Bardas Fokas (ya da Phocas) (}}) (ö. 13 Nisan 989), hüküm süren Makedon Hanedanına yanında ya da karşı üç isyanın bariz bölümlerinde yer almış Bizans İmparatorluğu'nun öne çıkan generali. İlk İsyan Bardas Fokas Anadolu'da büyük toprakları bulunan ve çok defa mensupları Bizans ordularında askeri komutan olan aslen Ermeni olan bir zengin sülalenin üyesiydi. Büyük babasının babası Yaşlı Nikeforos Fokas, I. Basileios döneminde Güney İtalya'yı Bizanslılara tekrar bağlayan orduların komutanıydı. Büyük babasının ağabeyi Yaşlı Leo Fokas 919 yılında I. Romanos Lekepanus'a karşı isyan eden bir generaldi ve sonunda gözlerine mil çekilip kör edilmişti. Büyük babası ve adaşı Yaşlı Bardas Fokas Doğu Bizans orduları komutanlığı yaptı. Amcası İmparator II. Nikeforos Fokas, babası kouropalatesGenç Leo Fokas'tır. Genç Bardas'ta savaş sanatında ki mahareti ile ün kazanmıştı. Askeri kariyerinde çok hızlı yükseldi ancak düşüşüde o kadar hızlı oldu. Amcası İmparator II. Nikeforos Fokas'ın 970 yılında ölümü üzerine, Fokas ve ailesi aynı zamanda kuzenleri olan yeni İmparator I. Yannis Çimiskes'e karşı ayaklandılar. Caesarea Mazaca'de konuşlanmış birlikleri tarafından Bardas Fokas imparator ilan edildi, fakat isyan başka bir başarılı komutan Bardas Skleros tarafından sona erdirildi. Bardas Fokas ve akrabaları yakalanıp, izleyen yedi yıl kalacakları Prote'ye sürgün edildiler. Fokas, Skleros'a karşı 978 yılında İmparator II. Basileios'un amcası ve naibi Basileios Lekapenos tarafından hücresinden çıkarıldı. Tebdili kıyafet memleketi Kapadokya'ya gidip yerel asilleri Skleros'a karşıt yapmış, imparatorluk güçlerine karşı isyan çıkarmış ve Hellespont'a ilerlemiştir. Tornikios önderliğindeki Gürcü ordusunun da desteği ile Bardas
Fokas, Skleros'a karşı
önceki kayıplarına karşın tek zaferi olan Pankalia savaşını kazandı ve isyanı durdurdu. Tahta yaptığı hizmetler de göz önüne alınarak Domestikos tōn scholōn görevi verildi, SarazenlerdenHalep'in yeniden alınması için Bizans ordularını yönetti. İkinci İsyan VIII. Konstantin, danışmanları tarafından kolaylıkla yönlendirilebilirken, II. Basileios yönetimi eline alıp orduyu kendi yönetmek istiyordu. Basileios giderek artak başına buyrukluğu, 987 yılında Fokas ailesi eski düşmanları Bardas Skleros gizli bir uzlaşmaya varmalarına neden oldu. İmparatorlara karşı isyan başarılı olursa imparatorluk aralarında bölünecekti. Bu isyan, 10 yıl önce yaşanankinin taklidiydi. Fokas, kendini imparator ilan etti, Küçük Asya'nın büyük kısmını geçmeye başladı. Skleros'u görevinden alıp tutukladıktan sonra, Abidos'u kuşattıp, Çanakkale Boğazı'nı kapatma noktasına geldi. Tam bu sırada, Basileios'a, Kiev'in Rus Prensi kayınbiraderi I. Vladimir'den Vareg paralı asker yardımı ulaştı ve Abidos'a yürüdü. İki ordu karşı karşıya geldiğinde, dörtnala ileri fırladı ve ordusunun ön saflarında at binen İmparator ile kişisel olarak savaşma fırsatı aramaya başladı. Basileios ile yüzleşmeye hazırlanırken, Fokas sarıldı, atından düştü, 13 Nisan 989 tarihinde ölü bulundu. Kafası kesildi Basileios'a getirildi. Böylece isyan sona erdi. Ailesi Kuzeni ile olan evliliğinden iki oğlu olmuştur: Leo ve Nikolas. Torunu ve adaşı Bardas Fokas 1025 yılında İmparatorluk yetkilileri tarafından kör edilmiştir. Kaynakça
