Orta Dünya'da Ikincil Yerler

;

C

erin Amroth:

E

lanor denilen çiçeğin yetiştiği, Amroth ailesinin kaybolmadan önce yaşadığı,

L

othlórien'in ortasına denk düşen Amroth tepesidir. :

N

aith'de

L

othlórien'in -elf diyarının- kalbi

C

erin Amroth bulunmaktadır. Ağaçlar bu vadide boşluklar oluşturmuştur ve çimenli bayırları elanor ve niphredil çiçekleriyle taçlanmıştır.

C

erin Amroth tepesinde, içiçe geçmiş iki ağaç halkası göze çarpmaktadır.

D

ışta bulunan halkada beyaz gövdeli ağaçlar, içteki halkada ise altın yapraklı mallorn ağaçları bulunmaktadır. İki halkanın tam ortasında, muazzam uzunlukta bir ağaç vardır ve ağacın en üst dallarına beyaz bir flet kurulmuştur.

B

u fletten Altın Orman'ın tamamını görebilmek mümkündür. :

L

othlórien engebesiz bir arazide bulunuyordu ve üzerinde hiçbir taştan yapı bulunmazdı.

B

u sebeple kendi güvenlikleri için ağaçlara platformlar kurmaya başladılar.

B

unlara flet ya da talan dendi.

B

u fletler başlarda barınak ya da gözcü evi olarak kullanılıyordu.

Z

amanla fletlerin yararı anlaşılınca pekçok elf

C

erin Amroth tepesinde ağaçların en üstlerine platformlar kurmaya başladılar. Amroth, nehrin diğer yakasındaki

D

ol

G

uldur'u gözetebilmek için kendine bir flet yaptı, daha sonraları da tıpkı diğer elflerin yaptığı gibi bu flette yaşamaya başladı, flet onun evi oldu.

B

u sebeple

L

othlórienli elflere

G

aladhrim - Ağaç Halkı denmeye başlandı. :

I

I

I

.

Ç

ağ 2980'de Aragorn

L

othlórien'e geldi ve Arwen ile birlikte bir mevsim geçirdi.

Y

azortası arifesinde,

C

erin Amroth'da dururlarken birbirlerine evlilik sözü verdiler. :

B

u tepe, Amroth'dan yüzyıllar sonra Aragorn ve Arwen'in bağlılık yemini ettikleri ve Aragorn öldükten sonra Arwen'in ölmek için geldiği yerdir.

;

C

irith

G

orgor: (

S

. '

D

ehşet

G

eçidi')

E

red

L

ithui ve

E

phel

D

úath sıradağlarının kesiştiği noktada

M

ordor’a giren ana geçittir.

K

ara

K

apı ile korunur ve iki yanda yer alan

D

iş

K

uleler

C

archost ve

N

archost vasıtasıyla gözetlenir.

C

irith

G

orgor, kimilerince 'Hayaletli

G

eçit' olarak tercüme edilir.

;

Ç

amlık:

R

ohan ve

G

ondor'un arasında yer alan bir orman. '

F

irienholt', '

F

irien Wood', '

F

irien Ormanı' da denir. İki ülkenin sınırını oluşturan

M

ering

Ç

ayı bu ormandan geçer. Ak

D

ağlar ormanın güneyinde doğu-batı yönünde uzanır.

E

lendil Ak

D

ağlar'ın bu civarda yer alan Halifirien doruğuna gömülmüştür.

;

D

agorlad:

E

myn

M

uil ve

C

irith

G

orgor arasında uzanan geniş, ağaçsız ve düz arazi.

D

agorlad

S

indarin lisanında,

S

avaş

M

eydanı anlamına gelmektedir,(dagor(muharebe) + lad (meydan)) İkinci

Ç

ağ’ın sonunda

S

auron’un güçleriyle

S

on İttifak güçleri arasında gerçekleşen

D

agorlad

S

avaşı’na ithafen bu ad verilmiştir.

S

avaşta ölenlerin bedenleri çürüdü, fakat zamanla arazinin bir kısmı bir bataklığa dönüştü ve Ölü

B

ataklıklar olarak anıldı. :

D

aha sonra Üçüncü

Ç

ağ boyunca

D

agorlad,

G

ondorlular ve

D

oğulular (İng.

E

asterlings) arasındaki çarpışmalara sahne oldu.

B

unlardan en önemlisi -

Y

üzük

S

avaşı'nın da sonunu getiren-

M

orannon

S

avaşı’dır.

B

u savaşa

Y

üzük

K

ardeşliğinde yer alan birçok kişi katıldı.

B

unlardan Aragorn ordu komutanı ve

G

ondor'un yeni kralı olarak meydanda yer aldı.

S

ayısız harpler sonunda

D

agorlad harap ve terkedilmiş, kirli ve sağlıksız, her tarafında zehirli birikintiler ile dolu ve yanmış toprak tepecikleri ile dolu bir hale geldi. :

D

agorlad (

M

ordor'un kuzeyine düşer. İkinci

Ç

ağ'ın sonunda

S

auron ile İnsanlarla

E

lflerin

S

on İttifakı arasındaki büyük savaşın yapıldığı bu ağaçsız ve geniş düzlük 3434 de yapılan ve

S

auron'un tutsak edilmesi ile biten

D

agorlad

S

avaşı'ndan sonra da pek çok savaş görmüştür. Üçüncü

Ç

ağ boyunca istilacı

D

oğulular ile

G

ondor birlikleri arasında bu arazide birçok irili ufaklı savaşlar yaşandı.

Y

üzük

S

avaşları'nın son evresinde

D

agorlad'a gelen Aragorn komutasındaki ordu,

S

auron ordusunu

D

agorlad'da yapılan

M

orannon

S

avaşı'nda yendi.

;

D

imholt:

D

wimorberg dağındaki

R

ohan üssünün yer aldığı çam ve köknar ağaçlarından oluşan bir orman.

D

imholt’un kelime anlamı, 'karanlık orman'dır.

B

urada, gözle görülür inşa edilmiş bir yol vardır ve yolun sonundaki -Ölüler

Y

olu’na açılan-

K

aranlık

K

apı’nın önünde dikili bir taş bulunmaktadır.

P

atika,

D

wimorberg dağının altından geçer ve bu patika Üçüncü

Ç

ağ’da Aragorn’un huzurunda yeminlerini yenileyene ve bu bölgeyi terkedene dek

D

unharrow’un Ölüleri’nin ruhları tarafından zaptedilmiştir.

;

D

imrill

V

adisi:

K

uzeyli İnsanların dilinde

K

hazad-dum’un doğusunda uzanan vadiye verilen ad.

V

adi ayrıca,

S

indarin dilinde

N

anduhirion ve

K

huzdul dilinde Azanulbizar olarak isimlendirilir. Üçüncü

Ç

ağ’ın 2779 senesinde bu vadide cücelerle Orklar arasında kanlı bir savaş gerçekleşti ve bu savaşta Orklar yenildi, liderleri Azog öldürüldü. Ü.

Ç

. 2989’da

B

alin ve beraberindekiler, bu vadi üzerinden

M

oria

M

adenleri’ne giden yol üzerinde Orklarla çarpıştılar.

B

undan otuz yıl sonra

Y

üzük

K

ardeşliği –

G

andalf’ı kaybetmelerinden hemen sonra-

M

oria’dan kurtulduklarında burada konakladılar.

V

adide Aynagöl isminda –bir zamanlar

D

urin’in ilk kez yıldızların yansımasını gördüğü- kristal kadar berrak bir göl vardır.

G

ümüşdamar nehri, bu vadiden akarak

L

órien’e doğru ilerler.

;

D

ip

V

adisi: Ak

D

ağlar’ın kuzeyinde çok korunaklı derin bir vadi.

M

iğfer

D

ibi ve

B

orukent kalesi burada yer alır.

B

u mekanda,

Y

üzük

S

avaşı sürecinde

M

iğfer

D

ibi

S

avaşı adında önemli bir savaş yaşanmıştır.

;

D

iş

K

uleleri:

M

ordor'un

D

işleri olarak da bilinir.

M

ordor'un

K

ara

K

apısı'nın her iki yanında yer alır.

C

archost ve

N

archost olarak bilinirler. İkinci

Ç

ağ'ın sonunda

S

auron'un yenilmesi üzerine

G

ondorlular tarafından inşa edildiler. Üçüncü

Ç

ağ'ın sonlarına doğru

S

auron tarafından ele geçirildiler. Ü.

Ç

. 1944'te

K

ral Ondoher'in Arabasürücülerine yenilmesi üzerine -savaştan önce bu insanların yerleştirildiği kule- zaman zaman Arabasürücülerinin kontrolüne bırakıldı. :

T

olkien'in yazılarında hangi kulenin

M

orannon'un ne tarafında olduğu açıkça belirtilmemiştir.

B

ununla birlikte,

C

archost'un doğuda,

N

archost'un ise batıda yer aldığı düşünülmektedir.

C

archost

S

indarin dilinde "

D

iş

K

alesi" demektir (carch (diş) + ost (kale)).

N

archost ise

S

indarin bir isimdir ve anlamı "Ateş

K

alesi"dir.

K

uleler

Y

üzük

S

avaşı'nda

S

auron'un yenilmesi ve

T

ek

Y

üzük'ün yok edilmesinin ardından yıkılmıştır.

;

D

oğuağıl:

K

arçayı'nın doğusunda uzanan

R

ohan toprağıdır.

E

doras'ın doğusuna,

G

ondor'a ait Anórien bölgesinin batısına düşer.

;

D

oğu

K

oyu: (İng.

E

ast

B

ight)

K

uyutorman'ın güneydoğusunda içeri doğru bir açık arazidir.

K

uzeyli İnsanlar ağaçları kese kese zamanla burada üç tarafı

K

uyutorman'la çevrili geniş bir açık bölge oluşmuştur.

;

D

rúwaith

I

aur:

G

ondor’un batısında bir bölge.

B

urası,

G

ondor’un –ve aynı zamanda

Y

eni

B

irleşik

K

rallık’ın bir parçası olmadı.

B

urası,

D

rúedain’den geriye kalanların anavatanıydı.

D

rúedain,

E

red

N

imrais’in yerlileriydi ve

N

úmerorlulara düşmanlık etmeleri nedeniyle

N

úmenorlular bu halkı dağıttı.

D

rúwaith

I

aur’un kuzey bölümünde ise

B

ozdiyarlılar kalıyordu,

D

rugin bu halktan –kullandıkları zehirli oklardan ötürü- korkmuştu.

;

D

urin'in

K

ulesi:

K

hazad-dum’un üzerindeki

C

elebdil doruğunun üzerine inşa edilmişti,

G

andalf

D

urin’in

F

elaketi’ni burada öldürmüştü.

B

u kuleye bir tek yoldan ulaşılabiliyordu, basamakları madenlerin çok daha derininden başlayan

S

onsuz

M

erdiven.

;

D

urthang: (

S

. 'karanlık baskı')

M

ordor’un kuzeyinde eski bir kale.

E

phel

D

úath’ın kuzeyinde yer alır,

I

senağzı’nın yamaçlarındadır. İkinci

Ç

ağ’ın sonunda

S

auron’un düşüşünden sonra

G

ondorlular tarafından inşa edildiği, daha sonra

S

auron’un birlikleri tarafından ele geçirildiği tahmin ediliyor.

;

D

wimorberg: Ak

D

ağlar’da

T

apanvadi girişindeki bir dağdır.

D

unharrow, vadinin doğu yakasında

D

wimorberg dağının paralelinde yer alır.

D

unharrow’un ötesinde, çam ve köknar ağaçlarından oluşmuş

D

imholt ormanı bulunur. :

D

imholt’ta –sonunda Ölülerin

Y

olu’na çıkan bir geçitin yer aldığı- bir vadi vardır. Ölüler

Y

olu’na götüren geçitin girişinde bir dikili taş bulunur.

G

eçit,

D

wimorberg dağının altından geçer ve Üçüncü

Ç

ağ boyunca

D

ağın Halkı tarafından zaptedilmiştir. Üçüncü

Ç

ağ’ın sonunu getiren bir dizi olayın yaşandığı dönemde Aragorn –

I

sildur’a verdikleri yemini tutmadıkları için ruhları lanetlenen bu halkı- yeminlerinden azat etmiştir.

B

undan sonra

D

wimorberg hayaletli bir yer olmaktan çıkmıştır.

;

E

dhellond: (

S

'elf-limanı')

G

ondor'da

M

orthond ve

R

ingló nehirlerinin birleşme noktasında elfler tarafından inşa edilmiş çok eski bir liman ve şehir. :

T

olkien'in anlattığı bir söylentiye göre,

M

orgoth'un elf krallıklarına yaptığı muzaffer saldırılardan ve

B

eleriand'ın çöküşünden kaçan

S

indarin elflerinden üç küçük gemi -daha sonra

E

dhellond denilecek olan - limanın olduğu yere geldi ve burayı inşa ettiler.

B

ir başka söylentiye göre liman -ülkelerinin düşüşünden sonra Orta

D

ünya'ya dağılan-

D

oriath'lı mülteciler tarafından kuruldu. Her iki hikaye de, limanı yapanların gemi yapımını bilen bir halk olduğunu gösterir ki -eğer söylendiği gibi liman

B

eleriand'ın çöküşünden bir süre sonra ya da bu tarihten daha önce inşa edildiyse-

B

irinci

Ç

ağ'da bu zanaatı icra edebildiği bilinen tek kişi

C

írdan ve tek halk

F

alaslı elflerdir. İlk kez kim tarafından inşa edildiği bilinmese de, bilinen şu ki zamanı geldiğinde

E

dhellond, denizin ötesine gitmek için kullanabilecekleri limanlar arayan

N

andorin elfleri yararlandı. :

L

othlórien beyi Amroth, Üçüncü

Ç

ağ 1981'de

E

dhellond civarında kayıplara karıştı. Amroth, buralara kayıplara karışmış sevgilisi

N

imrodel'i bulmak için gelmişti.

D

aha sonraları, Orta

D

ünya'da büyüyen gölgeden kurtulmak ve batıya gitmek için yola düşen elflerin bir kısmı bu limanı kullandı.

Y

üzük

S

avaşı sırasında elflerin sahipsiz bıraktığı süre zarfında liman

G

ondor'un nüfuzu altına girdi.

;

E

lendil'in

L

ahti: Arnor'un ve

G

ondor'un ilk kralının mezarı.

E

lendil'in mezarı uzun zaman gizemini korumuş fakat, yüzyıllar sonra

G

ondor ve Arnor'un sınırları arasında yükselen Halifirien dağının zirvesinde keşfedilmiştir.

;

E

lostirion:

K

ule

T

epeleri'ndeki üç kuleden en uzun olanı.

B

u kulelerin,

Y

üksek

N

oldor

K

ralı

G

il-galad tarafından -

N

úmenor'un çöküşünden kurtularak Orta

D

ünya'ya gelen

E

lendil'in şerefine- yaptırıldığı söylenir.

S

onraları

E

lendil buraya sık sık gelir olmuş ve bu kulelerden

B

atıil'i görebilen

E

lostirion'a Arnor'un palantírlerinden birisini yerleştirmiştir.

E

lostirion

G

il-galad ve

E

lendil'in ölümlerinin ardından yaklaşık binyıl boyunca

C

írdan ve

L

indon elfleri tarafından kullanıldı.

B

ununla birlikte bir zamanlar bu kulede tutulan palantír, Üçüncü

Ç

ağ'ın sonunda

E

lrond ve halkı batıya

K

utsanmış

K

rallık'a yelken açtıklarında onlarla birlikte gitti.

;

E

myn

M

uil:

N

en Hithoel'in her iki yanını saran sarp ve geçitsiz dağlık bir bölge. İki

K

ule'de,

F

rodo ve

S

am

M

ordor'un

K

ara

K

apı'sına ulaşmak için bu bölgeden geçmeye çalışırlar fakat -

G

ollum onları bulana kadar-

E

myn

M

uil'in doğu kesiminde yollarını kaybetmiş olarak dolanırlar.

B

üyük bir çaba sarfettikten sonra iki yoldaş

G

ollum'u

M

ordor yolunda kendilerine kılavuzluk yapması konusunda ikna ederler ve

G

ollum'un önderliğinde güneydeki Ölü

B

ataklıklar'a doğru yola koyulurlar.

;

E

myn

U

ial: (

S

. 'alacakaranlık tepeleri')

E

riador'un kuzeyinde

E

vendim

T

epeleri de denilen dağlık bir arazi.

T

epelerin başladığı en güney noktasında,

S

hire'dan yüz

N

úmenór mili kuzeydeki

E

vendim

G

ölü kıyısına inşa edilmiş olan ve Arnor'un ilk başkenti Annúminas bulunur.

B

rendibadesi (diğer adıyla

B

aranduin) nehri bu gölün gideğenidir. Ayrıca,

L

hún nehrinin de bir kolu bu tepelerden doğar. :İkinci

Ç

ağ'da

N

úmenorlu insanlar Orta

D

ünya'ya geri döndüklerinde burada

E

vendim

T

epeleri'nde

E

dain'nin atalarıyla akraba olan bir toplulukla karşılaştılar ve burada yerleştiler, burada kurdukları şehir daha sonra ortaya çıkacak olan Arnor krallığının çekirdeği konumundadır.

E

lendil ve oğulları tarafından

S

ürgündeki

K

rallıklar kurulduğunda

E

vendim Halkı

D

únedain ile tamamıyla birleşmiştir ve

B

ree Halkı gibi Arnor'un

E

dain olmayan insanlarını oluşturmuştur.

;

E

red

L

ithui: (

S

.

K

ül

D

ağları)

M

ordor'un kuzeyinde doğal bir sınır oluşturan dağ sırasıdır.

E

red

L

ithui, batıda

E

phel

D

úath ile birleştiği yerden doğuya doğru yüzlerce kilometre uzayıp gider. Hüküm

D

ağı'nın rüzgaraltı olmasından dolayı dağın savurduğu volkanik külleri yamaçlarında biriktirmesi "

K

ül

D

ağları" adını almasının sebebi olarak görülüyor.

;

E

ryn

V

orn: '

K

ara Orman',

E

riador'un güneyinde sık ormanlı bir yarımadadır.

M

inhiriath denilen bölgenin batı ucunu oluşturur.

B

u orman, İkinci

Ç

ağ'ın

N

úmenórlu kaşifleri buralara geldiklerinde -o zamanlar kuzeybatı Orta

D

ünya'nın neredeyse tamamını kaplayan- ormanın bir parçasıdır ve bu ismi

N

úmenórlular vermiştir. :

M

inhiriath'ın doğal bitki örtüsü, burayı keşfeden

N

úmenórluların buradaki ağaçları gemi yapımında kereste olarak kullanmak istemeleri ve doymak bilmez gemi yapma arzuları yüzünden sistematik olarak yok edildi ve geri kalan kısım da

E

lfler ve

S

auron

S

avaşı'nda tamamen yandı. İkinci

Ç

ağ 1700'de savaş bittiğinde ormanın sakinleri ya kuzeye

B

ree tarafına yahut da

E

ryn

V

orn'a kaçtı.

S

avaştan sonraki yüzyıllarda, bölgenin geri kalan el değmemiş yerleriyle ne elfler ne de

N

úmenórlular ilgilendiler. :

E

ryn

V

orn son olarak İkinci

Ç

ağ'ın sonunda

N

úmenór'un çöküşünden kurtulanların kurduğu Arnor'a dahil edildi. Üçüncü

Ç

ağ 861'de Arnor'un üçe bölünmesinden sonra

K

ara Ormanlar

C

ardolan'da küçük ormancıklar halindeydi. :

B

irkaç asır sonra

C

ardolan halkı

B

üyük

S

algın'da tamamen öldü ve

K

ara Orman'ın halkı bundan nasıl etkilendi bilinmiyor fakat tarih boyunca

K

ara Orman'ın halkı yaşamını sürdürdü.

B

ununla beraber, Üçüncü

Ç

ağ'ın sonlarında

B

ree'nin batısında hiçbir insan yerleşimi yoktu, sadece "sayıları çok az, gizemli avcı bir topluluk"

Y

üzük

S

avaşı sırasında burada varlığını sürdürüyordu.

K

ara Orman,

M

inhiriath'taki haritada gösterilmeye değer büyüklükteki tek ağaç topluluğuydu. Ormandaki gizemli halkın, büyük ihtimalle, binlerce yıl önce

E

ryn

V

orn'a gizlenen halkın neslinden geldiği tahmin ediliyor.

;

E

ski

S

ığlık:

E

ski Orman

Y

olu'nun Anduin

N

ehri'yle kesiştiği yerde

C

arrock'tan 64 km güneyde bir alan.

E

skiden bu sığlıkta bir köprü vardı, Üçüncü

Ç

ağ'ın sonuna gelindiğinde köprü çoktan ortadan kalkmış ve geçişler sığlığın içinden yapılıyordu.

;

E

vendim

G

ölü: (

S

.

N

enuial)

E

riador'da bir göl.

E

vendim

G

ölü,

S

hire'ın kuzeyinde

E

vendim

T

epeleri'nde yer alır.

G

öl,

B

rendibadesi nehrinin kaynağıdır. :İkinci

Ç

ağ'ın başlarında

G

aladriel ve

C

eleborn

E

vendim

G

ölü yakınlarında birçok elfle birlikte yaşamışlardır.

D

aha sonra İ.

Ç

. 700'de buradan

E

region'a göçtüler. İkinci

Ç

ağ'ın başlarında burada insanlar da yaşamıştı. İ.

Ç

. 3320'de Arnor krallığı kurulduğunda,

Y

üksek

K

ral

E

lendil'in tahtı

B

rendibadesi nehrinin kaynağının yakınında,

E

vendim

G

ölü kıyısında kurulmuş olan Annúminas'taydı.

P

alantirlerden birisi burada Annúminas'ta tutuluyordu. :Üçüncü

Ç

ağ 861'de Arnor üçe bölündüğünde, başkent

F

ornost'a taşındı. Annúminas yavaş yavaş harabeleşti ve sonunda burada kimse kalmadı.

D

ördüncü

Ç

ağ'da

K

ral

E

lessar (Aragorn), Annúminas'ı tekrar kuzeyin başkenti yaptı.

D

ördüncü

Ç

ağ'ın 15 senesinde

K

ral ve

K

raliçe(Arwen))

E

vendim

G

ölü kıyısına gelere burada bir süre kaldılar. :

E

vendim "akşam alacakaranlığı" anlamına gelmektedir.

S

indarin dilinde

N

enuial "alacakaranlık gölü" demektir (nen=göl + 'uial=alacakaranlık).

;

E

verholt:

R

ohirrim tarafından

F

irienholt'un bir kesimine verilen ad.

B

ölge yaban domuzu ile ünlüdür. F G ;

G

ram:

B

akınız

G

ram

D

ağı ;

G

ümüşboynuz:

B

akınız

C

elebdil I