| + Türkiye-ABD ilişkileri | |
| |Türkiye | |Ermenistan |
İlişkilerin tarihçesi
Türk-Ermeni ilişkileri Türklerin 11. yüzyılda Anadolu`ya girmesiyle başlamış çok eski bir ilişkidir. Tarih boyunca Ermeniler Türklerin Anadolu`da kurdukları devletlerin vatandaşları olarak Türklerle barış içinde yaşamış, özellikle Osmanlı Devleti zamanında Mimarlık, Sanat, Ticaret ve Diplomasi gibi dallarda yüksek kademelerde hizmet etmişlerdir. Ancak Osmanlı Devleti`nin son yıllarındaki parçalanma sürecinde ilişkiler bozulmuş, Ermenilerin Anadolu`da şiddet yoluyla bağımsız bir Ermeni devleti kurma özlemleri ve Osmanlı yetkililerinin 1915 yılında bu tehdite karşı uyguladıkları Ermeni Tehciri politikası Anadolu`nun Türk, Kürt ve Ermeni toplumları arasında büyük bir can ve mal kaybına yol açmıştır.1918 yılında imzalanan Brest Litovsk Barış Antlaşması Ermenilerin Kafkaslar`da Demokratik Ermeni Cumhuriyeti adı altında başkenti Erivan olan bağımsız bir devlet kurmalarını sağladı. Bu arada Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı`nda yenilmiş ve Anadolu`yu işgal eden dış güçlere karşı Mustafa Kemal`in önderliği altında Kurtuluş Savaşı başlamıştı. Kurtuluş Savaşı`nın Doğu Cephesi kumandanı Kazım Karabekir`in Ermeni kuvvetlerini yenilgiye uğratması sonucu 2 Aralık 1920 tarihinde Demokratik Ermeni Cumhuriyeti ile TBMM arasında Gümrü Antlaşması imzalandı ve böylece Türkiye ile Ermenistan arasındaki savaş sona erdi. Aynı tarihlerde Sovyetler Birliği Ermenistan`ın egemenliğini ele geçirdi. Ermeni Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kuruldu. Sovyetler Birliği`nin parçalanması üzerine 21 Eylül 1991 tarihinde de Ermenistan Cumhuriyeti bağımsızlığını ilan etti.
Türkiye Cumhuriyeti 16 Aralık 1991`de Ermenistan Cumhuriyeti`nin bağımsızlığını tanıyan ilk devletlerden biri oldu. Ancak Ermenistan`ın Azerbaycan`a ait özerk bir bölge olan Dağlık Karabağ`ı işgal etmesi yüzünden Ermenistan`la Azerbaycan arasında patlak veren savaş Türkiye`yle Ermenistan arasındaki ilişkilerin bozulmasına neden oldu. 1993 yılında Türkiye Ermenistan`la olan sınır kapılarını insan ve mal trafiğine kapattı. Azerbaycan`la Ermenistan arasındaki savaş Ermenistan`ın Azerbaycan topraklarının % 14`ünü ele geçirmesinden sonra 1994 yılında yapılan ateşkes anlaşmasıyla sona erdi.
Günümüzdeki ilişkiler
Günümüzde Türkiye`yle Ermenistan arasında hiç bir diplomatik ilişki mevcut değildir ve Türk-Ermeni sınırı halen bütün mal ve insan trafiğine kapalıdır. İlişkileri etkileyen en önemli iki konu Ermeni soykırımı iddiaları ve Dağlık Karabağ sorunudur. Ermenistan Türkiye`nin 1915 yılında Osmanlı Devleti tarafından gerçekleştirilen Ermeni Tehciri`ni bir soykırım olarak kabul etmesini ve bundan sorumlu olduğunu kabul etmesini talep etmektedir. Türkiye`nin bunları kabul etmemesi ve Ermenistan`ın işgal altında bulundurduğu Azerbaycan topraklarını terketmemesi iki ülkenin diplomatik ilişkiler kurmasını engellemektedir. Türkiye`nin Azerbaycan`la birlikte Ermenistan`la olan sınırlarını kapatması Ermenistan ekonomisini olumsuz yönde etkilemektedir. Ermenistan bu sınır trafiğinin yeniden açılmasını talep etmektedir.19 Ocak 2007 tarihinde Ermeni asıllı Türk gazeteci Hrant Dink`in silahlı bir saldırı sonucu öldürülmesi Türk halkı tarafından büyük bir üzüntüyle karşılandı. Hrant Dink`in cenazesine onbinlerce Türk vatandaşının katılması ve "Hepimiz Ermeniyiz" sloganlarının kullanılması Ermenistan`la Türkiye arasında olumlu bir hava yarattı. Cenazeye Ermenistan dışişleri bakanı Vartan Oskanyan da katıldı. Ancak bu olumlu hava ilişkilerde henüz elle tutulur bir gelişmeye yol açmadı.
Dış bağlantılar
Diplomasi-taslak