Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

İsrail'de Kültür

Kısaca: İsrail’de kültür, 1948 yılında devlet kurulmadan önce gelişmeye başladı ve içerisinde dindar ve laik hayatların mirasını bulundurmaktadır. İsrail kültürünün çeşitliliği, nüfusunun çeşitliliğinden gelir. Kökeni Doğu Akdeniz ülkelerinden ve dünyanın her tarafından çeşitli kültürel geçmişleriyle gelen göçmenler, İsrail’in kültürünün gelişmesinde büyük rol oynadı ve bu kültür dünyadaki kültürel trendleri ve kültürel değişimleri, yapısı gereği takip eder. İsrail kültürü ayrıca diasporadaki Yahudi tar ...devamı ☟

İsrail’de kültür, 1948 yılında devlet kurulmadan önce gelişmeye başladı ve içerisinde dindar ve laik hayatların mirasını bulundurmaktadır. İsrail kültürünün çeşitliliği, nüfusunun çeşitliliğinden gelir. Kökeni Doğu Akdeniz ülkelerinden ve dünyanın her tarafından çeşitli kültürel geçmişleriyle gelen göçmenler, İsrail’in kültürünün gelişmesinde büyük rol oynadı ve bu kültür dünyadaki kültürel trendleri ve kültürel değişimleri, yapısı gereği takip eder. İsrail kültürü ayrıca diasporadaki Yahudi tarihini de yansıtır. Bunun içerisinde 19. yüzyıl sonuna doğru başlayan Siyonist akımı ideolojisi de vardır. İsrail’deki geleneklerin kökeni, etnik ve dindar İbrani geleneklerin sentezinden gelir ve İsrailli sanatçılar daima yapıtlarında, sınırları zorlamaktadırlar. Bu sanat eserleriyle birlikte, sanatçılar, yapıtlarıyla öz teşhislerde bulunur, sosyal değişikliklere ilham verir ve aynı zamanda İsrail’in ve İsrail’de yaşayan insanların güzelliklerini ortaya koyar . Siyonizm kısmen dini geleneklere dayanır. Yahudi insanları İsrail topraklarına bağlar. Bu yahudi millet bilinci ilk olarak İkinci Tapınak döneminin sonunda ortaya çıkmıştır. Fakat, modern Siyonizm Avrupa’da yayılan anti-Semitizm’e bir cevap olarak, hem politik hem de dini olarak şekillendi . Modern milliyetçiliğin bir dalı olarak gelişti. İlk başta diğer Yahudi hareketlerle yarıştı ve Siyonizm, Holokost esnasında ve sonrasında politik Yahudilik halini aldı. Genel Bakış İsrail kültürü dinamik ve heterojendir. 5 kıtadan ve 100 den fazla ülkeden göç eden göçmenlerle beslenen bu kültür, Arap, Rus, Etiyopya ve Ortodoks alt kültürlerinin kendine özgü gazete ve kültürel ağlarıyla birlikte oldukça çeşitli bir hal aldı. Bununla birlikte İsrail kültürü, aile merkezlidir ve topluluk olma anlayışı güçlüdür . Bir çok önemli kültürel kurumun Kudüs’te olmasına rağmen, Tel Aviv laik kültürün merkezi olarak bilinir. İsrail Filarmoni Orkestrası ülkenin her yerinde ve yurt dışında birçok konser verir. İsrail Yayın Kurumu’na ait senfoni orkestrası İsrail’de ve Dünya’nın birçok yerinde konserler verir. İsrail’in her şehrine ait, üyelerinin bir çoğu Sovyet Birliği’nden gelmiş olan, orkestraları da vardır. İsrail’deki dans şirketleri arasında olan Bathsheva ve Bat Dor, dünyaca tanınır.

Tiyatro

, İsrail kültürünün önemli bir yanıdır. Milli tiyatro Habima, 1917 yılında kuruldu. Bunun yanı sıra, Cameri

Tiyatro

u, Beit Lessin, Gesher, Haifa, Beersheba, Safed, Jaffa ve Ein Hod tiyatroları, sanatçı gruplarını daima misafir eder. Başlıca müzeler Tel Aviv, Herzliya ve Kudüs’tedir. Kudüs’teki İsrail Müzesi; Yahudi dini sanat, heykel ve diğer önemli sanat eserlerin içinde bulunduğu büyük bir koleksiyona sahiptir. İbranice Yeni göçmenlerin gelmesiyle,

İbranice

eğitimi büyük bir önem kazandı.

İbranice

Dili Komitesini kuran Eliezer Ben-Yehuda, 20. yüzyılın ihtiyacını karşılayacak binlerce yeni kelimeyi, dini kitaptan, Talmudtan ve birçok kaynaktan ortaya çıkardı.

İbranice

öğrenmek, “Yehudi, daber İvrit” (Yahudiler –

İbranice

konuşur) mottosuyla, milli bir amaç oldu. Ulpanim adında

İbranice

 öğrenmeyi amaçlayan okullar, İsrail’in her yerinde kuruldu . Kültürel Etkiler İsrail kültürünün gelişmesinde, Aliyah ya da göç dalgaları ve Kutsal topraklardaki Yahudilerden çok etkilendi. Farklı kültürlere sahip ülkelerden gelen yahudiler, geldikleri ülkelerin kendine özgü kültürlerini de yanlarında getirdi. Rus kültürü, İsrail’deki sanatta kaçınılmaz etkiler getirdi. Habima

Tiyatro

su, ülkeye Rus ve Yidiş kökler getirdi . Yerel Arap kültürü, dansı, dili ve davranışları etkiledi. İngiliz mandası döneminden kalan İngiliz kültürünün de etkisi mevcuttur. Alman kültürü mimari de birçok iz bıraktı, özellikle Tel Aviv’deki mimaride Bauhaus etkisi oldukça gözle görülebilir.

Edebiyat

ta, oldukça saygı duyulan eserler 1950 ve 1960’lı yıllar arasında görülür.

Edebiyat

ta öncü isimler arasında; Moshe Shamir, Aharon Megged, Amos Oz, A. B. Yehoşua ve Meir Shalev vardır. İsrail kültürü üzerinde olan etkiler aşamalı olarak gelişti. 1950li yıllarda gözle görülür etkiler, İngiltere, Fransa ve Amerika’dan geldi. 1960lı yılların başında ve 1970li yıllarda diğer etkiler ortaya çıkmaya başladı.

Tiyatro

daki Rus etkisi zayıflarken, Avrupa tiyatrosundan Bertolt Brecht gibi diğer tiyatro ekolleri Rus tiyatrosunun yerini almaya başladı.

Müzik

te, Fransız etkisi azaldı ve yerini birçok farklı akıml aldı. Bunların arasında, İngiliz popüler müziği (Beatles) ve Yunan müziği vardır. Filmde ve müzikte, Arap ülkelerinden göç eden Yahudilerin büyük etkisi oldu. Hagaşaş Hahiver ve Bourekas komedi grupları, abartılı Mizrahi geleneklerine satirik bir eleştiri sunup, Aşkenazi kültürünü yansıtma girişiminde bulundu. Popüler müzikte, İngiliz, Avrupa ve Güney Amerika etkileri ve bunların yanında Türk, Yunan ve Arap müziği gittikçe daha önemli hale geldi. Kültür Mozaiği Yaklaşımı İsrail’in ilk başbakanı David Ben Gurion, devletin ilk yıllarında, Avrupa, Kuzey Afrika ve Asya’dan gelen göçmen Yahudilerle, ülkenin kurulmasında katkısı olan yerleşik Yahudi halkı, bir kültür mozaiği oluşturma trendiyle bir arada yaşamalarını sağlayacak girişimlerde bulunarak. Birbirlerini yabancılaştırmadan ortak ve zengin bir İsrail kültürüyle yaşamalarını sağlayacak birlikteliği oluşturmak istedi. Bu amacı gerçekleştirmeye yardımcı olacak iki farklı destek vardı; İsrail Savunma Güçleri ve eğitim sistemi. İsrail Güvenlik Güçleri, milli bir ordu oluşturmayı amaçlayan, her nereden geliyor olurlarsa olsunlar, bütün halk için ortak taban oluşturacak bir gereçti. İsrail yasalarıyla tek tipleştirilmiş eğitim sistemi ise birçok farklı yerden gelen öğrencilerin aynı okullarda eğitim görüp kaynaşmalarını sağlamıştır. Zamanla İsrail halkı çoğulculaştı ve kültür mozaiği bir çoğulcu kültür içinde eridi. Edebiyat İbrani edebiyatının ilk eserleri, göçmen yazarlardan geldi. Yosef Haim Brenner (1881-1921) ve Shmuel Yosef Agnon (1888-1970) Modern İbrani

Edebiyat

ının öncüleri olarak bilinir . Brenner, ümit ve çaresizlik arasında, Siyonizm girişiminin getirdiği realitelerle çırpındı. Agnon, Yahudi mirasıyla 19.-20. yüzyıl Avrupa

Edebiyat

ını sentezledi. Günlük hayatta geleneksel yaşamlar, inanış kayıpları ve kişilerin kimliklerinden uzaklaşması üzerine kurgular yazdı. 1966’da Agnon Nobel

Edebiyat

ödülünü aldı . İsrail sanat hareketinin erken öncülerinden biri, Osmanlı dönemindeki Bezalel Okuludur. Buradaki sanatçılar kutsal ve Siyonist elementleri, Avrupa’da yeşeren Art Nouveau hareketinden, sembolizmden ve geleneksel Farsi ve Suriye’den gelen etkilerle sergilediler. İsrail, canlı galerilere sahiptir bunların arasında Tel Aviv’de bulunan çağdaş Raw Art Galerisi ve Kudüs’deki temsilci Mayanot Galerisi vardır. Müzik İsrail’de klasik müzik, 1930lu yıllardan beri oldukça canlıdır, çünkü yüzlerce müzik öğretmeni, öğrencileri, besteciler, entrümentalistler ve şarkıcılar, Avrupa’daki Nasyonel Sosyalistzim tehdidinden kaçıp İsrail’e geldi. İsrail aynı zamanda birinci sınıf müzik topluluklarına ev sahibidir. Bunların arasında İsrail Filarmoni Orkestrası ve Yeni İsrail Operası vardır. İsrail’deki klasik müziğin başlangıcı 1936 yılında gerçekleşti. 1980li yılların başında, İsrail Operası büyük prodüksiyonlar sahneledi. 1990’lardaki Rus göçmenleri klasik müzik arenasını yeni yetenek ve müzik severlerle geliştirdi. İsrail’deki çağdaş müzik, oldukça çeşitli, dinamik ve eklektiktir. Birçok müzik tarzlarını birleştirir ve içinde, orta doğu, soul, rock, jazz, hip-hop, elektronik, Arapça, popüler ve ana akım müziğin etkilerini barındırır. İsrail’de müzik hem doğu hem de batı elementlerini içerir. Dans İsrail’deki geleneksel dansların içinde Hora vardır. İsrail’deki modern dans uluslararası saygınlığa sahiptir. Ohad Naharin ve Barak Marshall gibi İsrailli koreograflar uluslararası olarak en orijinal ve en esnek koreograflar olarak bilinirler. Önemli İsrailli dans grupları arasında Batsheva

Dans

Grubu ve Kibbutz Çağdaş

Dans

grubu vardır . Dünyanın her yerinden birçok insan Temmuz ayında, Karmiel’de gerçekleşen dans festivaline gelirler. Bu festival ilk olarak İsrail Folklor dans organizasyonu olarak başladı. Ama şimdilerde çeşitli performanslar, workshoplar ve açık dans seansları içerir . Bir çok ünlü dans grubu ve koreograflar, İsrail’e gelip bu festival de dans edip dersler verir. Temmuz 2010’da Mikhail Baryshnikov İsrail’e gösteri için geldi . Tiyatro İsrail’de tiyatro, devletin kurulmasından 50 yıl önce kuruldu. İlk İbrani tiyatro grubu 1904 yılından 1914 yılına Filistin’de aktifti. İlk profesyonel İbrani tiyatro, 1917 yılında Moskova’da kuruldu ve 1931 yılında Filistin’e taşındı ve ülkenin ilk milli tiyatrosu oldu . Ohel

Tiyatro

su 1925 yılında kuruldu, sosyalist ve kutsal temaları işledi. 1948 yılından sonra, iki baskın motif işlendi; Holokost ve Arap-İsrail Savaşı. 1950lerde sanatçılar devlet-öncesi rüyalarla hayal kırıklıkları arasındaki boşlukları işledi. 1970lerde İsrail tiyatrosu daha eleştirel oldu ve İsrailli kimliğinin uç noktalarını portreledi. Günümüzde İsrail

Tiyatro

su hem tarz hem de içerik olarak oldukça çeşitli bir hal aldı ve bütün oyunların yarısı yerel prodüksiyonlardır and many foods traditionally eaten in the Middle East. mutfakların etkileri vardır. Moda İsrail uluslararası moda ve tasarım merkezilerinden biri olmuştur. Gottex yüzücü kıyafetleri gibi birçok İsrailli tasarımcı, önemli moda günlerinde koleksiyonlarını gösterirler. Tel Aviv, 1980den itibaren kendi

Moda

Haftasına ev sahipliği yapıyor. Spor Fiziksel düzgünlük Yahudi kültüründe çok önemlidir. Bu anlayış 20. yüzyılın başlarında Filistin Hahamı Abraham İshak Kook’un; “Vücud ruhu destekler ve bu nedenle sadece sağlıklı bir vucüd sağlıklı bir ruh taşıyabilir” fikriyle güçlendi. Günümüze kadar, İsrail yedi adet olimpiyat madalyası kazandı. İlk olarak 1992’de ilk madalya kazanıldı, 2004’te Yelkenli dalında altın madalya ve Paralimpik Olimpiyatlarda 100’ün üzerinde madalya kazanıldı. Açık alan ve Tatil Kültürü Kamp ve yürüyüş yapmak İsrail kültürünün birer parçasıdır. Milli parklar ve doğal alanlar yılda 6.5 milyon ziyaretçi ağırlar . Öğrenciler ve gençlik grupları ülkenin birçok yerinde yürüyüş aktivitelerine katılır. Bununla birlikte birçok İsrailli genç birkaç ay diğer ülkelerde açık alan aktivitelerine katılır.190km’lik Akdeniz kıyısı, deniz aktivitelerine olanak verir. İsrail’de 100 sörf plajı vardır, bunun yanı sıra plaj voleyboluna benzeyen Matkot oyunu, ülkenin meşhur sporlarından biri halini almıştır Matkot is a popular paddle ball game similar to beach tennis, often referred to as the country's national sport.. Evlenme Kültürü Yahudiler arasındaki bütün evlilikler, Hahambaşı tarafından gerçekleşir ve düğünler ise Yahudi geleneklerine göre yapılır . Resmi nikahlar İsrail’de pek yapılmaz, fakat bir çok- laik çift sadece resmi nikah için yakın ülkelere giderler (Örn: Kıbrıs) . Bazı yahudiler batı tarzı kıyafetler kullansa da geleneksel kıyafet ve takılar düğün öncesi rituellere dahil olur. Kına yakmak Yahudiler tarafından da gerçekleşen bir evlilik rituelidir. Tevrat ve tarihçilere göre, kına yakmak, Antik İsrail krallığında bir evlilik öncesi ritueli olarak gerçekleşirdi .

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.