadır. Ortalama 45x25 m’lik bir sahayı kaplamaktadır. Kütahya’nın en geniş iç hacmine sahip camidir. Kuzeydoğu dış köşesinde bir minaresi vardır. Bugünkü şekli, iki kubbe ve yarım kubbeden müteşekkil olup, dikdörtgen mekanı bu kubbeler örtmektedir. Kuzeyinde beş bölümlü son cemaat yeri vardır. Sultan Yıldırım Bayezid Han (1381-1389) bu camiyi yaptırmaya başlamıştır. Ankara Muharebesi ile, yarıda kalan caminin yapımını 1410’da oğlu Mehmed Çelebi tamamlamış, Fatih Sultan Mehmed Han zamanında tamir edilmiş, Rodos Seferine çıkan Kanuni Sultan Süleyman Han Kütahya’da konaklamış ve caminin tamirini Mimar Sinan’a emretmiştir. IrakSeferinde (1534) Kütahya’da dört gün kalan Kanuni Sultan Süleyman Han, namazlarını bu camide kılmıştır. Kubbe kapısına yakın orta yerde, dört mermer sütun üzerinde müezzin mahfili ve altında şadırvanı bulunmaktadır. Tamamen kesme taş olan yapının kubbe saçakları altında tuğlalar görülmektedir. Minarenin de kaidesi kesme taş, gövdesi tuğladandır. Çeşitli zamanlarda tamir edilmiştir. Cami Sultan Abdulmecid Han ve Sultan İkinci Abdülhamid Hanın tamir ettirdiği kitabede ifade edilmektedir. İlk yapıldığında ahşaptı.

Kurşunlu Cami (Kasımpaşa Camii): Germiyanoğulları zamanında 1377’de yapılmıştır. Mihrabı bezemeli ve minaresi orijinaldir. Kurşunlu mahallesindedir. Şeyh Mehmed tamir ettirmiştir. Son tamiri 1975’te olup, üzeri kurşunla kaplanmıştır.

Dönenler Camii (Mevlevihane Dergahı): Şehrin merkezinde Cami-i Kebir civarındadır. Özel bir mimari tarzı vardır. Halen cami olarak kullanılmakta olup, içi daire şeklindedir. Kubbeyi çeviren bir balkonu vardır.

İshak Fakih Külliyesi: 1433’te Germiyanoğulları ulemasından Cemaleddin İshak Fakih yaptırmıştır. Külliye cami, zaviye, türbe ve medreseden meydana gelmiştir. Aynı ismi taşıyan mahallededir.

Süleymanşah, Kal’a-i Bala (Yukarı Kale) Camii: Hisarda bulunan caminin Germiyan Beyi Süleyman Şah tarafından tamir ettirildiği bilinmekte, kimin tarafından ve hangi tarihte yapıldığı bilinmemektedir.

Takkeciler (Demirtaş Paşa) Camii: Kavaflar çarşısında bulunan cami mimari bakımından dikkati çekmektedir. Fil ayakları ve silindir kubbeler altında bir takım hücreler ve ortada bulunan büyükçe kubbesi orijinaldir. Anadolu Eyaleti Valisi ve Kütahya Muhafızı Demirtaş Paşa yaptırmıştır.

Hisar Bey Camii: Saray Mahallesindeki eski hükümet konağı arkasındadır. Hisar Bey oğlu Mustafa Bey 1749’da yaptırmıştır.

Karagöz Ahmed Paşa Camii: Küçük Çarşıda, ahşap dükkanların arasında iken bu dükkanlar yıktırılmış, cami ortaya çıkmış ve restore edilmiştir. Cami, medrese, sıbyan okulu ve imaretten meydana gelen bu külliyenin yapımına, Anadolu Eyalet Valisi Karagöz Ahmed Paşa tarafından 1509 yılında başlattırılmış, hanımı tarafından inşaatı bitirilmiştir. Mimar Sinan’dan öncekiOsmanlı mimari tarzının tipik örneklerinden biri ve en güzelidir. On iki köşeli üç kasnak üzerine oturtulmuş şahane ve orijinal kubbesi vardır.

Lala Hüseyin Paşa Camii: Aynı isimle anılan mahallede, Sultan İkinci Selim Hanın Lalası Hüseyin Paşa tarafından (1566-1568) yıllarında yaptırılmıştır.

Hatuniye Camii: Hatuniye Mahallesinde olup, hangi tarihte, kimin tarafından yapıldığı bilinmemektedir. Ancak, Rabi’a Hatun isimli hayırsever bir hanım tarafından minaresinin yaptırıldığı ve esaslı bir şekilde tamir ettirildiği bilinmektedir.

Özbek Camii: Tahminen 1699’da ormanlık ve otlak halinde bulunan Müderris Yaylası sırtlarında çadır kuran Özbek Aşiretinden İbrahim Ağa tarafından cami ve çeşme yaptırılmıştır.

Kadidler Camii: Samanpazarı (Hasır Pazarı) mevkiinde bulunan cami, Halil Kamil Ağa tarafından başlatılmış, Hafız Mehmed Paşa tarafından bitirilmiştir.

Molla Bey Camii ve Külliyesi: Balıklı Mahallesindedir. Bu külliye, İbrahim Edhem tarafından 1845 yılında yaptırılmıştır. Cami, kütüphane, medrese, sıbyan mektebi, şadırvan ve sebillerden meydana gelen külliyenin her birini, bir akrabası adına inşa ettirmiştir.

Seadeddin Camii: Cami, Selçuklu Devletinin serasker ve ümerasından İmadüddin Hezar Dinar tarafından ahşap olarak yaptırılmış, Anadolu ValisiÖmer Paşa, 1238 yılında da yine Anadolu Valisi Derviş Mehmed Paşa tarafından tekrar ele alınarak bugünkü hale getirilmiştir.

Yeşil Cami: Hükümet Caddesinde bulunan cami, Kütahya Mutasarrıfı Ahmed Fuad Paşa tarafından yaptırılmıştır. Mimarisi Arap tarzıdır. Nakışları ve çinileri ile meşhurdur. Dört mermer direk üzerine oturtulmuş tek kubbeden meydana gelmiştir.

Çinili Cami: Kütahya’nın en yüksek semtlerinden Maltepe’de yapılan bu caminin dışı tamamen çinilerle kaplıdır. 30 bin çini plaka kullanılmış olup, 500 kişiliktir. Son senelerin en güzel camilerindendir. Dünyada dışı tamamen çini ile kaplı ilk camidir.

Paşam Sultan Türbesi (Seyyid Nureddin Zaviyesi): Ulu Cami Caddesinden İshak Fakih Camii yönüne giderken, duvarı cadde üzerinde görülebilen, girişi Kurşunlu Cami sokağından sağlanan türbe, çeşitli değişiklik ve tamirler görmüştür.

Karagöz Ahmed Paşa Türbesi: Ahırardı Mezarlığındadır. 6 yuvarlak sütun üzerinde, kademeli ve taşkın başlıklara oturtulmuş yuvarlak tuğladan kubbe bindirilmiştir. 6 kenarlı açık bir türbe şeklindedir.

Şeyhi (Hakim Sinan) Türbesi: Germiyanoğulları zamanında yaşayan devrin tıbbi imkanları ile 182 adet katarakt (göz perdesi) ameliyatı yapacak kadar mahir bir cerrah olan “Şeyhi” mahlası ile şiirler yazan meşhur “Harname” şiirinin sahibi, alim, fazıl Hakim Sinan, Kütahya-Tavşanlı yolu üzerindeki Dumlupınar Köyü’nde medfundur.

Hayme Hatun Türbesi: Osman Gazinin annesi Hayme Hatun Türbesi, Domaniç ilçesinin Çarşamba köyündedir. Domaniç 1281’de Ertuğrul Beye yayla olarak verilmiştir.

Vacidiye Medresesi: 1314’te yaptırılan Vacidiye Medresesi, kültür yuvalarının başında gelmektedir. Kapalı avlulu, tek katlı, iki eyvanlı ve kesme taştan mamul bir medresedir. Restore edilmiş ve halen Kütahya Müzesi olarak kullanılmaktadır.

Hamamlar: Kütahya’da tarihi kıymeti haiz 9 hamam vardır. Başlıcaları: Saray Hamamı (14. yüzyıl), Küçük Hamam (14. yüzyıl başı), Eydemir (Elvan Bey) Hamamı(15. yüzyıl), Balıklı (Rüstem Paşa) Hamamı (15. yüzyıl), Lala Hüseyin Paşa Hamamı (16. yüzyıl), Kemer Hamamı(16. yüzyıl), Şengül Hamamı (16. yüzyıl), Yenimahalle Hamamı (19. yüzyıl). Küçük Hamam: Eski Hükümet Konağı Caddesi başlangıcı ile, Cumhuriyet Caddesi köşesindedir. Bu tarihi hamamda, Ankara Savaşından sonra, Timur Hanın yıkandığı rivayet edilmektedir. Hamam halen faal bir vaziyettedir. Balıklı Hamamı: Vezir-i azam Damad Rüstem Paşa 1550’de yaptırmıştır.

Müzeler: Müzelik eserler önceleri Vahid Paşa Kütüphanesinde ve bahçesinde toplanmaya başlanmıştır. Böylelikle müzenin ilk nüvesi teşkil edilmiştir.

Kütahya Müzesi: Halen, Germiyanoğullarından kalma Vacadiyye Medresesindedir. Müzede tarih öncesi devirlere ait bakır, bronz ve demir çağları eselerinden, seramik eşyalar, taş aletler, kolye parçaları bulunmaktadır. Hellenistik, Bizans ve Roma eserleri yönünden zengin bir müzedir. Osmanlı devrine ait pekçok eserler de müzede korunmaktadır. Medrese, astronomide gök gözlemevi olarak kullanılmıştır. Bu medresede müderrislik yapan Molla Vacid’in çinili sandukası vardır.

Çavdarhisar Açık Hava Müzesi: Kütahya’ya 60 km uzaklıktaki Çavdarhisar kasabasında bulunan açık bir müzedir. Burada Frigyalılara ait eski eserler sergilenmektedir. Bu müzede bir de açık hava tiyatrosu mevcuttur. Takriben 20.000 kişilik olan tiyatronun oturma sıralarının bir kısmı yerinde durur vaziyettedir. Bunun önünde güney tarafında tiyatroya bitişik olan stadyum ise oldukça haraptır. Burada şeref locasının kalıntılarını görmek mümkündür.

Macar (Lajos Kossuth) Evi: (1848-1849) Macar İstiklal Savaşını yöneten Macar Cumhurbaşkanı Lajos Kossuth’un Kütahya’ya sığınması adına yapılan “Macar Evi” halen müze olarak kullanılmaktadır.

Dumlupınar Anıtı: 30 Ağustos 1922’de Başkomutanlık Meydan savaşının kazanıldığı Dumlupınar’da bulunur. Çalköy’ün Zafertepe adı verilen sırtındadır. 1924 yılında “Meçhul Asker Âbidesi” adı altında yapılmış, daha sonra görünüşü değiştirilmiştir. Önceki figür Adatepe mevkiine yakın bir yere yerleştirilmiştir. Ayrıca Gediz ilçesinde, ilçenin kurtuluşunun sembolü olan bir abide vardır.

Hükümet Konağı: 1907’de Kütahya Mutasarrıfı Ahmed Paşa yaptırmıştır. Çinilerle süslü güzel bir binadır.

Büyük ve Küçük Bedesten: Osmanlı devrinden kalma binalardır.

Eski eserler: Tarihi devirlerin beşiği olan Kütahya, kuruluş tarihinin çok eski çağlara dayanması sebebiyle, antik eserler bakımından da oldukça zengin sayılır.

Kütahya Kalesi: Antik devirden başlamak üzere yerleşmenin yer aldığı sanılan tepe üzerinde, bir iç kale, hisar ve Osmanlı devrinde, aşağıdaki suyu da içine almak üzere eklenen, üçüncü bir kısımdan meydana gelmektedir. Evliya Çelebi’ye göre 70 burca sahip olup, şehrin su ihtiyacı buradan karşılanmakta idi. Kalenin çevresi 3500 m’dir. Selçuklular ve Osmanlılar tamir etmiştir.

Aizani (Çavdarhisar) Harabeleri: Kütahya’ya 60 km’lik asfalt bir yol ile bağlı olan Aizani ören yeri, eski Anadolu’da, Frigya bölgesinde (Rhydakos) Bedir Deresinin üst kıyısında Pankalos denilen yerde bir şehirdi. Dikkate değer tarihi bir abidedir. Frigya Aizani şehrinin M.S. ikinci yüzyılda, Anadolu’daki birçok şehirler gibi zenginleştiğini gösteren Zeus Tapınağı, Stadion, tiyatro ve Agora, Romalılar tarafından Bedir Deresi kıyısında yapılmış olan iki rıhtım döküntüsü dikkati çekmektedir. Anadolu’daki en sağlam Roma tapınağı Çavdarhisar’daki Zeus Tapınağıdır. İçinde 124 sütun vardır.

Aesami (Aizani) kentinde kralların yıkandığı “Kral Hamamı”nı Alman Prof. Rudolf Navman ortaya çıkarmıştır. Çavdarhisar, Çandarlı Türk Boyları bu bölgeye yerleşmiştir. Çavdarhisar kazılarında Çandarlılara ait eserler de ortaya çıkmıştır. Bedir Deresi üstünde Karabulut Değirmeni arkasındaki mağara Anadolu’nun ilk mabedlerindendir.

Taş Köprü: Kütahya-Uşak karayolu üzerinde ve Bedir Çayı (o zamanki ismi Rinadakos Çayı) üstünde Romaİmparatoru Hadrianus zamanında (2 bin yıl önce) yapılmıştır. Kemerli olan bu köprü üstünden halen en ağır tonajlı araçlar geçmekte ve köprü hizmet görmektedir. Köprü Romalıların önemli yerleşim ve ticaret merkezi olan “Aizani” kenti (Çavdarhisar) yanındadır. Domaniç Elmalı köyünde Frigyalılara ait eserler, Bayat köyünde 8 milyon sene önceye ait hayvan fosilleri bulunmuştur.

Ansir ve Sieaus: Eski Simav şehrinin kalıntıları arasında tepede bir kale vardır. Simav, Frigyalılara ait Ansir ve Sieaus şehir kalıntılarının üzerine kurulmuştur.

Mesire yerleri:

Kütahya ormanları, yayları, mesire yerleri ve kaplıcaları ile meşhurdur.

Murat Dağı: Anadolu’nun en güzel çam ormanları buradadır. Soğuk suları yanında sıcak sular fışkıran bir yerdir. Gediz ilçesine 23 km mesafededir. 1400 m’yi aşan yükseltisiyle bir yayla özelliği taşır. Şifalı sıcak suların fışkırdığı yerde Koca Hamam, Hacettepe Hamamı ile üç yüzme havuzu, yeterli ve modern tesisleri vardır.

Çamlıca: Merkez ilçeye 5 km uzaklıkta asırlık sık ağaçları, bol ve tatlı suları, geniş çimenlik sahası, temiz havası ile güzel bir piknik yeridir. Turistik tesisleri de vardır. Yolu iyidir.

Hisarlıktepe: Emet ilçesine 3 km mesafede 1000 (bin) kişinin istifade ettiği bir dinlenme yeridir.

Porsuk kıyıları: Kütahya’nın 6-7 km uzağında Porsuk Çayı kıyıları güzel dinlenme ve piknik yeridir.

Nafia Pınarı: Simav ilçesine 35 km uzaklıkta orman içi dinlenme yeridir. Soğuk suları çok güzeldir.

Gölcük Yaylası: Simav ilçesine 19 km uzaklıkta orman içi dinlenme yeridir. Serin su kaynakları ve güzel manzaraları ile meşhurdur.

Döner Gazino: Belediye tarafından Hisar’da yaptırılmış olan, Türkiye’nin ilk döner gazinosu 1972’de açılmıştır. Gazinodan YeşilKütahya Ovası seyredilir.

Kaplıcaları:

Kütahya şifalı içme suları ve kaplıcaları ile çok zengindir. Başlıcaları şunlardır:

Ilıca: Kütahya-Eskişehir asfalt yolunun 23. km’de, turistik motel ve benzin istasyonundan ayrılan 4 km’lik bir asfalt yolla gidilir. Husulsas, ılıcada bulunan açık yüzme havuzu olup, suyu sıcaktır. İçme suyu olarak karaciğer, safra yolları ve böbrek rahatsızlıklarına faydalıdır. Banyo kürleri ise ağrı dindirici özelliklere sahiptir.

Erkekler Hamamı: Kayaların içine oyulmuş tabii bir hamamdır. 43°C sıcaklıktaki tabii su arslan ağzındaki bir oluktan hamamın içine dökülür.

Yoncalı: Kaplıcanın efsanesi şöyledir: Selçuklu Sultanı Alaeddin Keykubad’ın perdedarı Ramazan Beyin kızı Gülümser Hatun bir cild hastalığına yakalanır. Devrin hekimleri bütün gayretlerine rağmen çare bulamazlar. Gülümser Hatun’u maiyyeti ile birlikte, Yoncalı’nın bulunduğu yere çadır kurarak bırakırlar. Cildindeki yaralardan büyük üzüntü duyan Gülümser Hatun ve çevresindekiler, birgün oralarda dolaşan tüyleri dökük, etleri yara içinde bir tilki görürler. İlgilenirler ve hasta tilkinin hergün o çevrede bulunan bir batağa girdiğini müşahade ederler. Gün geçtikçe tilkinin yaralarının kapandığını, tüylerinin yeniden çıktığını gören Gülümser Hatunun maiyeti, Hatun’un çamur banyosu yapmasını teklif ederler. Neticede çamur banyosu yapan Gülümser Hatun, eski sağlığına ve güzelliğine kavuşarak oradan ayrılır. Şükranının bir ifadesi olarak da hamamları ve camiyi yaptırır (1233).

Yoncalı’da erkekler hamamı, kadınlar hamamı, kükürt banyosu, radyoaktiviteli çamur banyoları, çelik banyosu, dübecik havuzu ve banyosu mevcuttur. Erkekler hamamı ile hemen yanındaki cami, Selçuklu eserlerindendir.

Emet Kaplıcaları: Kütahya’ya 102 km uzaklıktadır. Emet, başlıbaşına bir kaplıca bölgesidir. İlçenin içinde asırlık ağaçlar arasında “Yeni Hamam, Kaynarca ve Davudlar Hamamı” gibi kaplıcalar meşhurdur.

Yeni Hamam, geniş yüzme havuzu, hususi banyoları ve oteli ile dışarıdan gelen turistlerin her türlü ihtiyaçlarına cevap verebilir. Şifalı suları, sükuneti ile herkese elverişli bir dinlenme yeridir. Radyoaktivite nisbeti 21,8 eman’dır.

Kaynarca Kaplıcası: 40°C-50°C sıcaklıkta olup, radyoaktivitesi 26° sıcaklıktadır. Zelzeleden büyük zarar görmüştür. Yeniden tanzim edilmiştir. Bunlara ilaveten, Davudlar ve Yeniceköy Hamamı ile, Emet-Tavşanlı arasında yer alan Dereli Kaplıcaları, romatizma, cilt hastalıkları ve her türlü ağrı ve sızılara şifa olan kaplıcalardır.

Gediz Kaplıcaları: Gediz’in 30 km güneydoğusunda bulunan Murad Dağının kuzey yamaçlarında 2000 m yükseklikte kaplıcalar bulunmaktadır. Temmuz-eylül ayları arasında halka açık bulunan kaplıcalar şifalı sıcak suları ve hemen yanında, insana zindelik veren soğuk su kaynakları, tabiat güzellikleri ile dünyada nadir bulunan özelliklere sahiptir. Arapoğlu yaylasındaki soğuk maden suyu, böbrek ve idrar yollarındaki kumları temizler.

Gediz Ilıcası: Gediz-Simav yolu üzerinde, Gediz’e 25 km mesafededir. Çamlıklar arasında, bir vadi içindedir. Buğuldak, Kara Hasan ve Traverten adı verilen menbalarından çıkan suyun sıcaklığı 60°C’dir. Her türlü adale ve spazm ağrılarına iyi geldiği müşahade edilmiştir. Kaplıca mevsiminde, çevre illerden pekçok ziyaretçi gelmektedir.

Simav-Eynal Kaplıcası: Yeşil Simav’ın 5 km kuzeyindedir. Gölcük Dağının eteklerinde kurulmuştur. Simav-Eynal Kaplıcası büyük hamam, okul, motel, yirmi adet müstakil banyo, dört kademeli yüzme havuzu, çamaşırlık ve camiden müteşekkildir. Suyun sıcaklığı 90°C olup, radyoaktivite, kükürt ve çelik ihtiva etmektedir. Kaplıcada romatizma, siyatik ve böbrek hastalıklarının tedavisinde müsbet neticeler alınmaktadır.

Kütahya Tarihi ve Turistik Yerleri

Kütahya (il)

Net Holding

Kasnak meşesi

Sokullu Mehmet Paşa Camii (Büyükçekmece)

Termal turizm

Eskişehir

Yozgat (il)

Gediz Nehri

Kütahya Tarihi ve Turistik Yerleri