Kısaca: Alaca, Erzurum ilinin Aziziye (eski adı: Ilıca) ilçesine bağlı bir köydür. ...devamı ☟
Alaca, Erzurum ilinin Aziziye (eski adı: Ilıca) ilçesine bağlı bir köydür. Tarihçe İlk yerleşme yeri, Karasu ile Pulur Çayı arasındaki verimli bölge olan Aziziye ilçesi ve bu ilçenin 6km. batısında bu bölgenin sınırları içinde yer alan Alaca köyü ve aynı coğrafi bölgede bulunan Karaz köyünde yapılan kazılar ve arkeolojik araştırmalar, buradaki hayatın milattan önce 4000'li yıllara kadar uzandığını göstermektedir. Bölge sırayla; Huriler, Hayaşa, Azzi krallığı, Urartular (MÖ 900-600), İskitler, Medler ve Persler'in istilasına uğramıştır. MÖ 65 yıllarında Romalılar'ın hakimiyetine geçmiştir. MS 1040 ile 1063 yıllarında Büyük Selçuklu Devleti komutanlarından İbrahim Yınal ile Kutalmış, Erzurum'u ele geçirmek için Ilıca ve yöresinde ordugah kurmuşlardır. Malazgirt Zaferi'nden sonra Alaca 'nın da içinde bulunduğu bölge tamamen Türklerin eline geçmiştir. Daha sonra 1080'li yıllarda Ilıca ve yöresi Saltukoğulları ’nın yönetimine girmiştir. 1230 yılında Konya Selçuklularının eline geçen bu yöre, 1242 yılanda Anadolu’yu istila eden Moğollar tarafından yağmalanmıştır. (1295-1304) İlhanlılar'ın, 1385 yılında Karakoyunlular'ın, 1387'de de Timur‘un himayesinde kalmıştır. Osmanlıların eline geçtikten sonra Osmanlı Sultanları Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman doğu seferinde bu bölgeyi konaklama yeri olarak kullanmışlardır. 1639 Kasr-ı Şirin Antlaşması'yla IV. Murat'ın Tebriz beylerbeyi ve Valisi Mahmut Beyin kurduğu ve yerleştiği köylerden biridir. Köy halkı, Oğuz Türklerinin Bayındır boyuna bağlı Akkoyunlu oymaklarına mensuptur.Ayrıca Bozulus Türkmenleri olarak da adlandırılmışlardır. Köyde Urartu, Pers, Roma, Bizans,Selçuklu, Osmanlı eser kalıntıları mevcuttur. Köy adı Güney Azerbaycan şehir ve köylerinin adlarını taşımaktadır. Bu şekilde adlandırmanın nedeni; göç edilen yerlerin hatırasının yaşatılmasıdır. Bugün İran-Tebriz'de Alaca adı ile köy bulunmaktadır.Türkiye’de Sivas, Elazığ, Batman, Bayburt, Gaziantep, Diyarbakır,Artvin, Şanlıurfa, Kars ve Erzurum illerinde toplam oniki adet Alaca adında köy bulunmaktadır.Bunlardan üçü Erzurum ili sınırları dahilinde Aziziye(Ilıca), Köprüköy, ve Hınıs ilçelerindedir. Erzurum - Ilıca - Alaca Köyündeki Alacahöyük ayrıca köyün tarihi özelliğini günümüze yansıtmaktadır.
Yakın tarih
Bir çok kez işgal ve istilaya uğrayan Ilıca ve köyleri , I. Cihan Harbinde Rus General Yudeniç komutasındaki Rus Ordusunun Erzurum'u işgal etmesi üzerine bölgeden geri çekilen Türk Ordusunu takip eden Ruslarla Türkler arasında 16-17 Şubat, 1918 gecesi şiddetli çarpışmalar vukuu bulmuş ve ardından ErzurumRusların eline geçmiştir. Rus Askeri tarihçisi Korsun " Erzurum Operasyonu" adlı eserinde: "18 Şubat Saat 14.00'da 156. Elizavetplski Piyade Alayı öncü kuvvetlerinin Ilıca'yı ele geçirdiğini yazmaktadır. Böylece Rus İşgaline düşen Ilıca ve köylerindeki ahali kış ayının şiddetli soğuğuna rağmen Erzincan üzerinden; Kayseri, Adana, Sivas ve Tokat gibi iç bölgelere göç etmişlerdir. Bu göç esnasında soğuk ve açlıktan çok sayıda Türk yollarda hayatını kaybetmiştir. 17-18 Şubat, 1916'da başlayan göç 2 yıllık süreçte devam etmiştir. Erzurum'u işgal eden Rusların 1917Bolşevik İhtilali 'nden sonra çekilip bölgeyi Ermenilere bırakmaları neticesinde katliam olayları süregelmiştir. Kolordu Karargahını Ilıca'nın batısında bulunan Alaca Köyüne 10 Mart, 1918 günü taşıyan Kazım Karabekir, burada Ermeniler tarafından yapılan katliamı şöyle anlatmaktadır: "Köyü dolaştım Facianın en müthişi burada idi süngülenmiş veya yakılmış cesetlerin başındaki ağlama ve bağrışmalar insanın tüylerini ürpertiyordu. Süngülenmiş memedeki çocukları kucağına almış bazı analar saçlarını yoluyorlardı." Alaca gerçekten Erzurum'un köyleri arasında en fazla tahribata ve insan kaybına uğrayan köylerden biriydi. (1986 yılında Alaca 'da yapılan toplu mezar kazısında 278 insana ait kalıntılar bulunmuş, Ermeni vahşeti Basın Yayın araçları ile kamuoyuna duyurulmuş ve bu masum insanların anısına köy girişinde bir şehitlik ve Alaca Köyü Şehitler Anıtı yapılmıştır. Her yıl 10 Mart günü köyde, şehitleri anma ve köyün düşman işgalinden kurtuluşu ile ilgili geniş katılımlı programlar ve etkinlikler düzenlenmektedir.) Coğrafya Alaca köyü Ilıca ilçesine 11km, Erzurum iline 26km uzaklıkta olup, Ilıca-Kandilli karayolu 10km.si üzerinde, 1km. iç kesimdedir. Rakım 1770 m.dir. Doğuda Çiğdemli köyü, güneyde Tebrizcik ve Atlıkonak köyleri, batıda Kandilli beldesi, kuzeyde ise Daphan ovası ile sınırdır.Köyün güney kesiminde köye paralel olarak uzanan Karasu havzası yer almaktadır. Yerleşim Daphan ovası ve Karasu havzası arasında yer alan yamaç kesimdedir.Deprem kuşağı üzerinde bulunmaktadır.
Yakın tarih
te 1924, 1983 ve 2004 yıllarında büyük hasarlar veren depremler yaşanmıştır. En son 2004 yılında yaşanan büyük hasarlı depremde köydeki eski taş ve kerpiçten yapma binaların tamamına yakını yıkılmış olup, yeniden köyün inşasında depreme dayanıklı betonarme binalar yapılmıştır. Köy girişinde, Karasu kıyısında yer alan ve köy halkı tarafından “Tilki Tepesi” diye adlandırılan Alaca höyük tarihi sit alanı olarak değerlendirilmektedir. Zaman zaman define arayıcılar tarafından gizlice yapılan illegal kazılar, bu tarihi dokuya zarar vermektedir. Etrafı verimli tarlalarla çevrili höyüğün tepe noktasında büyükçe bir kaçak kazı çukuru bulunmaktadır. İklim Köyün iklimi, karasal iklimin etki alanı içerisindedir. Kışları soğuk ve kar yağışlı geçer, yazlar ise genellikle sıcak ve kuraktır. Kış erken başlar, genellikle Ekim ayının ikinci yarısı ile Kasım ayı başlarında köye ilk kar yağar. Mayıs ayı ortalarına kadar kar örtüsü kalkmaz. Kış aylarında oldukça şiddetli soğuklar yaşanır. Yazlar da kış kadar erken başlar ve sıcaktır; fakat nem az olduğundan dolayı bu sıcaklık fazla hissedilmez. Gece ve gündüz arasındaki sıcaklık ve yıllık sıcaklık farkı çok fazladır. Köyde yaşanan
İklim
in genel özelliği: Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar yağışlıdır. Yıllık yağış miktarı azdır. Bitki örtüsü bozkırdır. Nüfus Ekonomi Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Yem bitkileri olarak Fiğ,Yonca ve Korunga); tahıl ürünlerinden ise Buğday,Arpa,Çavdar,Mercimek yetiştirilmektedir. şeker pancarı,ayçiçeği ve son yıllarda mısırendüstri ürünleri olarak yetiştirilmektedir. Taze soğan,taze fasulye, domates, lahana, patates, şalgam,havuç, sebze ürünleri yetiştiriciliği de yaygındır. Gelişen teknoloji, köydeki insan gücüne dayalı tarım işçiliğini kısmen de olsa kolaylaştırmakta,üretimde kalite ve miktar artışına sebep olmaktadır.Köyde büyük-küçük baş hayvan ve kümes hayvanları besi yetiştiriciliği yapılmaktadır.Et-süt üretiminin yanı sıra bal üretimi gerçekleştirilmektedir.Arıcılık açısından haziran-temmuz ayları döneminde yurdun diğer bölgelerinden gelen arıcıların tercih ettiği bölgelerdendir. Muhtarlık Yerleşim yerinin köy tüzel kişiliği alması ile birlikte köyün tüzel kişiliğini temsil etmesi için köyde muhtarlık seçimleri yapılmaktadır. Altyapı bilgileri Köyün tek okulu olan Yunus Emre Yücelik ilköğretim okulunda eğitim-öğretim hizmetleri yapılmaktadır. Köyde hem içme suyu şebekesi hem de kanalizasyon şebekesi vardır. Ptt şubesi yoktur,Ptt acentesi vardır.Sağlık ocağı vardır. Ilıca-Kandilli asfalt yolunun 10. km'sinden sağa dönüş ile 1km'lik Köy yolu da asfalt olup, köyde elektrik ve sabit telefon vardır. Türkiye Cumhuriyeti Devletinin kurulduğu ilk yılları takip eden süreçte ülke genelinde kalkınma hamlesi olarak özellikle demiryollarındaki gelişmeler önem arzeder. 1939 yılında yörenin gelişmesi açısından yolcu ve yük nakli amacıyla Alaca köyü ve komşu diğer köylerin de yaralanabileceği düşünülerek yapılan; Alaca, Atlıkonak, Çiğdemli, Tebrizcik, Demirgeçit köylerinin ortak yararlandığı "Çiçekli" demiryolu istasyonuna günümüzde ulaşım alanındaki (hem karayolu ve hem de hava yolu taşımacılığında)teknolojik gelişmeler ve yenilikler gereksinimi azaltmış olması sebebiyle istasyon yetkililerce yakın tarihte kapatılmış, yıkılarak iptal edilmiştir. Farklı kalkış-varış istasyonunundan hareket eden trenler köyün içinden geçen demiryolundan seyretmektedir. Köylülerin İlgi ve talepleri doğrultusunda ilgili kurumca köye zaman zaman bönliyö tren seferleri düzenlenmektedir. Köye ulaşım ağırlıklı olarak karayolu ile sağlanmaktadır. Erzurum Havalimanı ile köy arasındaki mesafe yaklaşık 20km'dir. Erzurum-Ilıca-Kandilli-Aşkale-Erzincan Karayolu güzergahında bulunan Alaca köyü, karayolu ile önünden akan Karasu ırmağı ile kesilmektedir. Köyü Karayoluna bağlayan Karasu üzerindeki köprünün çok eskiyerek yıkılması sonucu 1957 yılında yeniden devlet tarafından yaptırılmış ve hali hazırda günümüzde de bu köprü kullanılmaktadır. Galeri Erzurum-Alaca ky.köy girişi.jpg|Köy girişi Erzurum-Alaca ky.6.jpg|Camii yokuşu ve yanda Sağlık Ocağı Erzurum-Alaca ky.4.jpg|Camii Mahallesi Erzurum-Alaca ky.5.jpg|Camii önü Erzurum-Alaca ky.7.jpg|Köy girişi Şehitlik Mahallesi Erzurum-Alaca ky. Camii1.jpg|Köy Camisi Minare Erzurum-Alaca ky. Camii2.jpg|Köy Camisi ön Cephe ErzuruAlaca ky.Camii9.jpg|Köy Camisi yan cephe Erzurum-Alaca ky.Camii7.jpg|Dış doğu cephe Erzurum-Alaca ky.Camii6.jpg|Camii Mihrab Erzurum-Alaca ky.Camii4.jpg|Camii ahşap örtü iç görünüm Erzurum-Alaca ky.Camii3.jpg|Camii iç görünüm Erzurum-Alaca ky. İlkokulu1.jpg|Köy İlkokulu Erz-Alaca ky.İlkokul3.jpg|Köy İlkokulu Erzurum-Alaca ky.Müze.jpg|Alaca köyü Soykırımı Müzesi Erzurum-Alaca ky. Şehitlik.jpg|Şehitlik Erzurum-Alaca ky.Şehitlik Anıtı1.jpg|Şehitlik Anıtı Erzurum-Alaca ky.Şehitler Anıtı2.jpg|Anıt ön görünüm Erzurum-Alaca ky.Şehitler Anıtı3.jpg|Kazım Karabekir'in ifadesinin yer aldığı levha Erzurum-Alaca ky.Şehitler Anıtı5.jpg|Atatürk'ün ifadesinin yer aldığı levha Erzurum-Alaca ky. Şehit Mezarları.jpg|Şehit mezarları Erzurum-Alaca ky.köylü çocuklar.jpg|Köylü çocuklar Erzurum-Alaca ky.höyük1.jpg|Alacahöyük (Tilki Tepesi) Erzurum-Alaca ky.höyük2.jpg|Alacahöyük (Tilki Tepesi) kaçak kazıya maruz kalmış tepe kısım Erzurum-Alaca ky.1.jpg|Köyün ana asfalt yoldan görünüşü Erzurum-Alaca ky.höyük3.jpg|Alacahöyük(Tilki Tepesi)den köyün görünüşü Erzurum-Alaca ky.2.jpg|Köy çevresindeki verimli arazile Erzurum-Alaca ky.3.jpg|Köy çevresindeki verimli araziler # # # # # # Dış bağlantılar *1. Yerelnet *2. Erzurum İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü *3. Aziziye İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü
