Amasya Tarihi Eserler ve Turizm Bilgileri

Amasya eski hüviyetini koruyabilen nadir bir ilimizdir. Tarihi eserleri ve turistik yerleri oldukça fazladır. Şehirdeki tarihi eserlerin en meşhurlarından kırkının, 26’sı Osmanlı ve 8’i Selçuklu devrine aittir. Abideler bakımından Türkiye’nin en zengin köşelerinden biri olmasına rağmen, bunların çoğu bakımsızlık sebebiyle harabe haline gelmiştir.

Amasya Kalesi: Amasya’nın kuzeyinde Herşane dağı üzerindedir. Herşane, Han veya Pontus kralı Mithradetes tarafından yapıldığı rivayet edilir. Kale civarında cami, sarnıç, zindan, burç, mahzenler vardır. Helkıs, Saray, Maydonos ve Meydan kapıları vardır.Kale, Yeşilırmak'a dimdik inen kayalık bir tepenin üzerinde kurulmuştur. Aşağıya doğru uzanan surlar ırmak boyunca devam ederek şehri kuşatan surlarla birleşir. Evliya Çelebi kaleyi şöyle anlatır: “Beş köşeli olup, surlar üzerinde 41 tane kule vardır. Kale içinde saray, cephanelik, su sarnıcı, ırmağa inen gizli yollar vardır. Kale aşağı ve yukarı olmak üzere ikiye ayrılır. Bu kale Roma, Bizans, Selçuk ve Osmanlı devirlerinde tamir görmesine rağmen, bugün bir enkaz yığını halindedir.

Bayezid Camii Külliyesi: Sultan İkinci Bayezid Han tarafından 26 sene valilik yaptığı bu şehre hediye olarak 1486’da yaptırılmıştır. Caminin kapısı, mihrabı ve minberi üzerindeki yazıların san’at değeri çok yüksektir. Darülhadis, darüşşifa, medrese, kütübhane ve imareti ile büyük bir külliyedir. Kütübhanede 20 bin cild eski eser ile papirüs kağıdı üzerine yazılmış Kur’an-ı kerimin kufi yazılı ilk nüshaları bulunmaktadır.

Bayezid Paşa Camii: Kuş Köprüsü yanındadır. Sadrazam Necmeddin Halil Bayezid Paşa Amasya sancak beyi iken 1414’te yaptırmıştır. Cephesi mermer, çevresi taştandır. Minber süsleri sanat bakımından çok kıymetlidir. 1892’de tamir görmüştür.

Burmalı Minare Camii: Şehrin güneyinde olup, Selçuklu emiri Necmeddin Ferruh tarafından 1237-1247 seneleri arasında yapıldığı tahmin edilmektedir. 1590 zelzelesinden 1602 ve 1730 yangınlarından sonra bir çok defa tamir edilmiştir. Caminin minaresi Türkiye’de sayıları nadir olan burmalı minarelerdendir.

Çilehane Camii: 1413’te Osmanlı emirlerinden Yakub Paşa tarafından yaptırılmıştır. 1964’de Vakıflar Genel Müdürlüğü camiyi restore ettirmiştir. Tekke ve cami olarak iki bölümden meydana gelmiştir.

Fethiye Camii: Kuba Dede Camii adıyla da anılır. Kilise iken 1116’da Danişmendli Fethi Gazi tarafından camiye çevrilmiştir. 1884’teki tamiri sırasında minare ilave edilmiştir. 1939’da zelzeleden yıkılmıştır. Kiliseden çok az bir bölüm kalmıştır. Sonra tekrar tamir ettirilmiştir.

Gök Medrese Camii: 1267’de Amasya Beylerbeyi Emir Seyfeddin Torumtay tarafından yaptırılmıştır. 1926-1977 yılları arasında müze olarak kullanılmıştır. Selçuklu san’atının en güzel örneklerindendir. Kesme taştan yapılmıştır.

Mehmed Paşa Camii: Şehzade Ahmed’in lalası, Mehmed Paşa tarafından 1486’da yaptırılmıştır. 1939’daki depremden sonra Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restore edilmiştir. Ağaç oymacılığının güzel bir örneği olan kapısı, Amasya müzesindedir. Mermer minberi, Türk mimarisinin en güzel taş minberlerindendir.

Saraçhane Camii: 1372’de Amasya Emiri Şadgeldi Paşa tarafından yaptırılmıştır. 1951’de tamir edilmiştir. İç duvarlar kalem işleriyle süslenmiştir.

Sofular Camii: Sofular Mahallesinde olup, 1502’de Beylerbeyi Abdullah tarafından yaptırılmıştır. Darülhadis olarak yaptırılan bir Osmanlı eseridir.

Kilari Selim Ağa Camii: 1483’te saray kilercisi Selim Ağa tarafından yaptırılmıştır. Depremlerde harab olan cami pekçok defalar tamir edilmiştir. Kesme taştandır.

Şamlar Camii: Küçük Ağa Camii ve Ayas Ağa Camii de denilir. İlk olarak Danişmendli Melik Gazi tarafından yaptırılmıştır. Yıkılan cami, 1495’te Kapıağası Ayas Ağa tarafından yeniden inşa ettirilmiştir. Kare planlı ve tek kubbeli olan cami, moloz taştandır.

Abide Hatun Camii: Merzifon’un Bahçekent köyünde, on yedinci asrın başlarında Sadrazam Kara Mustafa Paşanın annesi Abide Hatun tarafından yaptırılmıştır.

Çelebi Mehmed Camii: Sultan İkinci Murad Han tarafından 1411’de babası adına Merzifon’da yaptırılmıştır. Medrese Önü Camii diye de bilinir. Doğu kapısının kanatları ağaç oymacılığının güzel bir örneğidir.

Köprülü Mehmed Paşa Camii: Gümüşhacıköy’de 1660’da sadrazam Köprülü Mehmed Paşa tarafından yaptırılmıştır. 1939 depreminde yıkılan cami, 1948’de yeniden inşa edilmiştir. Caminin içi kalem işiyle süslüdür.

Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Camii: Merzifon'un en büyük camii olup, sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa tarafından 1667’de yaptırılmıştır. Kesme taştandır. Camiyi üç sıra pencere aydınlatır.

Yörgüç Paşa Camii: Gümüşhacıköyü ilçesinin Gümüş köyündedir. 1429’da Amasya Beylerbeyi Yörgüç Paşa tarafından yaptırılmıştır. 1946’da tamir görmüştür.

Gök (Mavi) Medrese: Amasya Beylerbeyi Seyfeddin Torumtay tarafından 1266-1267 senesinde yaptırılmıştır. Cami, medrese ve kümbetten ibarettir. Üstü açık olan medreseyi mavi çiniler süslediği için Gök Medrese denilmiştir. Yuvarlak kaideler ve süslü minareleri vardır. Mimarı Ebu Müslim Neccar’dır. Mozaik çinilerle süslü kümbetin kırık pramidleri az rastlanan eserlerdendir.

Bimarhane (Darüşşifa): İlhanlı Sultanı Olcayto’nun eşi Yıldız Hatun tarafından kölesi Abdullah oğlu Amber Lala için 1309’da yaptırılmıştır. Tek katlı bir tıp medresesi olarak inşa edilmiştir. Hastaların müzikle tedavi edildiği ilk akıl hastanesidir. Giriş yeri çiçek ve yaprak motifleriyle süslüdür. Bu şifa yuvası o devirde büyük üne sahipti. Burada çok kıymetli hekimler yetişmiş ve pek çok hasta tedavi edilmiştir.

Hilafet Gazi Medresesi: Birinci Gıyaseddin Keyhüsrev zamanında Emir Mücahid Hilafet Alp ibni Tuli tarafından 1210'da Fahreddin Ali el-Buhari ve talebeleri için yaptırılmıştır.

Kapı Ağa Medresesi: Büyükağa Medresesi diye de bilinir. 1488’de İkinci Bayezid’in kapıağası Abdülmuin oğlu Hüseyin Ağa yaptırmıştır. Osmanlı mimarisinde benzeri çok az bulunan bir eserdir.

Haliliye Medresesi: Gümüşköyü’nde Halil Paşa tarafından 1415’te yaptırılmıştır. 12 odalı bir medresedir.

Sultan Mesud Türbesi: Sultan Mesud ve bazı şehzadelerin kabirlerinin bulunduğu bir türbedir. Selçuklu devrinin son eserlerindendir. Geometrik motiflerle süslüdür. Türbenin bir benzeri yoktur.

Kadılar Türbesi: Amasya’nın batısındadır. Anadolu’da bir benzeri bulunmayan bir yapıdır. Tek bir lahid içinde 4 kadının (hakimin) kabri vardır. Selçuklu eseridir.

Şadgeldi Paşa Türbesi: 1382’de yapılmıştır. İçinde Amasya emiri Şadgeldi Paşanın kabri vardır.

Şehzadeler Türbesi: 1410’da Çelebi Sultan Mehmed tarafından yaptırılmıştır. Türbede birçok Osmanlı şehzadesi yatmaktadır.

Hilafet Gazi Türbesi: 1226’da Hilafet Alp ibni Tuli için yapılmıştır. Bitki motifleri ve geometrik şekillerle süslenmiş kümbet taş işçiliği bakımından çok kıymetlidir.

Torumtay Türbesi: Gök Medrese Camii karşısındadır. 1279’da Beylerbeyi Seyfeddin Torumtay tarafından yaptırılmıştır. Selçuklu eserlerinin en güzelidir. İki katlıdır ve yarım merdivenlerle çıkılır. Türbede üç çocuk, 9 sanduka bulunmaktadır.

Bedesten: Ekin Pazarı yakınlarındadır. 1483 senesinde Sultan İkinci Bayezid’in Kapıağası Hüseyin Ağa yaptırmıştır. Dört cephesinde birer kapısı vardır. Ön tarafı kesme taştan, diğer duvarları moloz, taş ve tuğla karışımıdır.

Ezine Pazarı Hanı: Amasya-Tokat yolu üzerindedir. 1238’de Valide Sultan Melike Mahperi Hatun tarafından yaptırılmıştır.

Arasta (Bedesten): Gümüşhacıköy ilçesindedir. 1669’da sadrazam Köprülü Mehmed Paşa yaptırmıştır. Dört kapısı vardır. Üstü açık bir yolun iki yanında uzanan altışar dükkandan meydana gelmiştir.

Büyük Hamam: Gümüşhacıköy ilçesinde olup, 1658’de sadrazam Köprülü Mehmed Paşa yaptırmıştır.

Çifte Hamam: Merzifon'dadır. 1388’de Birinci Murad Han yaptırmıştır. Duvarları taş, tavanı ahşaptır.

Hızır Paşa Hamamı: Sünbül hamamı diye de bilinir. On beşinci asırda Hızır Paşa yaptırmıştır.

Kara Mustafa Paşa Hamamı: Merzifon’dadır. 1678’de sadrazam Kara Mustafa Paşa tarafından caminin vakfı olarak yaptırılmıştır.

Çağlayan Köprüsü: Danişmendli İltekin Gazi tarafından eski bir köprünün ayakları üzerine kurulmuştur. Turhal yolu üzerindedir. Kemerleri kırmızı tuğladan 70 m uzunluğunda 4 m genişliğindedir. Köprünün yanında İltekin Gazi’nin mezarı vardır.

Kuş (Künç) Köprüsü: Bayezid Paşa Camii karşısında Yeşilırmak üzerindedir. Sultan İkinci Gıyaseddin Mes’ud’un kızı Hundi Hatun'un yaptırdığı bu köprü Selçuklu eseridir. 1938’de tamir edilmiştir.

Terziköy Kaplıcaları: Amasya-Zile yolu yakınında olup, il merkezine 27 km uzaklıktadır. Romatizma, felç, mide, barsak, sinir, safra kesesi, böbrek ve kadın hastalıklarına iyi gelir.

Hamamözü Kaplıcaları: Gümüşhacıköy ilçesindedir. Romatizma ve bazı deri hastalıklarına iyi gelmektedir.

Gözlek Kaplıcası: Amasya’ya 20 km mesafede Çekerek ırmağı kenarında bataklık bir bölgededir. Kükürtlü suyu romatizma ve deri hastalıklarına iyi gelmektedir.

Mesire yerleri: Amasya tarihi zenginlikleri yanında tabii güzellikleri de olan bir ilimizdir.

Borabay Gölü: Amasya il merkezine 65 km uzaklıktadır. 900 m boyunda 300 m eninde 30 m derinliğinde bir krater gölüdür. Etrafı çam, kestane ve salkım söğütlerle süslüdür. Gölde alabalık avlanır.

Sarlayuk Şelalesi: Merzifon ile Gümüşhacıköy ilçeleri arasındaki Doluca köyü yakınındadır. Çınar, pelit, kavak, söğüt ve çam ağaçları ile kaplıdır. Şelalenin altında basamak halinde 1.5 m derinliğinde iki havuz vardır. Havuzların etrafında piknik yerleri bulunur.

Çakallar Mesiresi: İl merkezine 2 km uzaklıktadır. Bağlık ve bahçelik olup, piknik alanları vardır.

Yeşil Yenice (Gölbaşı): 3.000 metrekarelik bir alanı kaplar. 800 yaşında olduğu tahmin edilen bir çınar yanında geniş bir havuz vardır. Kuzey yamacı teras biçimindedir.

Karakaya Mesiresi: Suları bol ve kirazı güzel bir yerdir. Ferhat su yolu buradan geçmektedir. Şehrin üst tarafında bağlık bir yerdir.

Ziyaret kasabası: Ayva ağaçları ile süslü bir piknik yeridir. Amasya’ya 7 km uzaklıktadır.

Pehlivan Çayırı: Merzifon yakınında yeşillik bir mesire yeridir.

Germece Oluk: Merzifon’un Paşa deresinde bir mesire yeridir.

Amasya Tarihi Eserler ve Turizm Bilgileri

Vezirköprü

Havza, Samsun

Sivas

Süleyman Uludağ

Faruk Pekin

Hacı Paşa Saat Kulesi

Sarı Saltuk

Ladik Saat Kulesi

Amasya Tarihi Eserler ve Turizm Bilgileri