Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Alevî Nüfusu

Kısaca: Alevi nüfusu Türkiye'de üçte biri İstanbul bölgesinde yaşayan Alevîler'in daha sonra en yoğun olarak bulundukları yöreler arasında Ankara, Adana, Balıkesir, Eskişehir, Bursa, Antalya, Aydın ve Damal, Ardahan şehirleriyle, Orta ve Doğu Anadolu'da yer alan Erzincan, Sivas, Malatya, Tunceli ve Kahramanmaraş illeri gelmektedir. Türkiye’de en çok Alevî köyü ise 60'ı karışık olmak üzere toplam yaklaşık 460 adet köy olup Sivas ilinde yer almaktadır. Bunların ardından sırasıyla, Erzincan, Tokat, Çorum, ...devamı ☟

Alevi nüfusu Türkiye'de üçte biri İstanbul bölgesinde yaşayan Aleviler'in daha sonra en yoğun olarak bulundukları yöreler arasında Ankara, Adana, Balıkesir, Eskişehir, Bursa, Antalya, Aydın ve Damal, Ardahan şehirleriyle, Orta ve Doğu Anadolu'da yer alan Erzincan, Sivas, Malatya, Tunceli ve Kahramanmaraş illeri gelmektedir. Türkiye’de en çok Alevi köyü ise 60'ı karışık olmak üzere toplam yaklaşık 460 adet köy olup Sivas ilinde yer almaktadır. Bunların ardından sırasıyla, Erzincan, Tokat, Çorum, Malatya, Kahramanmaraş, Hatay, Tunceli, Amasya, Yozgat, Adıyaman, Bingöl, Erzurum, Balıkesir, Kars, Manisa, Aydın, Adana, Mersin, Muğla ve Ordu illeri gelmektedir. Anadolu dışında ise Rumeli, Balkanlar, ve Arnavutluk'ta yaşayan Bektaşiler'in yanısıra, Batı İran ve Kuzey Irak'ta Yaresan, Kakai, Ehl-i Hak '' gibi isimlerle anılan ve kendilerini "Kürt Alevileri" olarak tanımlayan gruplar bulunmaktadır. Bugün İran'ın doğusunda Horasan'da da küçük bir Alevi topluluğu vardır. Aleviler daha ziyade dağlık olan merkezi otoritenin baskısının ulaşamadığı bölgelerde yaşamlarını sürdürmektelerdir.

Balkan Alevileri

Osmanlı Devleti'nin kuruluşundan önce Deliorman ve Dobruca bölgelerine Seyyid Sarı Saltuk önderliğinde Alevi-Türkmen yerleşmişlerdir, Osmanlı Devleti'nin kuruluşundan sonrada yine aynı bölgelere gönüllü Alevi yerleşimleri ve isyana katılan Aleviler'in sürgünleri gerçekleşmiştir. Deliorman ve Dobruca’da II. Mahmud’dan önce hemen hemen tüm Türk köyleri Alevi-Bektaşi ve Bedreddini iken, II. Mahmud’un Bektaşi tekkelerine Nakşibendi şeyhleri atamasıyla ve kuzeyden gelen Sünni-Tatar göçleriyle Sünnilik yayılmıştır. Günümüzde Bulgaristan’ın bu iki bölgesinde Aleviler halen oldukça etkindirler. Balkanlarda yaşayan ve kendilerini Kızılbaş olarak tanımlayan insanların tamamı Türkçe konuşur. Bugün resmi rakamlara göre Bulgaristan'da yaşayan Türklerin %13'ü kendini Alevi olarak nitelendirmektedir.(1992), gayriresmi araştırmalarda oran %18 civarında çıkmaktadır. Şeyh Bedreddin isyanının merkezi olan Deliorman yöresinde çok yoğundurlar. Bulgaristan’da yaşayan Türkmen-Aleviler, Bektaşiğin Çelebi kolunu sürdürürmektedir. Bir kısmıda Hacı Bektaş-ı Veli'ye saygı duymakla birlikte Babaiği sürdürmektedir. Bunlar deyişlerinde Demir Baba, Akyazılı Baba gibi uluların isimlerini okurlar, onları anarlar. Güney ve orta Bulgaristanda Alevi yoğunluğu çok seyrek olup, tamamı Seyyid Ali Sultan tekkesine bağlı olan Bektaşilerdir. Kuzeydeki Deliorman yöresinde çok yoğundurlar bunlarında bir kısmı Seyyid Ali Sultan'a bağlıdır bunlar Bektaşi olduklarını söylerler ama çoğu Bektaşiğe bağlı değildir, kendilerinin Kızılbaş olduklarını söylerler. Ayrıca Makedonya ve Kosova taraflarında da Arnavut kökenli Bektaşi inancına ait gruplar bulunmaktadır. Bu gruplar Bulgaristan, Yunanistan ve Romanya’daki Aleviler'le aynı geçmişe sahip değildirler, Arnavut, Sırp, ve Makedon devşirmesi olan yeniçeriler Hristiyan ailelerinden toplanıp Bektaşi tekkelerinde yetişiyorlardı, emekli olup memleketlerine döndüklerinde ise buralarda Bektaşiği yaydılar ve tekkelerin başında bulundular. Arnavut ve Boşnak Bektaşileri, Türkmen kökenli olmadıklarından Alevi-Bektaşi değil yalnızca Bektaşi. Yani Beloğlu diye tarif edilmezler, Bektaşiğin Dedebabacı '' kolunu sürdürürler. Bosna-Hersek, Balagay Şehrinde Buna Irmağı'nın Gözesinde Bulunan Sarı Saltuk dergahı halen ziyaret ve ibadete açıktır.

Çepniler

Aleviliği seçen Türkmen boylarından biridir. Eski bir Çepni yerleşimi olan Görele’nin eski adı ise Eleviye'dir. Günümüzde ise Karadeniz

Çepniler

'nin Önemli bir bölümü Sünnidir.

Çepniler

 Trabzon, Ordu ve Giresun'dan başlayarak bu bölge ve çevresinde yerleşiktirler. Ordu ve Giresun'da yeni açılmış Cemevleri mevcuttur. Alevi

Çepniler

 ise daha çok Ordu, Giresun, Balıkesir, Manisa, İzmir, Çanakkale, Burdur, Gaziantep gibi illerde yerleşiktirler.

Çepniler

Hacı Bektaş-ı Veli'nin ilk müridliğini yapan Türkmen Aşireti’dir. Balkanlara İslamı ve Aleviliği ilk götüren Oğuz boyudur, Hacı Bektaş-ı Veli'nin halifesi Sarı Saltuk on iki bin Çepni ile birlikte Dobruca ve Deliorman yörelerine gitmiştir. Buradaki

Çepniler

in bir kısmı Osmanlılar’ın ilk dönemlerinde Balıkesir yöresine yerleşerek, burada Balıkesir Alevileri'ni oluşturmuşlardır. Diğer bir kısmı da Hristiyan olup Gagavuz adıyla anılmıştır. Geri kalanları ise bugün hala Deliorman yöresinde Alevi olarak hayatlarını sürdürmektedirler. Fakat bunlar Çepniliklerini yitirmişlerdir, özellikle 16.yy'da sürgün olarak gelen Alevi Avşar boylarıyla karışarak günümüz Kuzey Bulgaristan Alevilerini oluşturmuşlardır.

Vilayeti Çepni Alevileri

Ordu-Giresun-Gümüşhane-Bayburt-Vakfıkebir arasındaki bölgede genellikle yüksek köylerde yaşayan Türkmen/Çepni kökenli Güvenç Abdal Ocağına bağlı Aleviler’dir. Son yıllarda bazı köylere yeni Cemevleri kurulmuştur.

Tokat Alevileri

Tamamına yakını Türkmen (Oğuz) soylu olan Aleviler'dir. Öyle ki Tokat'ta -Dodurga'dan, Salur'a; Avşar'dan Kınık'a- neredeyse 24 Oğuz boyunun tamamından Aleviler yaşamaktadır. Bunların içinde Türkmen-Aleviliği'ni en orijinal haliyle yaşayan Sıraçlar'dır. Sıraçlar Begtili boyuna mensuptur ve kat'iyen bozulmamış bir topluluktur. Sıraçlar'ın önderi Hubyarlu oymağından Beydili Türkmeni olan Hubyar Sultan'dır. Tokat'ın belirli bölgelerinde özellikle Almus ilçesinde Tunceli kökenli Aleviler vardır.

Kayseri Alevileri

Kayseri Alevileri

genellikle Sarız ve Develi ilçelerinde yaşarlar fakat Pınarbaşı ve Tomarza ilçelerinde oldukça fazladırlar. Kayseri genelinde toplamda 30 Alevi köyü vardır ve bunların Tamamına yakını Alevi-Türk, Türkmen, Azeri, Zaza ve Kürt köyleridir. Ünlü devrimci Hüseyin İnan Sarızlı’dır. Kürt Aleviler Kürtçe’nin Kurmanci lehçesini konuşurlar. Bölgede “Tavkiran Aşireti” ve “Koçgiri Aşireti” olmak üzere iki büyük Alevi-Kürt aşireti vardır.

Sivas Alevileri

Sivas, Türkiye’nin en çok Alevi köyü bulunan ilidir.

Sivas Alevileri

'nin bazıları Zaza veya Kürt'tür. Ancak

Sivas Alevileri

Türkmen kökenlidir.

Erzurum Alevileri

Bir bölümü köken olarak yerli olup, diğer bölümü ise (Dersim)-Tunceli’den göçmedir. Merkezde pek olmamalarına karşı güney ilçe ve köylerinde yaşamaktadırlar. Erzurum’un, Tekman, Hınıs, Aşkale, Şenkaya, Pasinler ve Çat ilçelerinde orta yoğunlukta bulunmakla beraber Erzurum merkez ve diğer ilçelerinde de azımsanamayacak ölçüde Alevi nüfusu mevcuttur.

Maraş Alevileri

Maraş Alevileri

genellikle Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde ve köylerinde çoktur. 82 köyü olan Pazarcığın 56 alevi köyü ve 1 tane Alevi kasabası bulunmaktadır. Elbistan'da da 41 Alevi köyü vardır. Yine Kahramanmaraş’ın diğer ilçelerinde birçok Alevi köyleri vardır.

Maraş Alevileri

’nin büyük çoğunluğu Kürt’tür. Kürtçe’nin Kurmanci lehçesini konuşurlar. Yine azınlıkta sayıları 10-15 arası Alevi-Türkmen köyüde vardır.

Maraş Alevileri

’nde en büyük aşiret aynı zamanda yöredeki dedelerin bağlı bulunduğu Sinemilli Aşireti’dir. Bu aşireti Atmalı, Alhas, Bugan, Kılıçlı, Doğanlı gibi aşiretler takip eder. 1978 Maraş olayalarından sonra Aleviler'in büyük çoğunluğu şehri terketmek zorunda kalmıştır. Olaylardan önce %35 e yakın olan Alevi nüfus şu anda ancak %10'dur. Kalan Aleviler'de genellikle Pazarcık, Narlı, Nurhak, Elbistan ilçelerinde yoğundur.

Diyarbakır Alevileri

Ağırlıklı olarak Bismil ilçesinin köylerinde (Seyithasan, Ulutürk (eski adı Darlı), Türkmenhacı, Şükürlü) ve Diyarbakır merkez köylerinde (Kadıköy, Şarabi) yaşarlar. Bu Aleviler kendilerini Türkmen, Kızılbaş olarak adlandırılar. Ana dilleri Türkçe’dir. Horasan'dan geldikleri bilinir. Kimi köylerin bugün bile Irak'ta (Musul) akrabaları vardır. 1990'lı yıllarda birçokları batı illerine (İzmir, Antalya, Mersin...) göçmüştür. Yakın dönemde asimile olan köyler de vardır. Köselli köyü aslen Alevi-Türkmen iken bugün Şafii-Kürt bir kimlik taşımaktadır.

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Alevi nüfusu
6 yıl önce

Alevî nüfusu Türkiye'de üçte biri İstanbul bölgesinde yaşayan Alevîler’in daha sonra en yoğun olarak bulundukları yöreler arasında Ankara, Adana, Bursa...
Zeydîler
7 yıl önce

Alevîler ya da Zeydî-Alevîler Hanedanlığı (Farsça: سلسله العلویون طبرستان) İran'ın bugünkü Taberistan (Mazenderan, Gilan, ve Gülistan eyaletleri) bölgesinde...
Seyyid
3 yıl önce

gelen Alevîlere Hüseyni veya Seyyid, Hasan'ın soyundan gelen Alevîlere ise Hasani veya Şerif denir. İran'da Seyyid Alevî kökenli aileler Alevî, Hüseynî...

Seyyid, Abdülkadir Geylani, Ali, Ansiklopedi, Fatıma, Galip Hasan Kuşçuoğlu, Hacı Bektaş-ı Veli, Hz.Ali, Hz.Fatıma, Hz.Peygamber, Mehdi
Türkistan Aleviliği
3 yıl önce

Taberistan, Azerbaycan ve Hazar Denizi kıyılarındaki ülkelerde yaşayan Alevî nüfusta hızlı bir artış meydana gelmişti. “Hanedân-ı Ehl-i Beyt” nâmına Hilâfet...
Alevilikte inanç
6 yıl önce

Alevîler’in dinî i’tikadı Siyâseten İslâmiyet’in “İmamiye-i İsnâ‘aşer’îyye / Onikicilik” fıkhî mezhebinden olan Alevîler, i’tikaden Horasan Melametîliği’nden...
Fatımiler devrinde Aleviler
6 yıl önce

Fâtımîler devrinde Alevîler Hicrî üçüncü asırda Afrika’da devam eden propagandalar neticesinde Fâtımîler’in yayılmaları da daha hızlı ilerlemekteydi. Doğudan...
Deliorman
3 yıl önce

Türkmenlerin ezici çoğunlukta olduğu Tokat, Sivas ve Malatya gibi şehirlerdeki Alevî nüfustan da büyük oranlarda Deliorman'a sürgün yaşandı. Sürgünle birlikte Deliorman'a...

Deliorman, Bulgarca, Bulgaristan, Gürgen, Hacıoğlu Pazarcık, Kel Aliço, Koca Yusuf, Kurtdereli Mehmet Pehlivan, Kızılcık, Meşe, Razgrad
Akyar, Bigadiç
6 yıl önce

Elyapan köyleriyle birlikte Oğuzların Üçok kolunun Çepni boyundan gelir. Alevî Bektaşi inancına sahiptirler. Köken olarak ana yurtları şimdiki Moğolistan...

Akyar, Bigadiç, 1984, 1989, 1994, 1997, 1999, 2000, 2004, 2007, Adalı, Bigadiç, Akyar