Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Çiğil

Kısaca: Çiğil veya Çiyil (Çince: 炽俟 veya 熾俟, ''Chí¬qí­''), 7.yüzyıldan beri Issık gölü etrafında oturan, Çin'li tarihçilerin yazdıklarına göre "''altı Chu''(Çu) ''boyu''"'na ait olan iki boy'dan veya ''Chumuhun'', ''Chuyue'' ve ''Chumi'' boyları olabilirler, Çiğiller dine aşırı düşgünlükleri ile tanınırlar. İlk gelen bilgilere göre Çiğiller Mani dini, sonraki kaynaklara göre Nestorian Hıristanlığın tesiri altında kalmışlardır. ...devamı ☟

Çiğil
Çiğil

Çiğil veya Çiyil (Çince: 炽俟 veya 熾俟, Chí¬qí­), 7.yüzyıldan beri Issık gölü etrafında oturan, Çin'li tarihçilerin yazdıklarına göre "altı Chu(Çu) boyu"'na ait olan iki boy'dan veya Chumuhun, Chuyue ve Chumi boyları olabilirler,

Çiğiller

dine aşırı düşgünlükleri ile tanınırlar. İlk gelen bilgilere göre

Çiğiller

Mani dini, sonraki kaynaklara göre Nestorian Hıristanlığın tesiri altında kalmışlardır. 7. yüzyıl ortalarında

Çiğiller

(Çince: Chuyue), Chumuls (Çince: Chumi) ve Karlukların (Çince: Gelolu) batı Türk Yagbusu olan Aru (Çince: Helu) Tang Hanedanlığına karşı yaptığı isyanla tanınır. Bu Yagbunun adı, Aru, Türk maniheizmce arí¯g sözü ile (arí¯g dí¯ntar "saf rahip" gibi) özdeştir.Ü. Zuev, "Early Türks: Sketches of history and ideology", Almaty, Daik-Press, 2002, sayfa 221, ISBN 9985-441-52-9. Çiğil ve Yağma, ve diğer Türgiş, Toxsı (Tukhs)http://www.kroraina.com/hudud/index.html Hudud al-'Alam, The Regions of the World boyları Orhon Türklerinden geriye kalanlar tarafından, birleşerek Karluk (Çince: 葛羅祿, Gíéluólí¹) birliğini kurdular, bu birliğin tahminen tarihçesi, 9. yüzyıldan beridir. S. G. Klyashtorny, T. I. Sultanov, "States And Peoples Of The Eurasian Steppe", St. Petersburg , 2004, sayfa 117, ISBN 5-85803-255-9 İlk defa Çiğil'den "History of the Sui dynasty" (581-680) Chji-i < tšįək-iÉ™t < chigil bahsedilmiştir.Hamilton J. "Toquz-Oghuz et On-Uyghur." Journal Asiatique. No 250, 1962 sayfa 26. Ortaçağ'da Ortaçağa özgü kaynaklarda kaydedilen birçok yerleşim yerleri adları ırksal kökenlidir. Şehirlerin adlarından örnekler, Çiğilkand, Çiğil-balıkAncient Türkic dictionary, L. : Science LO, 1969. (DTL). gibi ve Doğu Türkistan'daki UygurlarḤamd-Allāh ibn AbÄ« Bakr QazvÄ«nÄ« Mustawfi, The geograpghical part of the Nujat al-Qulub (Nuzhat-al-qulÅ«b) (composed in 740/1340), ed. by G. le Strange (GMS), Leiden-London, 1915. p. 10, 256, 260. ve Yedisu bölgesinde Argu, Yağma, Çiğil, Barshan (Barsgan), Yemek Türk ırksal kökenden kaynaklanır. Çiğil ülkesinde, keza kul sözcüklü, Sikul adında şehirHudud al-Alam, sayfa 99. kaydedilir. Eskiden, Doğu Pamir, Türk boyları tarafından yerleşim bölgesi haline getirilmişti, o nedenle yerel göllerin adlarının çoğunluğu Kara-kul, Rang-kul, Zor-kul, Shor-kul, Yashil-kul, Gas-kul, v.b. gibileri Türkçe kökenlidir.I. D. Edelman, place name of the Pamir . SNV, issue 16. Ğœ. 1975, sayfa 47.

Ebu Dülef

Ebu Dülef

 (AbÅ« Dulaf al-Qāsim ibn †˜Äªsā ibn Ma†˜qil ibn IdrÄ«s al-†˜IjlÄ«)'in seyahatnamesinde Samanoğullarından II. Ahmet oğlu II. Nasr'ın zamanında (H. 300 - 331, M. 914 - 944) Buhara'dan Çin'e kadar bir seyahat etmiş ve bu fırsatla birçok Türk boylarının bulundukları yerlerden geçmiştir. "Sonra "Çiğil" denilen kabileye geldik: Bunlar, yanlız arpa, burçak ve koyun eti yerler. Deve kesmezler, sığır eti yemezler ve bu cins hayvan ülkelerinde bulunmaz. Bunların giyimleri sof ile kürktür. Bu ikisinden başka birşey giymezler."Abu Dulaf Misar bin Muhalhil, ar-risalatu-l-Å«la sayfa 347 ve ar-risalatu-ṯ-ṯnaniat sayfa 362. Divan-ı Lügati't-Türk'de de

Çiğiller

in giydikleri şapkanın tiftik keçisinin yününden yapılmış beyaz renkli bir başlık olduğu ve buna "kiymaç bürk" denildiği tasvir edilmektedir. "Bunların içinde pek az Hıristiyan vardır." "

Çiğiller

umumiyetle parlak yüzlü insanlardır. Bunların nikah hususunda nikah mezhepleri, kendileri MecusiBakınız "MadjÅ«s," Enc. Islam, III, p. 97. olmamakla beraber Mecusiler gibi geniştir. Kızları, kızkardeşleri ve sair mahremlari ile izdivacı kabul ederler. "Süheyl", "Zühal", "Cevza", "Benatı naiş", "Cedi" yıldızlarına taparlar. "Şarayi yemaniye" yıldızına "rabbül erbab" (Ulu tanrı) derler." "Bunlar geniş yürekli insanlardır. Kendilerinde fenalık fikri yoktur. Civarında bulunan bütün Türk oroglarını gözleri ve temaları bunlardadır."

Ebu Dülef

Çiğiller

in yemekleri, burada çıkan eşya ve evleri hakkında bilgi verdikten sonra "Bunların hükümdarları yoktur. Fakat emniyet, huzuru kalp ve asayiş mevcuttur. Bunların bulundukları ülkeyi kırk günde kattettik" gibi

Çiğiller

i tanımlamıştır.

Kaşgarlı Mahmud

İsim kökeni

Divan-ı Lügati't-Türk'te isim kökeni; Ananeye göre ZülkarneynKuran'da Kehf suresi 83. ayet şöyledir; Wa Yas'alÅ«naka `An DhÄ« Al-Qarnayni Qul Sa'atlÅ« `Alaykum Minhu Dhikrāan; Bir de sana Zülkarneyn hakkında soru soruyorlar. De ki: "Size ondan bir anı okuyacağım." , "Argu" beldelerine vardığı zaman yağmursuz bulutlar çözülmüş ve yol fena halde çamur olmuştu. Zülkarneyn bundan o kadar güçlüğe uğradı ki Farsça "In chi gil ast?" = bu çamur nedir ki bundan kurtulamayız" dedi ve orada bina yapılmasını emir etti. Bunun üzerine "Çiğil" denilen kale yapıldı. İlk önce bu isim, kaleye verildi ve sonra Türklerden bu kalede oturanlara "

Çiğiller

" denildi ve bu isim bundan sonra intişar etti.

Çiğiller

Divan-ı Lügati't-Türk'te

Çiğiller

; } Ortaçağ yazarlarına göre, Çiğil Tarāz'dan insan sesi uzaklıktadır.Volin, 1960, sayfa 81-82.Ü. Zuev, "Early Türks: Sketches of history and ideology", Almaty, Daik-Press, 2002, sayfa 191, ISBN 9985-441-52-9. Toxsı ve Çiğil ülkelerinde Saplığ Kayas, Ürünğ Kayas ve Kara Kayas üç şehir, bu adla anılır. "Rum ülkesine en yakın olan boy Beçenek'dir; sonra Kıpçak, Oğuz, Yemek, Başgırt, Basmıl, Kay(Kayı), Yabaku, Tatar, Kırkız(Kırgız) gelir. Kırgızlar Çin ülkesine yakındırlar.".Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-160-405-2, Cilt I, sayfa 28 Ayrıca "Çomul boyunun kendilerinden bulunduğu çöl halkı ayrı bir dile sahiptir, Türkçeyi iyi bilirler. Kay, Yabaku, Tatar, Basmıl boyları da böyledir. Her boyun ayrı bir ağzı vardır; bununla beraber Türkçeyi de iyi konuşurlar. Kırgız, Kıpçak, Oğuz, Toxsı (Tukhs), Yağma, Çiğil, Uğrak, Çaruk boylarının öztürkçe olarak yalnız bir dilleri vardır. Yemeklerle Başgırtların dilleri bunlara yakındır. .... Dillerin en yeğnisi Oğuzların, en doğrusu da Toxsı ile Yağmaların dilidir."Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-160-405-2, Cilt I, sayfa 30 şeklinde tanımlanmıştır. ".... Bunun gibi

Çiğiller

ve başka Türklerce ﺫ†Ž (Dhāl) olarak söylenen bu harfi "Rus" ve "Rum" ülkelerine kadar uzanan Bulgar, Suvar, Yemek, Kıfçak boyları, hep birden (ز z ) olarak söylerler. Öbür Türkler "ayak"a "اَذَق adhak ", bunlar "اَزَق azak " derler."Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-160-405-2, Cilt I, sayfa 32 Büyük Selçuklu Sultanı I. Melikşah zamanında Maveraünnehir'e yapılan seferde Karahanlı kuvvetlerini tarihçiler Çiğil adlandırmışlardır. == Araştırmalar Yusuf Ziya Yörükan Prof. Dr.

Yusuf Ziya Yörükan

bir araştırma yazısında; Onuncu asırda Oğuzlar arasında başlayan Türkmen ve Çiğil telakkisi bugün Anadolu'nun muhtalif yerlerinde halen aynı süretle kullanılmaktadır. Anadolu'da bazı yerlerde Çiğil, diğer bazı yerlerde Giğil ve daha çok Gegel tarzında telaffuz edilen bu tabir, Anadolu Türkmenleri arasında tıpkı

Kaşgarlı Mahmud

'un verdiği izahatta gördüğümüz şekilde üç manada kullanılmaktadır. *Birincisi, Eskişehir'e tabi Sarıkavak'ta ve o civarda yerleşmiş olan genel boyu manasındaki asıl Çiğiler'in bakayesi bunlar olmak gerektir. *İkincisi, merkezi veya ocakları Sarıkavak'ta bulunan Çiğil ocağına tabi diğer oymaklar manasına ki Akhisar'daki Beyobası Gıgilleri ve hatta Türk Abdalları bu nevidendir. *Üçüncü de Türkmen olmayan manasına ki Tahtacıların kendilerine tabi "Alcı" oymağı haricindeki diğer Alcılara, "onlar Gegildir" demeleri keza Bala taraflarındaki Sünni Bayatların, Sünni olmayanlara Gegil demeleri bu manayadır. Genel tabirinin müstakil bir boy manasına kullanıldığı bir Gegili aşıkın şu yakmasında da görülmektedir: Sarısuya Gigil kurmuş otağı, Harmandalı güzellerin yatağı. Bala yugrulmuş ballar peteği, Telli turnam Harmandalı döndü mü?Prof. Dr.

Yusuf Ziya Yörükan

, "Onuncu Asır İptidalarında Yazılmış Olan Ebu Dulef Seyahatnamesine Nazaran Orta Asya'da Türk Boyları ve Bunların Dini Vaziyetleri.", Darülfünun İlahiyat Fakültesi Mecmuası (1932) 22: 51-64; (1932) 23: 39-52.

Zeki Velide Togan

Yulduz (Yıldız) yaylasında ve Tekes havzasında yaşayan Yağma ve Çiğil boylarıdır.Z. V. Togan, Umumí Türk Tarihine Giriş, sayfa 57.

Faruk Sümer

Şimdi ki Türkiye'de dört tane Çiğil isminde köyler vardır, bu demektir ki Moğol istilasında bazı

Çiğiller

küçükasya'ya göç etmişlerdir.

Faruk Sümer

, "Oğuzlar", Ankara, 1967, sayfa 27.

Şemseddin Seraceddin oğlu Kemalettin

Türkler, Çiğil kelimesini Kumçölü içinde kullanırlardı.Shamsiddin Sirojiddin ogly Kamoliddin, "Ancient Türkic Toponyms of the Middle Asia", Tashkent, Shark, 2006, sayfa 62.

Cevdet Yakupoğlu

Yirmi dört Oğuz boyunun neredeyse tamamı Kastamonu çevresinde yurt tuttuğu gibi, Alpı, Alpağut, Danişmendli, Kıpçak, Karluk, Çiğil, Yağma gibi Türk boyları da Kastamonu'ya yerleşmişlerdir.

Cevdet Yakupoğlu

, "Kuzey-batı Anadolu'ya Türk Muhacereti ve Bölgede Bazı Türk Boy Adları", Kastamonu Eğitim, C. 9/2, Ekim 2001. 1260'lı yıllarda Arap coğrafyacı İbn Said ( 'Ali ibn Musa ibn Sa'id al-Maghribi) bu kente "Türkmenlerin Başkenti" adını vermiştir. Yine onun kaydına göre, bu tarihlerde Kastamonu bölgesinde 100 bin çadır halkı yığılmıştır.Claude Cahen, Osmanlıdan Önce Anadolu'da Türkler, çev. Yıldız Moran, İstanbul 1979, s. 240. Kastamonu'da halen birçoğu yaşatılan Kayı, Bayat, Çavuldur, Kınık, íŽğdir, Afşar, Kıyık, Büğdüz, Bayındır, Çepni, Karaevli gibi yer adları Oğuz iskanının mahiyetini çok iyi ifade etmektedir.

Günümüzde

Günümüzde

birçok ilimizde örneğin Ankara, Afyon, Diyarbakır, Silvan, Maraş, Konya ve Kastamonu'da Çiğil köyleri vardır, bunlardan bazıları; * Çiğil, Silvan * Çiğil, Kastamonu * Aşağı Çiğil, Ilgın *

Çiğiller

, Gördes * Çiğilerik, Seydiler == Notlar==
== Kaynaklar == * Hudud ul-'alam min al-mashriq ila al-maghrib ('حدود العالم من المشرق الی المغرب') *

Ebu Dülef

(AbÅ« Dulaf al-Qāsim ibn †˜Äªsā ibn Ma†˜qil ibn IdrÄ«s al-†˜IjlÄ«), ar-risalatu-l-Å«la sayfa 347 ve ar-risalatu-ṯ-ṯnaniat sayfa 362. * Ahmad ibn Fadlān ibn al-Abbās ibn RaÅ¡Ä«d ibn Hammād ('أحمد بن فضلان بن العباس بن رشيد بن حماد†Ž') ma Å¡ahidat fi baladi-t-turk wa al-ẖazar wa ar-rus wa aá¹£-á¹£aqalibat wa al-baÅ¡Ä¡ird wa Ä¡irham sayfa 390. * Yakutu Hamevi (YāqÅ«t İbn 'A bd Allāh al-RÅ«mÄ« al-HamawÄ«), MoÊ¿Ç°am al-boldān. * Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-160-405-2. * Prof. Dr.

Yusuf Ziya Yörükan

, "Onuncu Asır İptidalarında Yazılmış Olan Ebu Dulef Seyahatnamesine Nazaran Orta Asya'da Türk Boyları ve Bunların Dini Vaziyetleri.", Darülfünun İlahiyat Fakültesi Mecmuası.

Kaynaklar

Vikipedi

Çiğil

Eski Türk boylarından biri.

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Çiğil, Kastamonu
7 yıl önce

Çiğil, Kastamonu ilinin merkez ilçesine bağlı bir köydür. Çiğiller tarihte Karahanlılar devletinin kurulmasında etkili olmuşlardır. Issık Gölü'nün çevresinde...

Çiğil, Kastamonu, 1984, 1989, 1994, 1997, 1999, 2000, 2004, 2007, Abana, Kastamonu, Ahlatköy, Kastamonu
Çiğiller, Gördes
7 yıl önce

Çiğiller, Manisa ilinin Gördes ilçesine bağlı bir mahalledir. Çiğil, milattan önceki yüzyıllara uzanan İskitlerin öncüleri sayılan ve daha sonraları Gök...

Çiğiller, Gördes, 1984, 1989, 1994, 1997, 1999, 2000, 2004, 2007, Ahmetli, Manisa, Akhisar, Manisa
Pazar, Kızılcahamam
7 yıl önce

yoğun olarak Çiğil Türkleri yerleşmişlerdir. "Çıtak" ya da "çiti ak" yani beyaz çitli sözü çiğil Türklerinden kaynaklanmaktadır. Çiğil Türkleri, Ankara...

Pazar, Kızılcahamam, 1984, 1989, 1994, 1997, 1999, 2000, 2004, 2007, Adaköy, Kızılcahamam, Akdoğan, Kızılcahamam
Yağma
3 yıl önce

atalarıdır. Bu boy bir kolu olan ve Üç Oğuzlar denilen birlik, Yağma, Karluk ve Çiğil boylarından oluşmuştur. 7. yüzyıldan itibaren Karahanlılar dönemi boyunca...
Kayas
7 yıl önce

Kayas, Divân-ı Lügati't-Türk'te; " قياس Kayas" "Toxsı, Çiğil ülkelerinde bir takım şehirlerin adı. üç kale bu adla anılır. Birincisi "سبلق قياس Saplığ...
Kuyas
7 yıl önce

göçebe Çiğillerin (keza Toxsı) oturduğu, Barsgan'nın ötesinde bir kasabadır. “تخسى Toxsı”: Kuyas'ta bulunan bir Türk boyunun adı. ”Toxsı Çiğil” dahi denir...
Eymür, Tirebolu
7 yıl önce

takmıştır. Tirebolu'da Çeğel, Eymür, Üregir, Şadı köyleri o yerlerde yerleşmiş Çiğil, Eymür, Üreğir, Şadı Türkleri'nden başka kişiler değildir. Bu Anadolu'nun...

Eymür, Tirebolu, 1984, 1989, 1994, 1997, 1999, 2000, 2004, 2007, Akıncılar, Tirebolu, Alucra, Giresun
Çomul
7 yıl önce

boyların hepsi Rum ülkesi yanından doğuya doğru şöylece uzanır, gider: "Çiğil, Toxsı, Yağma, Oğrak, Çaruk, Çomul, Uygur, Tenğut, Xıtay". Kitay ülkesi...