Orta Doğu Tarihinin Zaman Yolu

Neolitik Dönem

9.ncu milenyum İ.Ö.

• Mezopotamya ` da Tarım
• 22pxKoyun ve 22pxKeçi ` nin Orta Doğu `da evcilleştirilmesi.
• İ.Ö.yaklaşık 8350 civarı-Jericho`da Neolitik Yeni Taş Çağı yerleşim.

8.nci milenyum İ.Ö.

• İ.Ö. yaklşık 8000-Nevali Cori (Türkiye` de yukarı Fırat vadisi,yaklaşık 490 metre yükselti) yerleşim saptanır.
• İ.Ö.yaklaşık 7500-22pxTaşhöyük uzayfoto |enlem=37.3936 |boylam=32.4512,Anadolu`nun güney ucunda çok geniş Yeni Taş Çağı ve Kalkolitik yerleşim bulunur.
• Bu günkü güney batı Türkiye`de Sagalassos `da yerleşim saptanır.
• Güney batı Asya`da Koyun ` ların evcilleştirilmesi.

7.nci milenyum İ.Ö.

• İ.Ö.7000 den sonra - Punjap bölgesi kültüünün doğuşu
• Mezopotamya`da ilk Çömlekçilik
• Orta Doğu`da Sığırlar ` ın evcilleştirilmesi

6.ncı milenyum İ.Ö.

• 1 eylül 5509 İ.Ö.- Bizans İmparatorluğu` na göre Dünya `nın yaradılış günü

• İ.Ö.5400 - Mezopotamya`da Sulama (irrigation).
• İ.Ö.yaklaşık 5600- Black Sea deluge theory` sine göre ,Karadeniz tuzlu su ile doluyordu.yaklaşık 3000 kübik mil (12.500 km³) tuzlu su ekleniyordu.Bu durum kara ile çevrilmiş olan tatlı su gölünü tuzlu su denizine dönüştürüyordu.
• Tarım ın Nil Nehri vadisinde görülmesi.
• Antik Mısır` da tekerlek ve pulluğun ikisinin birlikte icadı.
• İ.Ö.5100 civarı- Güney Mezopotamya` da 22pxTapınak lar inşa edildi.

5.nci milenyum İ.Ö.

• İ.Ö. yaklaşık 4500- Mezopotamya`da Susa ve Kiş uygarlığı.
• İ.Ö. yaklaşık 4570-4250 Nil` de Merimde kültürü.
• İ.Ö. yaklaşık 4400-4000 Nil` de Badari kültürü.
• İ.Ö. yaklaşık 4000 - Mezopotamya`da Sümer Yazı sının ilk örneği.

Antik Yakın Doğu

4.nci milenyum İ.Ö.

• Mezopotamya`da Ur şehri (İ.Ö.4000)
• Nil de Naqada kültürü İ.Ö.4000-İ.Ö.3000
• ``Epoch`` referans tarihi,Modern Yahudi takvimi,İ.Ö.7 Ekim 3761
• Yahudi kronolojisi yaradılışa tarih koyar,25 Eylül veye 29 Mart 3760
• Sümer uygarlığı,şehir devletleri (İ.Ö.3600)
• Mezopotamya`da birinci den,dördüncü ye Kiş hanedanlığı
• İ.Ö.yaklaşık 3200- Kral Narmer yukarı ve aşağı Mısır krallıklarını birleştirir ve Dünya`nın ilk Ulus` una doğuş verir.İ.Ö.3100 yılında bulunan ``Palette of Narmer`` Narmer`in paletinde Firavun Narmer `in aşağı ve yukarı Mısır`ı birleştirdiğine inanılır:Mısır
• İ.Ö.3500- Sahra Çölü ` nün oluşmaya başlaması.
• Ur-Nina Lagaş` ın ilk kralı (İ.Ö.yaklaşık 3400) ismi ile bilinen en eski tarihsel kişi.
• 22pxSümerler ile Mezopotamya`da şehirleşmenin başlaması.
• İ.Ö.3500-Mısır`da ilk şehirler.
• Uruk ve Susa şehirlerinde ilk yazmalar.Mısır`da Hiyerolifler.
• Orta Doğu` da Çömlekçi tekerleği kullanılıyor.
• Nil` de gemi seyirleri yapılıyor.
• Antik Mısır`da Arkaik dönem.

3.ncü milenyum İ.Ö.

• Sümer`de ilk Ziggurat inşa edildi.
• Yakın Doğu uygarlıkları Bronz Çağı `na giriyor,İ.Ö.3000 civarı.
• 22pxKeops Piramidi `nin tamamlanması.
• Asurlular

2.nci milenyum İ.Ö.

• Mısır Orta Krallığı ``Middle Kingdom of Eygpt.
• Mısır Yeni Krallığı ``New Kingdom of Egypt.
• Babil,Babil Kralları ikinci hanedanlığı.
• Asurlular
• Halep
• Hititler
• Mitanniler
• Hurriler
• Luviler
• Kenan Ülkesi:Ugarit,Kadeş,Megiddo,Kingdom of İsrael
• Arzawa,Truva VI-VII
• Kenan Ülkesi`nin İsrail`lilerce fethi.
• Mısır`da Orta Krallık (İ.Ö.2052-İ.Ö.1570).
• İ.Ö.1900 Anadolu- Hitit eski Krallığı.
• Kenan Ülkesi`nde uygarlık(İ.Ö.1800).
• Mısırlılar`ın Kenan Ülkesi ve Suriye üzerinde hegemonyası (İ.Ö.1600-İ.Ö.1300)
• 18pxMusevilik` in başlaması (yaklaşık İ.Ö.1200)
• Truva`nın düşüşü (geleneksel tarih:İ.Ö.1184)
• 2nci milenyumun sonu - Demir Çağı `nın başlaması.Anadolu ve Kafkasya` da demirin eritilmesinin ve demirciliğin keşfi.

1.nci milenyum İ.Ö.

• Mısır büyük güç olarak göründü.
• İ.Ö.993 Kral Davud,Kudüs`ü ele geçirir ve onu krallığının başşehri olarak belirtir.
• İ.Ö.yaklaşık 960- Kral Süleyman ilk tapınağı Süleyman Tapınağı` nı inşa eder.
• İ.Ö.992- Birleşik Monarşi`nin bölünmesinden sonra Kudüs Yahudi Krallığı`nın başşehri oldu.
• İ.Ö.606-İ.Ö.586 :Babilli`ler Kudüs`ü tahrip ettiler.Babil Kralı Nebuchadnezzar II,Süleyman Tapınağı`nı yıktı.
• Cyrus the Great (Cyrus II of Persia, The Great) Büyük Sirus Babil`i feth etti ve Pers İmparatorluğu` nu kurdu (İ.Ö.6.ncı yüzyıl).
• İ.Ö.537- Cyrus,İsrailliler`in sürgünden dönmelerine ve Tapınağı yeniden inşa etmelerine izin verdi.
• İ.Ö.535-İkinci Tapınak Second Temple inşa edilir.
• Sparta ve Atina Pelopenos Savaşı`nı yaptılar.
• Büyük İskender Alexander the Great Pers ülkesini feth etti.
• Hellenik Yunan Hellenic Greek kültürü Ege Denizi boyunca yayılır.
• Roma Cumhuriyeti The Roman Republic doğdu ve çöktü.

İcatlar,buluşlar , başlangıçlar

• Demir kullanımı yaygınlaştı.
• 22pxFenike` liler Ege Denizi`inde 22pxFenike alfabesi `ni üretirler.
• pekçok inanışlar ve filozofik görüşler yayılır,daha sonra incelenir veya bir sisteme bağlanarak kanun halinde toplanır.

Orta Çağ

1.nci Milenyum M.S.

• 11pxHıristiyanlık (1.nci yüzyıl),22pxMüslümanlık (7.nci yüzyıl) başlaması.
• Yahudi-Roma savaşı ve Yahudiler`in tüm dünyaya yayılması Diaspora``.135 yılında Roma İmparatoru Hadrian,SYR Filistin`deki yeri ``Iudaea Province`` olarak yeniden isimlendirdi.
• 30pxOlimpiyat Oyunları 393 yılına kadar gözlendi.
• Dünyadaki en büyük kütüphane olan İskenderiye Kütüphanesi yandı.
• Roma İmparatorluğu`nun doğuşu ve çöküşü.
• Arab İmparatorluğu ``Arab Empire`` yapılan Müsliman Savaşları,MÜslümanların Suriye`yi fethi ,Müslümanların Mısır`ı fethi ,Umayyad`ın Kuzey Afrika`yı fethi ,Umayyadın İspanya`yı fethi ,Güney İtalya`da İslam tarihi (Sicilya adasının alınması),Khazar-Arab Savaşları ,İslam`ın Afganistan`ı fethi,Müslümanların Hindistan Alt kıtasını fethi ,Talas Savaşı

• Yaklaşık 970 - ``Al-Azhar University`` (en eski İslamiyet enstitüsü daha yüksek çalışmalar için) ile onun yerini tutan ``Mosque of Al-Azhar`` kurulur.

İcatlar,buluşlar,başlangıçlar

• Cebir, Orta Doğu` da gelişti.
• Satranç gelişti,geniş yayılım kazanarak.

2.nci milenyum M.S.

• Yaklaşık,1347 - ``Caffa`` (Ukranya,Kırım`da bir şehir) dan kaçan bir Ceneviz ticaret filosu,İtalya`nın Messina limanına ulaştı ve Kara ölüm` ü yaydı.

• 1869 - Süveyş kanalı` nın yapımı tamamlandı.

• 13 Eylül 1882 - İngiliz orduları Kahire`yi işgal etti-Mısır İngilizler`in idaresi altına girdi.
• 28 Şubat 1992 Mısır İngiliz işgalinden bağımsızlığını garantiledi.

• 1947- 22px Birleşmiş Milletler Genel Asamblesi,Filistin`in Arap ve İsrail devletlerine bölünmesini önerir.
• 1948- İsrail bağımsızlığını ilan eder.
• 1948- İlk 1948 Arap-İsrail Savaşı
• İsrail ve Filistin Milliyetçilik` leri.
• Petrol önemli politik faktör haline gelir.
• 1952- Mısır`da devrimden sonra Monarşi biter.
• 1954- Cemal Abdülnasır Mısır Cumhurbaşkanı olur.
• 1954- CENTO
• 1956- Süveyş Krizi
• 1963- 22px Baas Partisi Suriye` de bir güç haline gelir;ve Irak`ta General ``Ahmed Hasan el-Bakr`` ve Albay ``Abd as-Salam Arif`` lideliği altında darbe sahnelenir.
• 1964- Abdul Rahman Arif Irak`ta ``Baath Partisi`` ne karşı askeri bir darbe sahneler ve kardeşi ``Abdul salam Arif`` i yetkili yapar.
• 1967- Altı Gün Savaşı,İsrail Arap`lardan geniş topraklar elde eder.
• 1968- Baas Partisi General ``Ahmed Hasan al-Bakr`` idaresi altında ikinci bir darbe yapar ,Saddam Hüseyin vekil Cumhurbaşkanı yapılır.
• 1964- Cemal Abdülnasır ölür;Enver Sedat Mısır`ın Cumhurbaşkanı olur.
• 1971- RUS`nın finansman ve inşaat yardımıyla Asvan Barajı tamamlanır.KWT,QAT,BAH ve ARE bağımsızlığı.
• 197 - Yom Kippur Savaşı (1973 Arap-İsrail Savaşı)
• 1974- Filistin Kurtuluş Örgütü` nun Birleşmiş Milletler` de Filistin Halkı` nı temsil etmesine izin verilir.
• 1975-1990 Lübnan İç Savaşı
• 1978- Camp David Sözleşmesi
• 1979- Saddam Hüseyin IRQ Cumhurbaşkanı oldu.
• 1979- İsrail-Mısır Barış Antlaşması
• 1980-1989 İran-Irak Savaşı
• 1981- Enver Sedat ` ın öldürülmesi.
• 1987-1990 İlk İntifada
• 1991- 1. Körfez Savaşı
• 1993- Oslo Sözleşmesi (Oslo Accords)
• 2003- 2003 Irak savaşı
• 2006- 2006 İsrail-Lübnan Krizi.
• 2007- Gazze Savaşı

Ayrıca Bakınız

• Orta Doğu
• Güney Levant`de Çömlekçilik tarihi.
• İmparatorluklar
• Antik Mısır
• Sümerler
• Babil
• Asurlar
• 35px Hititler
• Pers İmparatorluğu
• Hellenistik Yunanistan
• 35px Roma İmparatorluğu
• 22px Osmanlı İmparatorluğu
• Mezopotamya.
• IRQTarihi.
• SYRTarihi.
• Anadolu Tarihi.
• TUR Tarihi.
• Kenan Ülkesi
• 22px Filistin
• ISR
• JOR
• LBN
• Mısır
• Antik Mısır İ.Ö.3000-İ.Ö.332
• Ptolemik Mısır İ.Ö.332-İ.Ö.30
• Roma Mısır`ı İ.Ö.30-M.S.639
• Arap Mısır Tarihi M.S.639-1517
• Osmanlı Mısır TarihiM.S.1517-1085
• Kavalalı Mehmet Ali Paşa ve Varisleri 1085-1882
• Modern Mısır 1882 den sonra.
• İran
• İran
• Arabistan
• SAU
• YEM
• OMN

Dış Bağlantı

• [1] Timeline Assyria
• [2] Eski Yakın Doğu hakkında araştırmalar.

Kaynaklar