Sirke

Kısaca: Sirke, bilhassa yiyeceklere lezzet vermek maksadıyla kullanılan, ekşi tattaki asitik sıvı. Genel olarak meyvelerden elde edilen seyreltik alkollü çözeltilerin, asetik aside, oksidatif bakteriyel dönüşümüyle elde edilir. ...devamı ☟

Sirke
Sirke

Sirke, bilhassa yiyeceklere lezzet vermek maksadıyla kullanılan, ekşi tattaki asitik sıvı. Genel olarak meyvelerden elde edilen seyreltik alkollü çözeltilerin, asetik aside, oksidatif bakteriyel dönüşümüyle elde edilir.

Başlıca üzüm veya elma suyundan, arpa veya yulaf maltından (malt sirkesi) veya sanayi alkolünden (beyaz sirke) üretilir. Sirke üretiminde, şekerli maddeler veya nişastanın hidroliziyle üretilen maddeler ilkin saccharomyces masasıyla alkole dönüştürülmektedir. Sonra sirke veya asetik asit bakterileri (mikoderma aseti) alkolü asetik aside dönüştürmektedir. Bu bakteriler oksijenin yokluğunda gelişmediklerinden hava elzemdir. Eğer uygun beslenme şartları sağlanırsa bakteriler alkolün oksidasyonunu sağlayan enzimleri hasıl ederler. Bakterilerin gıdası olan maddeler, basit şekerleri (glikoz), amino asit ve diğer azotlu bileşikleri, vitaminler (özellikle B kompleksi) ve anorganik bileşikleri (fosfatlar) içine almaktadır. Buradaki kimyevi reaksiyon basit olarak şu şekilde gösterilebilir:

CH3CH2OH + O2 + bakteriyel enzimler → CH3COOH + H2O.

Sirke üretimi

Yavaş metod

Bağ, bahçe veya evlerde elde edilen sirke bu metodla elde edilir. Meyve suyu ile kısmen doldurulmuş fıçının (ahşap veya paslanmaz çelikten yapılmış) ağzı temiz bir bez ile örtülür ve meyve suyu kendi haline bırakılır. Bir süre sonra meyve suyu içindeki glikoz veya diğer şekerler alkol ve CO2'ye dönüşür. Alkolün konsantrasyonu belli noktaya gelince alkol mayalanması durur ve havadan düşen sirke mayalarının etkisiyle alkol sirkeye dönüşür. Bu yolla sirke uzun zamanda elde edilir.

Hızlı metod

Bu metodda, meşeden yapılmış çift tabanlı silindirler kullanılır. Silindire kayın ağacı rendesi konur ve yukarıdan yavaş yavaş yeni sirke katılmış alkollü sıvı akıtılır. Bu sırada sıcaklık 30°C'de tutulur. Bu metod ile yapılan sirke çok keskindir. Bu sirke ağaç fıçılarda altı aydan fazla tutulduğunda tadı yumuşar.

Bunlardan başka Schützenbach ve Orléans metodları gibi metodlar da kullanılabilir.

Sirkenin; elde edilen meyveye bağlı olarak koku ve lezzeti değişir. Üzümden elde edilen sofra sirkesinde % 6-7 oranında asetik asit (sirke ruhu) bulunur. Bunların dışında, sirkede C vitamini, bazı madeni tuzlar (kalsiyum tartarat gibi) bulunur. Saf asetik asitten su ile seyreltilerek yapılan sentetik sirkelerde madeni tuzlar ve C vitamini yoktur. Gıda endüstrisinde kullanılan beyaz sirke % 10-12,5 kadar asetik asit ihtiva eder. Beyaz sirke, gıdaya ekşilik verdiği gibi bozulmayı da önler.

Tarihte sirkenin kullanılması çok eskidir. Ortaçağda ayrı bir teknoloji sahası bulmuş ve güçlü bir esnaf loncası tesis edilmiştir. Normal dozlarda dahi mikrop öldürücü hassaya sahiptir.

Sirkenin faydaları

* Hazmı kolaylaştırır.
  • İştahı açar, bu sebeple birçok yemek ve salatalarda tat ve çeşni için kullanılır.
  • Sirkenin güzel ve ferahlatıcı kokusu, asabi baygınlıklarda hastayı uyandırıcı tesire sahiptir.
  • Sirkeyle soğuk su friksiyonları, en zararsız ateş düşürücü, keza vücuda sükunet ve ferahlık veren bir preparattır.
  • Sirke, sinamekiyle kaynatılıp sürülürse, saçların dökülmesini önler.
  • Ekzama ve yaralara sürülürse büyük ölçüde şifa sağlar, iyileştirir.
  • Yine sinamekiyle kaynatılarak içilen sirke, kabızlığı giderir.
  • Sirke tortusu, kangren ve deri (cilt) vereminde yaralı bölgelere sürülür veya yaralara konursa müsbet sonuçlar elde edilmektedir. Bu halde tortu, merhem gibi kullanılmalıdır. Bu tatbik, önce yaranın genişleyip, büyümesine mani olur ve sonra da yavaş yavaş iyileşmesini temin eder.
  • Mide hararetini giderir.
  • Kanamalar için önemli bir ilaç olduğu ve en kısa zamanda kanamayı kesip durdurduğu bazı tıp kitaplarında yazılmıştır.
  • Safrayı keser. Safra rahatsızlıklarını giderir ve safra akıntısını tanzim eder.
  • Ayrıca kanı sulandıran hassasını da zikretmek gerekir.
  • Sirke suyuna batırılmış bir parça şekeri yavaş yavaş emmek hıçkırıkların giderilmesinde de rahatlıkla kullanılabilmektedir.
  • Sirke ile yapılacak gargara, diş etlerini ve diplerini sağlığa kavuşturur. Buna bir müddet devam edilmeli ve diş etleri hafif ovulmalıdır.
  • Haşerat ve diğer zehirli hayvan sokmalarında, sokulan yer sirkeyle pansuman yapılır ve üzerine sirkeli pamuk kapatılırsa şifa gerçekleşir.


Yukarıda bahsi geçen yaraların ve gözlerdeki bazı rahatsızlıkların tedavisinde zeytinyağı tortusunun da mücerret bir şifa maddesi olduğu bazı sağlık kitaplarında tavsiye edilmiştir.

Kaynak

* Rehber Ansiklopedisi

Sirke

Bit, tahtakurusu vb.nin asalak böceklerin yumurtası:
"Hepsi bit, sirke içinde, sıvandım, hepsini temizledim."- H. E. Adıvar.

Sirke

Türkçe Sirke kelimesinin İngilizce karşılığı.
n. vinegar, nit

Sirke

salatalara, yemeklere ekşilik vermek için kullanılan ekşimiş üzüm suyu. üzüm şırası, şarap, malt özü ve biranın ekşitilmesiyle yapılan, özellikle sirke asidinden oluşan ekşi sıvı. bit, tahtakurusu gibi asalak böceklerin yumurtası.

Sirke

Türkçe Sirke kelimesinin Fransızca karşılığı.
vinaigre [le]

Sirke

Türkçe Sirke kelimesinin Almanca karşılığı.
n. Essig

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Sirke Resimleri

Sirke Tadanlar
7 yıl önce

Sirke Tadanlar (三酸圖, Üç mayhoş; 嘗醋翁, sirke tadan üç ihtiyar; 嘗醋圖, 尝醋图), Çin dinsel resim sanatında geleneksel bir temadır. Bu alegorik resim Çin'in dinsel...

Sirkede hamsi
7 yıl önce

Sirkede hamsi İbya ve Türkiye'de bulunan bir meze türüdür. Malzeme olarak filetosu çıkarılmış hamsi, zeytinyağı, tuz, sarımsak, maydanoz kullanılır...

Asetik asit
3 yıl önce

Asetik asit veya etanoik asit CH3COOH formüllü bir organik asittir, sirkeye ekşi tadını ve keskin kokusunu vermesiyle bilinir. Karboksilik asitlerin en...

Drosophila
3 yıl önce

sinek cinsidir. Üyeleri genelde "meyve sineği" olarak adlandırılır. Ayrıca sirke sineği, şarap sineği, posa sineği ve üzüm sineği olarak da adlandırılır...

Drosophila, Taksokutu, Animalia, Arthropoda, Bilimsel sınıflandırma, Biyolojik tip, Cins, Insecta, Sinek, Tür, Johan Christian Fabricius
Cacık
3 yıl önce

kıyılmış salatalık, tuz ve nane sarımsaklı yoğurta eklenir. Son olarak sirke eklenir ve cacık iyice karıştırılır. ^ Gil Marks (17 Kasım 2010). Encyclopedia...

Cacık, Dere otu, Havuç, Marul, Nane, Salatalık, Sarımsak, Sirke, Taslak, Yemek, Yoğurt
Thomas Hunt Morgan
3 yıl önce

1945, Pasadena, Kaliforniya, ABD), Amerikalı zooloji ve genetik bilgini. Sirke sinekleriyle (Drosophila cinsi) yaptığı deneyler sonucunda kromozomlara...

Thomas Hunt Morgan, ABD ülke bayrağı, Amerika Birleşik Devletleri, Nobel Fizyoloji veya Tıp í–dülü Kazananlar 1901-1925, Nobel Fizyoloji veya Tıp í–dülü Kazananlar 1951-1975, Nobel Fizyoloji veya Tıp í–dülü Kazananlar 1976-2000, Nobel Fizyoloji veya Tıp í–dülü Kazananlar 2001-2025, 1866, 1933, 1945, 25 Eylül
Hardal
3 yıl önce

(limon, sirke, bira, şarap, tuz vb.) ilave edilir. Hardal soslarına renklendirici olarak bazen zerdeçal (turmerik) da eklenebilir. Hardal tozu sirke ile karıştırılmışsa...

Hardal, Bitki, Continental Hardal, Dijon Hardalı, Hint Hardalı, Türk Hardalları, İngiliz Hardalı, Brassicaceae
Acetobacter
3 yıl önce

hareketsiz türleri vardır. Alkolü asetik aside okside etmeleri nedeniyle sirke işlemede yararlı, alkollü içki üretiminde ise zararlıdırlar. Organizma doğal...

Acetobacter, Alkol, Bacteria, Bakteri, Bilimsel sınıflandırma, Karbondioksit, Laktik asit, Meyve, Proteobacteria, Sirke, Su