I. Adil

Kısaca: Âdil Seyfeddîn ...devamı ☟

Âdil Seyfeddin | başlık = Eyyubiler Mısır Sultanlığı
Eyyubiler Suriye Şam Emirliğı | hüküm süresi = Suriye Şam Emirliğı: 1196–1218
Mısır Sultanlığı:1200–1218 | tam adı = Ebū Bakir Seyfeddīn "al-Malik al-ʿĀdil" Aḥmed bin Necmeddīn Eyyūb | önce gelen = Suriye Şam Emirliğı:Efdal bin Selahaddin
Mısır Sultanlığı: Mansur bin Aziz | sonra gelen = Suriye Şam Emirliğı:Muazzam bin Âdil
Mısır Sultanlığı: Kamil bin Âdil | hanedan = Eyyubiler Hanedanı | babası = Necmeddin Eyyubi | annesi = | doğum tarihi = 1143 | ölüm tarihi = Agustos 1218 }} I. Âdil (Malik Âdil Seyfeddin (Arapça: , - Ebū Bakir Seyfeddīn "al-Malik al-ʿĀdil" Aḥmed bin Necmeddīn Eyyūb; Haçlılar: Safedino veya il Giusto (Âdil)) (d. 1143 – ö. Ağustos 1218). Necmeddīn Eyyubi'nin oğlu, Selahaddin Eyyubi'nin küçük kardeşi olup 1196–1218 döneminde Eyyubiler Suriye Şam Emirliği ve 1200–1218 döneminde Eyyubiler Mısır Sultanlığı yapmıştır. ==YaşamıSelahaddin Eyyubi'nin hayatı döneminde yaşamı Âdil Necmeddin Eyyubi'nin oğlu olup Selahaddin Eyyubi'nin küçük kardeşi idi. Haziran 1145'de çok muhtemel olarak Şam'da doğdu. Ününün ilk duyulması, Şam'da Zengiler Atabeyi olan Nureddin Zengi'nin sağladığı bir ordu ile amcası Şirkuh'un 1168-1169'da Mısır'a yaptığı üçüncü ve sonuncu seferde bir subay olarak gösterdiği üstün başarı dolayısı ile oldu. 18 Ocak 1169'da Șirkuh, Fatımiler tarafından vezir tayin edildi, ama hiç beklenmedik bir sırada birkaç haftalık bir vezirlikten sonra yerinden oldu. Yerine Şirkuh'un yeğeni olan Selahaddin Eyyubi'yi Fatımiler veziri seçildi. Selahaddin, Kahire'de idare mevkilerine kendi adamlarını yerleştirerek iktidar gücünü gittikçe kendi üzerine almaya başladı. Buna karşı olan Fatımi muhafız askerlerinin ortaya çıkardığı isyan hareketi Âdil tarafından çok sertçe bastırıldı. Elebaşları olan Nubiyalı muhafızların kışlası basılıp hepsi öldürüldü.Son Fatımi Sultanı Adid'in 13 Eylül 1169'da ölmesinden beş gün sonra 13 Eylül'de Kahire ve Fustat'ta Abbasiler halifesi Müstadhi adına hutbeler okunarak Fatımiler Şii halifeliği ve Fatımi Devleti sona erdirildi. Selahaddin Eyyubi, fiilen Eyyubi devletini kurdu; ama hala Zengiler'e bağlı olduğunu kabul etmekte idi. Âdil ağabeyinin Mısır'da yeni Sünni asıllı Eyyubiler idaresini kurmasında büyük desteği oldu. Nureddin Zengi'nin 1174'de ölmesinden sonra yerine küçük yaşta olan Salih İsmaïl al-Malik, Zengiler'in Suriye Şam Atabeyi olarak tahta çıkartıldı. Zengiler Halep Atabeyi olan Gümüştekin idareyi eline almak için harekete geçtiği için Selahaddin Eyyubi Suriye'de durumu kontrolü altına almak için Kasım 1174'de Mısır'dan ayrıldı ve 27 Kasım'da Şam'a girdi. Küçük kardeşi Âdil, Mısır'da vali olarak fiilen Mısır'ı idareye başladı. 1176'da Selahaddin'in Mısır'a dönüşüne kadar iki yıl boyunca Mısır valisi olan Âdil, hem bu ülkenin idaresinde, hem de ağabeyi Selahaddin Eyyubi'nin Suriye'de harekatına bu ülkenin büyük tabii ve insan kaynakları desteğini sağlamakla büyük başarı sağladı. Bundan sonra Kasım 1174'den itibaren Selahaddin Filistin'de ve Kudüs'de bulunan Haçlı Kutsal Kudüs Krallığı ve bu devlete bağlı haçlı Frank yerel feodal idarecilere karşı çok geniş bir askeri kampanyaya girişti. Eyyubiler'in Mısır valisi olan Âdil birkaç kere ağabeyi Selahaddin'in askeri kampanyasına destek sağlamak için Mısır ordusu ile Gazze'ye ve Filistin'e seferler yaptı. Özellikle Selahaddin, Haçlı Trablus Kontluğu elinde bulunan Beyrut'u ele geçirmek için sefer yapmakta iken Âdil. Mısır ordusu ile Gazze ve Filistin'e gelip Kudüs'teki Amalrik'ten sonra 1174'de Kudüs Kralı olan IV. Baudouin'in Haçlı ordusu ile Trablus Düklüğü'ne destek sağlamasını önledi. IV. Baudouin'in yaşı nispeten küçük olması ve cüzzamlı olmakla beraber fiilen ve aktif bir askeri komutan olduğu anlaşıldı. 1176'da hapisten kurtulmuş olan "Chatillon'lu Raynald" desteği ile 1177'de "Montgisard Muharebesi"'nde Selahaddin ve ordusuna karşı bir galibiyet kazandı. Bundan hemen sonra yapılan bir ateşkesle Eyyubiler ve Kudüs Krallığı arasında serbest ticaretin yapılması antlaşması yapıldı. Fakat Kudüs Kralı'na destek veren Raynald ise imzalanan anlaşmaya ve askeri duruma hiç aldırmadan bölgedeki Müslüman ticaret kervanlarına hücum etmeye başladı. Bu hücumlarını bir gemi filosu edinerek deniz ticaretinde de uygulamaya başlayıp Kızıl Deniz'de ticaret gemilerine korsanlık hücumları yapmaya başladı. Hatta Mekke'ye giden hacılara ve daha da azılı bir haydutluk olarak Mekke yoluna hücumlar yaptı. Bu korsanlık ve eşkıyalık hücumlarını önlemek için Kasım 1182'de Mısır valisi olan I. Âdil Hicaz'a bir sefer düzenledi ve Medine 'ye çok yakın mevkide Raynald ve korsanlarının ordusunu mağlup etti; alınan korsan esirler Kahire'ye götürülüp orada idam edildiler. Ama Raynald kaçmayı başardı. 1183'de Selahaddin Halep'e yürüyerek bu şehri Zengiler'in Halep Atabeyi "II. İmameddin Zengi"'den aldı ve burada Eyyubiler idaresi kurdu. ilk Eyyubiler Halep Emirliği'ne kardeşi Âdil'i atadı. I. Âdil'in yerine yeni Eyyubiler Mısır emiri olarak ortaklaşa kendi oğlu Aziz Osman bin Selahaddin ile Âdil’in oğlu "Takiyyeddin Abbas'ı getirdi. Fakat 1186'da yeni bir değişme ile Eyyubiler Halep Emirliği'ne Selahaddin kendi oğlu olan Zahir Gazi'yi getirdi ve Mısır'da ortak valilik yapan Âdil'in oğlu olan Takiyyeddin Abbas'ı bu görevden alıp sadece kendi oğlu olan Aziz Osman bin Selahaddin'i bıraktı. Kardeşi Âdil'i de Urfa ve Harran valisi olarak tayin etti. Bu tayin, Âdil'in kardeşinin 23 Temmuz 1187'de Haçlı Kudüs Krallığı'na karşı Muharebesi'nde kazandığı büyük zafere; Kudüs Krallığı'nın Filistin'de işgal ettiği büyük arazilerin geri alınmasına, Yafa limanının ele geçirilmesine ve 30 Eylül 1187'de Selahaddin Eyyubi'nin Kudüs Kuşatması ve Fethi'ne aktif olarak katılmasına engel olmadı.1187 sonbaharında Selahaddin, Avrupa'dan yeni gelmiş Haçlı komutan Montferratlı Konrad'ın savunduğu çok iyi muhafazalı ve bir muhasara için çok iyi hazırlanmış olan Sur kalesini kuşatmaya başladı ve bu kuşatmaya oğlu Takiyyeddin ile Âdil ve Selahaddin'in oğlu olan Efdal bin Selladdin de katıldılar. Fakat özellikle çok değişmiş olan Eyyubi donanmasının katkısı olamaması nedeniyle bu kuşatma Eyyubiler için başarısız kaldı ve kuşatma Aralık 1187'de bırakılmak zorunda kaldı.Bundan hemen sonra Selahaddin kardeşi Âdil'e Ürdün Nehri ötesinde bulunan Haçlılar idaresinde iken "Chatillon'lu Raynald"'in olan feodal arazilerin malikane haklarını bağışladı ve onu Mısır'a gönderdi. Kudüs'ün tekrar Müslümanların eline geçmesi haberi Avrupa'ya yayılınca Avrupalı Hıristiyanlar büyük bir şok geçirdiler ve (sonradan Üçüncü Haçlı Seferi adı verilecek) yeni büyük bir Haçlı Seferi organize etmeye koyuldular. Bu Haçlı ordularını kendi ülkelerinde organize edenler Almanya kralı ve Kutsal Roma Cermen İmparatoru Friedrich Barbarossa, Fransa Kralı II. Filip August ve İngiltere Kralı II. Henry oldu. 1189'da İngiltere Kralı II. Henry'nin ölümü üzerine Aslan Yürekli Richard İngiltere Kralı oldu ve Haçlı Seferi katılan İngiltere Haçlı ordusunun şahsen komutanlığını üzerine aldı. Friedrich Barbarossa ve II. Filip karadan Anadolu üzerinden gitmeye karar vermişlerdi; I. Richard ise denizden Kıbrıs üzerinden Filistin'e geldi. 1190'da Friedrich Barbarossa güney Anadolu'da Göksu Nehri'nde boğulup oldu ve yerine Alman Haçlı güçlerine Svabya Dükü VI. Friedrich komutan oldu.. Üçüncü Haçlı Seferi orduları gelmekte iken Kutsal Haçlı Kudüs Krallığı merkezi Akke'ye nakledilmişti ve Kudüs Kralı Lusignan'li Guy Akke'de bulunmakta idi. 20 Ağustos 1189'da Selahaddin Lusignan'lı Guy tarafından savunulan Akke kalesini kuşatmaya başladı. Kasım 1189'da Âdil, komutası altında olan takviye Mısır ordusu ile Mısırdan gelip, ağabeyi Selahaddin'in kuşatmasına katıldı. Kuşatma devam etti ve 1190 ilkbaharında Selahaddin hastalandı ve kuşatmanın komutanlığı kardeşi Âdil'e verildi. 30 Temmuz 1190'da bir Alman Haçlı ordusu birliği beklenmedik bir anda kuşatma komutanı olan Âdil'in karargahına hücum etti ve karargahı eline geçirdi. Fakat Alman Haçlıları karargahta çapulculuğa başladılar. Bu sırada Âdil bir yeni karşı taarruz organize etti ve karargahını tekrar ele geçirip Haçlı Alman birliğini hemen hemen yok etti. Üçüncü Haçlı Seferi orduları Filistin'e vardığında bu ordulara karşı Selahaddin Eyyubi Kudüs ve Filistin'i savundu. Âdil, Mısır'a vali olarak gönderildi ve 1186-1192 döneminde bu görevdeydi.

Selahaddin'in ölümünden sonra varislerinin amcası olarak yaşamı

Malik Aziz Osman bin Selahaddin ölünce önce 9 yaşında olan oğlu Mansur bin Aziz Eyyubiler'in Mısır Sultanlığı tahtına çıkarıldı ve naipliği atabek unvanı ile Emir "Bahaddin Karakuş" aldı. Mısır ileri gelenleri yeni malikin amcası olan Efdal bin Selahaddin'i Mısır'a davet ettiler. ve Ocak 1199'da Kahire'ye varan Efdal "atabek" unvanı ile Malik naibi görevini üzerine aldı. Efdal Mardin'de bulunan Suriye Şam Emiri olan Âdil'in merkezi olan Şam'a hücum edip bu şehri tekrar ele geçirmeyi planladı. Fakat Âdil daha önce davranıp 7 Haziran 1199'da Şam'a geri döndü. Efdal Mısır ordusuyla 14 Haziran 1199'da Şam önüne gelip şehri kuşattı ama iki kardeş savaşa girmeyi göze alamadılar. Aralarında anlaşarak altı ay sürecek bir barış imzaladılar. Afdal, Şam kuşatmasını bırakarak ordusu ile Mısır'a geri döndü. Bu kardeş anlaşmasına dayanan Efdal, Mısır ordusu askerlerinin çoğunu dağıttı. Fakat Âdil anlaşmaya uymadı; Suriye Şam ordusuyla Mısır'a girdi. Bilbays muharebesi'nde zayıf kalmış Mısır orduna karsı galip gelip 5 Şubat 1200'de Kahire'yi eline geçirdi. Âdil, yeğeni 11 yaşında olan Malik Mansur Aziz'i tahttan indirdi ve dördüncü Eyyubiler Mısır Sultanlığı Sultanı olarak kendi tahta geçti. Aziz Mansur'a Urfa valisi unvanı verdi. Efdal'i Havran'a sürgüne gönderdi. -->

Eyyubiler Mısır Sultanı

Âdil hem Eyyubiler Mısır Sultani ve hem de Suriye Şam emiri olarak göreve başladı ve 1200-1218 döneminde hükümdarlık yaptı. Bu donemde Filistin'de bulunan Akke merkezli Kudüs Krallığı ve Trablusgarp Kontluğunda oluşan haçlı devletleri ile iyi iliksiler kurdu ve ticaret bağlantılarını arttırdı. 1207'de Ahlat'a bir sefer yaparak burada bulunan beyliği kaldırdı ve Ahlat'ı Suriye Şam Emirliği’ne bağladı. 1217’de Beşinci Haçlı Seferi’nin haberini alınca 72 yaşında olmasına rağmen cepheye geri döndü ve Mısır ile Filistin’in savunmasını hazırladı. Savaştayken hastalanıp Ağustos 1218’de vefat edince oğlu Kamil bin Âdil yerine geçti. Kabiliyetli ve verimli bir yönetici ve örgütleyici olan Âdil, Selahaddin’in büyük seferlerine askeri ve sivil konularda hatırı sayılır destek verdi. Kendisi aynı zamanda kendi başına becerikli bir general ve strateji uzmanıydı. Eyyubilerin kuruluşu ve devamında onun payı Selahaddin kadardır. ==Çocukları == Malik I. Âdil'in 16 oğlu ve birkaç kızı olmuştur. Eyyubilerin Arap tarihçisi (ve Malik Afdal bin Selahaddin'in oğlu olan) Ebu Feda eserinde verilen günümüze gelen çocuklarının isimleri şunlardır: * Malik Muazzam Musa (1175 - 1227), 1218-1227 döneminde Eyyubiler Suriye Şam Emiri * Malik Kamil bin Âdil (1178- 1237) 1229-1237 döneminde

Eyyubiler Mısır Sultanı

* Eşref Mozafferiddin Musa (1178 - 1237), Urfa Emiri sonra 1229-1237 döneminde Eyyubiler Suriye Şam Emiri * Hafid Nuredul Arslan Şah (o. 1241), Kalat-ı Caher Emiri * Aziz İmadeddin Osman, émir de Panéas * Salih İmadeddin İsmaïl (1199 - 1250), 1237-1238 döneminde Eyyubiler Suriye Şam Emiri * Vahad Eyyub (ö. 1210) * Asram Musa * Muzaffer Şehabeddin Gazi, Urfa Emiri * Mevdud * Takieddin Abbas * Bir kızı. Kocası: Muizzeldin Kaysar-Şah, Anadolu Selçuklula Sultanı II. Kılıç Arslan'ın oğlu * Daifa Hatun (1185 - 1242), Kocaları: Kuzenleri Eyyubilerin Halep Emirleri * Malika Hatun (o. 1220), Kocası: Eyyubilerin Hama Emiri Mansur Muhammed. * Fransızca Vikipedi, "Al-Âdil" maddesi * İngilizce Vikipedi, "Al-Âdil_I" maddesi == Ayrıca bakınız == * Eyyubiler Mısır Sultanlığı

Dış bağlantılar

* Grousset, Rene (1934-1936)Histoire des Croisades et du royaume franc de Jérusalem [1], 3 Cilt. Paris: Plon. OCLC 37267632 * Eyyubiler Hanedani soyağacı

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Adil giray
3 yıl önce

Ancak, kendisine yönelik tepki ve isyanlar dinmedi. 1671 yılında I. Selim Giray Adil Giray'ı tahtan indirdi. ^ Evliya Çelebi Seyahatnamesi, Evliya Çelebi...

Selahattin Adil
3 yıl önce

Selahattin Adil (d. 19 Ocak 1882; İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu - ö. 27 Şubat 1961; İstanbul, Türkiye), Türk asker ve siyasetçi. 1902 yılında Kurmay...

I. Murad
3 yıl önce

bakır sikkelerde ve bazı diğer kitabelerde Murad bin Orhan el-Melik, el-Adil, es Sultanü'l Gaalib ad ve unvanları kullanılmıştır. Bazı kaynaklara göre...

I. Murat, 1326, 1359, 1389, Abdülaziz, Abdülmecit, Birinci Kosova Savaşı, Bizans, Edirne, Ertuğrul Gazi, Fatih Sultan Mehmet
Âdile Sultan
7 yıl önce

olur. Bunun dışında Adile Sultan'ın önemli bir vasfı da Osmanlı hanedanından Divan tertip etmiş tek kadın şair olmasıdır. Ayrıca I. Süleyman (Kanuni Sultan...

í‚dile Sultan, 1825, 1898, 1996, Abdülmecit, Aruz, Divan edebiyatı, Fuzí»lí®, Fıtnat Hanım, Hat, Hece vezni
Mustafa Adil Özder
6 yıl önce

Mustafa Adil Özder (d. 1907, Artvin – ö. 11 Kasım 1987, Ankara), Türk folklor araştırmacısı, yazar ve şair. Artvin'in Yusufeli ilçesine bağlı Demirkent...

Mustafa Adil í–zder, 11 Kasım, 1907, 1915, 1916, 1920, 1987, Artvin, Birinci Dünya Savaşı, Yusufeli
I. Basileios
3 yıl önce

olması ve imparatorluğu kendisi üzerine almak niyetinde olması nedeniyle adilce yapıldığını ilan etti. Böylece açılan Sezar görevini de Basileios üstlendi...

Damad Mehmed Ali Paşa
5 yıl önce

rütbesi verilerek "Dar-ı Suray-ı Askeri" üyeliğine seçildi. 1845 yılında II. Mahmud'un kızı ve Sultan Abdülmecid'in kız kardeşi olan Adile Sultan'la evlenerek...