Türkçe Bilgi: Yezdânizm

Yezdanizm
/Kürt Aleviliği ya da Yarsanizm; İslamiyet'e Bahailik'ten de uzak kalan inançlar topluluğu - Zentçe "Yazata" kelimesi ile aynı manaya gelen ve Kürtçe'deki "Tapılmağa değer" anlamındaki "Yazdan" kelimesinden Zerdüştçülük mefhumunu ifade etmek maksadıyla üretilen bir ihtira.” Yezdanizm “

Yezdanizm

”, İslami-Batıni inançlarla her hangi bir alakası bulunmayan Yezidi gnostik dini, Hitit mitolojisinden esinlenerek antik Anadolu paganizmini Kürt-Alevi kimliğini benimsemiş kitleler arasında yeniden canlandırmağa uğraşan Işık Aleviliği, ve İslam tasavvufunun özellikle de Bektaşiliğin Mazdeizm i’tikatları üzerinde oluşturduğu tesirler neticesinde yeniden biçimlenen “Yaresani Kürt tarikatı” gibi “gayri-İslami İran-Kürt kökenli gruplar” arasında mevcut inançları tanımlamak maksadıyla ilk defa “Mehrdad R. Izady” tarafından kullanılan yeni bir tabirdir. Yezdanizm
üç ana başlık altında incelenebilir:

Yezidiler / Êzidilik (Êziditi)

Muhammed bin Abdullah tarafından babası El-Hakem bin Ebu el-'As ile birlikte Mekke'nin güneyindeki Taif kentine sürülen ve sonradan Emeviler'in dördüncü halifesi olan Mervan bin El-Hakem'in soyundan gelen Adi bin Musafir'in Erdoğan Çınar tarafından ortaya atılan Aleviliğin Hititler ile Luviler'in dinlerinin devamı olduğu, on binlerce yıllık geçmişten gelen tüm dinleri etkileyen, ve bütün semavi dinlerin başlangıcını oluşturan asıl kaynak, "Serçeşme" olduğunu öne süren inanç. Yaresaniler / Ehl-i Hakk (Yarsaniti) Musa el-Kazım soyundan geldiği öne sürülen ve Hacı Bektaş-ı Veli ile özdeşleştirilen "Sultan Sahak" tarafından 15. yüzyılda Zerdüştlük inancından beslenerek kurulan, Kur'an-ı Kerim'in Allah'ın kelamı olduğunu kabul etmeyen ve Hazreti Muhammed'in peygamberliğini tanımayan, fakat Ali bin Eba Talib Merkedi'nin uluhuyeti temeli üzerine dayanan ve "Kelam-ı Serencam" adlı kitabı dini öğretilerinin temel kaynağı olarak kabullenen dini inanç. Günümüzde, Nusayriler gibi Ali bin Eba Talib'in makam-ı maneviyesini Tanrı ile özdeştirmelerinden ötürü "Ali İlahiler", "Alevi Kürtler" ya da "Kürt Alevileri" olarak tanımlandıkları da olur. Başvuru kitapları ;Bibliografya * Engin, Ismail & Franz, Erhard (2000). Aleviler / Alewiten. Cilt 1 Band: Kimlik ve Tarih / Identität und Geschichte. Hamburg: Deutsches Orient Institut (Mitteilungen Band 59/2000). ISBN 3-89173-059-4 * – , (2001). Aleviler / Alewiten. Cilt 2 Band: İnanç ve Gelenekler / Glaube und Traditionen. Hamburg: Deutsches Orient Institut (Mitteilungen Band 60/2001). ISBN 3-89173-061-6 * – , (2001). Aleviler / Alewiten. Cilt 3 Band: Siyaset ve Örgütler / Politik und Organisationen. Hamburg: Deutsches Orient Institut (Mitteilungen Band 61/2001). ISBN 3-89173-062-4 * Kehl-Bodrogi, Krisztina (1992). Die Kizilbas/Aleviten. Untersuchungen uber eine esoterische Glaubensgemeinschaft in Anatolien. Die Welt des Islams, (New Series), Vol. 32, No. 1. * Kitsikis, Dimitri (1999). Multiculturalism in the Ottoman Empire: The Alevi Religious and Cultural Community, in P. Savard & B. Vigezzi eds. Multiculturalism and the History of International Relations Milano: Edizioni Unicopli. * Kjeilen, Tore (undated). " Alevism," in the (on-line) Encyclopedia of the Orient. * Shankland, David (2003). The Alevis in Turkey: The Emergence of a Secular Islamic Tradition. Curzon Press. * Shindeldecker, John (1996). Turkish Alevis Today. Istanbul: Sahkulu. * White, Paul J. & Joost Jongerden (eds.) (2003). Turkey’s Alevi Enigma: A Comprehensive Overview. Leiden: Brill. * Yaman, Ali & Aykan Erdemir (2006). Alevism-Bektashism: A Brief Introduction, London: England Alevi Cultural Centre & Cemevi. ISBN 975-98065-3-3 * Vorhoff, Karin. (1998), “Academic and Journalistic Publications on the Alevi and Bektashi of Turkey.” In: Tord Olsson/Elizabeth Özdalga/Catharina Raudvere (eds.) Alevi Identity: Cultural, Religious and Social Perspectives, Istanbul: Swedish Research Institute, pp.23–50. * Zeidan, David (1999) " The Alevi of Anatolia." Middle East Review of International Affairs 3/4. ;Kızılbaş Kürtler * Bumke, Peter (1979). "Kizilbaş-Kurden in Dersim (Tunceli, Türkei). Marginalität und Häresie." Anthropos 74, 530-548. * Gezik, Erdal (2000), Etnik Politik Dinsel Sorunlar Bağlamında Alevi Kürtler, Ankara. * Izady, Mehrdad R. (1992), The Kurds : a concise handbook, Washington & London: Taylor & Francis, ss. 170 passim, ISBN 0-8448-1727-9. * Van Bruinessen, Martin, (1996). Kurds, Turks, and the Alevi revival in Turkey. Middle East Report, No. 200, pp.7–10. (NB: The on-line version is expanded from its original publication.) * – , (1997). "Aslını inkar eden haramzadedir! The Debate on the Kurdish Ethnic Identity of the Kurdish Alevis." In K. Kehl-Bodrogi, B. Kellner-Heinkele, & A. Otter-Beaujean (eds), Syncretistic Religious Communities in the Near East (Leiden: Brill). * White, Paul J. (2003), “The Debate on the Identity of ‘Alevi Kurds’.” In: Paul J. White/Joost Jongerden (eds.) Turkey’s Alevi Enigma: A Comprehensive Overview. Leiden: Brill, pp.17–32. ;Ghulat Şi’i (Köktendinci) tarikat hakkında * Halm, H. (1982). Die Islamische Gnosis: Die extreme Schia und die Alawiten. Zurich. * Krisztina Kehl-Bodrogi, Krisztina, & Barbara Kellner-Heinkele, Anke Otter-Beaujean, eds. (1997) Syncretistic Religious Communities in the Near East. Leiden: Brill, pp. 11-18. * Moosa, Matti (1988). Extremist Shiites: The Ghulat Sects, Syracuse University Press. * Van Bruinessen, Martin (2005). " Religious practices in the Turco-Iranian world: continuity and change." French translation published as: "Les pratiques religieuses dans le monde turco-iranien: changements et continuités", Cahiers d'Études sur la Méditerranée Orientale et le Monde Turco-Iranien, no. 39-40, 101-121.

Kaynaklar

Vikipedi

Yezdânizm

Yezdanizm

Yezdanizm

Yezdanizm

Yezidiler / Êzidilik (Êziditi)

Kaynaklar

Işıkçılık

Faik Bulut

Mazdek

Yezîdîler

İslam

Ehl-i hak

Sünnilik

Alevilik

Yezdânizm

Yezdânizm Hakkında Detaylı Bilgi

Yezdanizm

Yezdanizm

Yezdanizm

Yezidiler / Êzidilik (Êziditi)

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar

Okuma Önerileri

Işıkçılık

Faik Bulut

Mazdek

Yezîdîler

İslam

Ehl-i hak

Sünnilik

Alevilik