Elektrik

Kısaca: Elektrik elektriksel yükün varlığı ve akışından meydana gelen çeşitli olguları tanımlayan sözcüktür. Mıknatıslık (manyetizma) ile birlikte doğadaki temel etkileşimlerden biri olan elektromıknatıslığı oluşturur. Yıldırım, elektrik akımı ve alanı gibi yaygın olarak bilinen birçok olguyu bünyesinde barındırmanın yanı sıra, en önemli endüstriyel uygulamaları arasında elektronik ve elektrik gücü sayılabilir. ...devamı ☟

elektrik
Elektrik

Elektrik Alm. Elektrizität (f), Fr. Electricité (f), İng. Electricity. bir enerji şeklidir. Bir atomun elektrik yükleri kaybolduğu zaman, negatif yükler serbest kalır ve bu elektronların serbest hareketiyle madde içinde bir elektrik akımı meydana gelir. Elektriğin çoğu özellikleri 19. yüzyıl esnasında anlaşılmış olup, sanayi devriminin önemli etkenlerinden biridir. Günümüzde ise, elektrik uygarlığın ayrılmaz parçası konumundadır.

Elektrik enerjisi, temel enerji kaynaklarını, kömür, petrol, doğalgaz, nükleer enerji yada yenilenebilir enerji kaynakları kullanarak, ikincil bir enerji olarak elde edilebilmektedir.

İki cismin birbirine sürtünmesiyle, sıkıştırma gibi herhangi bir mekanik etki sırasında veya ısının bazı kristallere olan tesiri sebebiyle meydana gelen ve tesirini, çekme, itme, mekanik, kimyasal veya ısı olayları şeklinde gösteren bir enerji çeşidi.

İnsanlar elektriği yüzyıllar önce kehribarın, mesela, kumaşa sürtünmesinden sonra toz ve kıl gibi hafif cisimleri kendisine çekmesi olayı ile tanımışlardır. Bu deneyi ilk yapan Yunanlı filozof ve bilgin Thales (M.Ö. 640-546) bu olayın sadece kehribarla ilgili olduğunu sanmış ve elektron (Yunanca kehribar) adını kullanmıştır. Aradan yıllar geçtikten sonra elektriğin kanunları bulunmuştur.

Sürtme ile meydana gelen statik (durgun) elektrikten başka akan elektriğin bulunuşu İtalyan bilgini A. Volta’nın yaptığı deneylerle başlar. Bu bilgin ilk elektrik pilini ve bundan da ilk elektrik akımını elde etmeyi başarabildi.

Çok eski bir geçmişi bulunmasına rağmen 1890’ların fizikçileri bile “Elektrik nedir?” sorusunu kendilerine sormaktaydılar. Çeşitli teorilerle cevaplanmaya çalışılan bu soru, nihayet modern atom teorisinin ortaya atılmasından sonra bugünkü anlamda cevaplanabildi.

Bohr ve Rutherford’un atom modeline göre her atom pozitif yüklü protonlar ile yüksüz nötronlardan meydana gelen bir çekirdek ve bunun etrafında dönen negatif elektrikle yüklü elektronlardan müteşekkildir. Atom normal halde nötr, yani yüksüzdür. Çünkü proton sayısı ile elektron sayısı eşittir.

Elektrik akımı bugünkü bilgilerle şu şekilde açıklanabilir: İletkenler dediğimiz maddeler grubunda atomların dış yörüngelerindeki elektronlar, bir atomdan diğer komşu bir atoma rastgele ve serbestçe hareket ederler. Bu elektronlara serbest elektronlar denir.

İletkenlerde serbest elektronların sayısı son derece fazladır. Hareketleri rastgele olduğundan herhangi bir dış etkiye maruz kalmadıkları sürece bir yöne hareket eden elektronların sayısını zıt yöne hareket edenlerin sayısı ile eşit kabul edebiliriz. Böylece belli bir yöne hareket söz konusu olmayacaktır. Halbuki bir dış sebep yüzünden iletkenin bir ucunda elektron fazlalığı ve diğer ucunda da elektron eksikliği meydana gelirse, iletken içindeki serbest elektronlar iki elektrostatik kuvvete maruz kalırlar. Bunlar pozitif ucuna (elektron eksikliği olan uç) doğru çekme kuvveti ve negatif uçtan (elektron fazlalığı olan uç) öteye doğru bir itme kuvvetidir. Bu durumda serbest elektronların rastgele hareketleri devam ettiği halde pozitif uca doğru aynı zamanda net bir elektron hareketi veya akışı gözlenecektir. Bu elektron akışına elektrik akımı denir. Elektrik akımı büyüklük olarak, birim zamanda bir iletken içinden akan ortalama negatif elektrik yükü (elektron) miktarı şeklinde tarif edilir.

Yukarıda anlatılan olay iletkenin iki ucunu da, uçlarında potansiyel farkı veya gerilim bulunan bir batarya veya jeneratörün uçlarına bağlamak suretiyle elde edilebilir. Elektrik akımı şiddetinin birimi Amperdir. 1 Amper, saniyede yaklaşık 1018 elektron akışına eşdeğer bir büyüklüktür.

Tarihçesi

} Antik Yunan'da kehribarın (Yunanca ήλεκτρον-ilektron) sürtünmesi ile diğer nesneleri çektiğini gözlemlemiş ve bu güce elektrik adını vermişlerdir.

Yüzyıllar sonra, 1752'de, Benjamin Franklin elektrik üzerine deneyler gerçekleştirmiş ve yıldırım ile dural elektrik (statik elektrik) arasındaki bağı tanınmış uçurtma deneyi ile incelemiştir. Bilimsel toplulukta elektriğin tekrar ilgi odağı olması ile, Luigi Galvani (1737-1798), Alessandro Volta (1745-1827), Michael Faraday (1791-1867), André-Marie Ampère (1775-1836), ve Georg Simon Ohm (1789-1854) çalışmaları ile önemli katkıda bulunmuşlardır.

19. ve 20 yüzyılların sonunda ise, elektrik mühendisliği tarihinin en önemli isimlerinden bazıları belirmiştir: Nikola Tesla, Samuel Morse, Antonio Meucci, Thomas Edison, George Westinghouse, Werner von Siemens, Charles Steinmetz, ve Alexander Graham Bell.

Temel kavramlar

Elektriksel yük

Ayrıca bakınız: elektron, proton, nötron

Kütle gibi, elektriksel yük de soyut bir özellik olup, fizikçiler tarafından maddenin davranışlarını tanımlamak için kullanılır. Bir diğer deyişle, hiç kimse doğrudan bir elektriksel yük görmemiştir, ancak bazı parçacıkları inceleyerek benzerliklerin varlığı saptanmıştır.

Kütlenin tersine, biri diğerinin tersi davranışlar sergileyen iki tür elektriksel yükten söz edilir, ve uzlaşımsal (konvansiyonel) olarak, artı (veya pozitif) ve eksi (veya negatif) diye adlandırılırlar.

Eşit miktarda artı ve eksi yüke sahip parçacıklar ise, biri diğerini elediğinden, yüksüz veya nötr olarak adlandırılırlar. Parçacıklar arasındaki bu gücün nicel değerlendirilmesi ise Coulomb yasası ile hesaplanmaktadır.

Elektrik alanı

Elektrik alanı kavramı ilk kez Michael Faraday tarafından kullanılmıştır. Kütlelere etki eden yerçekimi gücü gibi elektrik alanı gücü de elektrik yüklerine etki etmektedir. Ancak aralarında birkaç farklılık söz konusudur. Yerçekimi gücü ancak nesnelerin kütlelerine bağlıyken, elektik alanı gücü bu nesnelerin elektrik yüklerine bağlıdır. Yerçekimi gücü iki kütleyi her zaman yaklaştırmaya uğraşırken, elektrik alanı gücü, söz konusu yüklerin türüne göre, nesneleri yaklaştırabilir veya tam tersine uzaklaştırabilir.

Elektriksel gerilim (potansiyel)

İki konum arasındaki elektriksel gerilim farkı, artı yüklü bir noktasal yükü bu iki konum arasında ilerletmek için (elektriksel güce karşı) üretilen olarak tanımlanır. Bu iki konumdan biri sıfır gerilim noktası olarak düşünüldüğü takdirde, çevresindeki her hangi bir konumun gerilimi, noktasal bir yükün oraya ulaşması için gereken iş olarak tanımlanabilir. Tek yüklerin geriliminin hesaplanabilmesi için, ikinci konumun sonsuzda yer aldığı varsayılır. Elektriksel gerilimin ölçüm birimi volt'tur (1 volt = 1 joule/coulomb).

Bu kavram, sıcaklığa benzetilebilir. Uzayın her hangi bir konumu için bir sıcaklık değeri söz konusudur, ve iki konum arasındaki fark ısının hangi yön ve miktarda değiştiğini gösterir. Benzer biçimde, uzayın her konumu elektriksel gerilim değerine sahiptir, ve iki konum arasındaki gerilim farkı, bu kavramın arkasındaki gücün yön ve şiddetini gösterir.

Elektrik akımı

Elektrik akımı, elektriksel yükün akışı olup, şiddeti amperdir (ampermetre ) ile ölçülür. Örnek olarak elektriksel iletme ele alınabilir. Bu durumda, elektronlar (eksicikler), metal tel gibi bir iletken içerisinde hareket ederler. Veya bir diğer örnek, elektrolizdir (kıvılkesim). Bu durumda artı yüklü atomlar sıvının içerisinde hareket ederler. Her ne kadar parçacıkların hızı genelde yavaş olsa da, onları iten elektrik alanı (kıvıl alan) ışık hızına yakın hızda ilerler.

Parçacıkların maddelerdeki akış ilkelerini kullanan aygıtlara elektronik aygıtlar denir.

Düz akım , yüklerin tek yönlü hareketini tanımlarken, dalgalı akım (alternatif akım, AC) düzenli olarak akış yönünün tersine çevirildiği akımı tanımlar. Ohm yasası elektrik akımı ile gerilimi bağlayan önemli bir bağıntıdır.

Doğada elektrik

Her ne kadar elektriğin doğada gözle görünen halleri sayı olarak sınırlı olsa da, elektrik (veya kıvıllık) doğanın en temel olguları arasında yer alır. Mıknatıslık ile birlikte evrenimizin yapı taşları arasında sayılırlar.

Yıldırım

Yıldırım, sürtünme ile üretilen elektriğe örnek olarak sayılabilir. Bu sürtünme, bulutlar arasında gerçekleşip, su buharı kümelerinin elektrik yükü edinmesine neden olur. Olağan şartlar altında, hava yalıtkan olarak işlev görür, ve bu yük bulutlarda bulunmaya devam eder. Ancak bulutlar birikip elektrik yükleri arttığında, havanın yapısını yerel olarak değiştirip plazmaya dönüştürürler. Ve bu plazma aracılığı ile yüklerini yeryüzüne iletirler; sonuç yıldırımdır.

Özdek (madde) yapısı

Özdeğin yapı taşları olan atomlar, kendi aralarında birleşip özdecikleri (molekülleri) oluşturmaları, elektrik sayesinde gerçekleşir. Örneğin kristal ve tuzlarda atomları elektrik bir arada tutar.

Ayrıca gezegenimizin de elektromıknatıssal alanı, çekirdeğinde yer alan elektrik akımlarından doğar.

Hayvanlar

Birçok balık türü, kendilerini yönlendirmek, korumak ve hatta iletişimde bulunmak amacıyla kullandıkları elektrik akımı üretebilirler. Göreceli olarak yüksek sayılan bu gerilimi, kasa benzer yapılar ile üretip, genelde avlarını sersemletmek için kullanırlar.Özellikle köpek balıkları gibi kıkırdaklı balıklar baş bölgelerinde bulunan elektrik akımına duyarlı bölgeler sayesinde avlarının yerini tespit edebilirler. Bu duruma en iyi örnek çekiç başlı köpek balığıdır son derece geniş olan burun bölgesinde bulunan duyarlı noktacıklar sayesinde son derece keskin bir elektriksel algılamaya sahiptir.

İnsanlar

Aslında, çoğu canlı türü elektrik üretir, ve bu elektrik kasları hareket ettirmek ve sinir hücreleri arasında iletişimi sağlamak için kullanılır.

Elektrik üretimi



İç bağlantılar

elektrik

1 . Maddenin elektron, pozitron, proton vb. parçacıklarının hareketleriyle ortaya çıkan enerji türü.
2 . Bu enerjinin gündelik hayatta kullanılan biçimi.
3 . Bu enerjiden elde edilen aydınlanma.
4 . Fiziğin, bu enerji ile oluşan olaylarını inceleyen kolu.
5 . mecaziÇarpıcılık, cazibe, canlılık:
"Ufak tefek ama şimdiden elektriği öbürkülerden başka, yırtıkça bir kız var içlerinde."- H. Taner.
Atasözü, deyim ve birleşik fiiller
elektriği kesmek elektriği yakmak elektrik almak elektrik vermek

elektrik

Türkçe elektrik kelimesinin İngilizce karşılığı.
[Elektrik (die) ] n. electricity, type of energy which results from the existence of charged particles adj. electric, electrical n. electricity, juice

elektrik

maddedeki elektriksel yüklerin devinimleriyle ortaya çıkan enerji türü; fiziğin, elektrik olaylarını inceleyen kolu. bu enerjinin konut ya da sanayide kullanılan biçimi; elektrikle çalışan. bu enerjiden elde edilen aydınlanma; duygusal yakınlık.

elektrik

Almanca elektrik kelimesinin Fransızca karşılığı.
n. système électrique (m)

elektrik

Almanca elektrik kelimesinin Türkçe karşılığı.
electricity, electric, electrical, harekete, ısıya veya ışığa dönüşülebilen enerji. yunanca sarı kehribar anlamına ", elektron", dan, elektrizität, électricité

elektrik

Türkçe elektrik kelimesinin Fransızca karşılığı.
électricité [la]

elektrik

Türkçe elektrik kelimesinin Almanca karşılığı.
n. Elektrizität, Kraftwerk

misafir - 8 yıl önce
Elektriğin ne olduğu tam olarak anlatılmamış Atom altı parçacıklarının hareketi olarak anlatılıyor bu durumda uzay ortamda hacmi ve kütlesi olan her şey bir yerden başka bir yere gittiğinde ne surette olursa olsun geride bir boşluk bırakır,öyleyse bu tarifte sıkıntı var. -Uzay ortamda belli bir yörünge içersin de varlığını sürdüren maddenin mevcut uzay ortamın bir şekilde normal olmayan bir hacme indirilmesi yada çıkarılmasında o ortam içersin de ki madde atomunun tüm elemanlarının buna bağlı olarak yörüngelerinin daralıp genişlemesi olayının aynı iletken madde içersin de maddenin bittiği yere kadar sür devam gitmesidir.Yani olay esnasında herhangi serbest madde parçacığının atomdan atoma atlaması son konusu bile olamaz.zira bu tip bir hareket nükleer bir hareket olur ve teknolojinin bu gün kullandığı elektrik enerjisinden kat be kat fazla enerji açığa çıkarır.ayrıca böylesi bir durumda elektrik üreteçleri çok kısa sürede mekanik anlamda tükenirler.Değinmeden geçemeyeceğim bir başka konu da bu gün kullandığımız elektriğin dışında Ki bu gün kullanılan elektrik çeşidi atom yörüngesinin genişletilmesi sonucu iletken de ileriye doğru devam eden sıcak elektrik oluşturur.aynı atomun yörüngesi daraltılarak soğuk elektirik oluşturulabilir.Doğada çok sayıda canlı örneği olan bu durumu değerli bilim insanlarının dikkatine sunarım.Mesela su altı canlılarının ışınımı , ateş böceği verebileceğim en bilinen örneklerdir. Saygılarımla Muzaffer Erdem 0537 659 61 69 [email protected]

Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

elektrik Resimleri

Elektrik
3 yıl önce

Elektrik, elektrik yüklerinin akışına dayanan bir dizi fiziksel olaya verilen isimdir. Elektrik sözcüğü Türkçeye Fransızcadan geçmiştir. Elektriğin Türkçe...

Elektrik tarihi, Elektriğin Tarihsel Gelişimi, Elektromanyetizma, Elektron, Elektrostatik, Enerji, Fizik, Hidroelektrik santralleri, Jeotermik santraller, Kehribar
Elektrik mühendisliği
3 yıl önce

Dünyada elektrik mühendisliği; elektrik, elektronikle ilgili tüm mühendislik disiplinlerinin genel adı olarak kullanılır. Türkiye'de Elektrik-Elektronik...

Elektrik mühendisliği, Elektrik mühendisliği
Elektrik yükü
3 yıl önce

Elektrik yükü veya elektriksel yük, bir maddenin elektrik yüklü diğer bir maddeyle yakınlaştığı zaman meydana gelen kuvvetten etkilenmesine sebep olan...

Elektrik yükü, 1600, Atom, Elektromanyetik, Elektromanyetik kuvvet, Elektron, Proton, William Gilbert, Elektromanyetik alan
Elektrik alanı
3 yıl önce

Medyayı oynat Elektriksel alan, kıvıl alan, elektrik alan veya elektrik alanı, elektriksel yükü veya manyetik alanı çevreleyen uzayın bir özelliği olup...

Elektriksel alan, Coulomb yasası, Direnç (elektrik), Elektrik, Elektrik akımı, Elektriksel gerilim, Elektriksel iletkenlik, Elektriksel yük, Elektromanyetizm, Elektromıknatıssal ışınım, Elektronik devre
Elektrik motoru
3 yıl önce

Elektrik motoru, elektrik enerjisini mekanik enerjiye dönüştüren aygıttır. Her elektrik motoru biri sabit (stator) ve diğeri kendi çevresinde dönen (rotor...

Elektrik Motorları, Elektrik Motor Çeşitleri, Bobin, Elektrik enerjisi, Rotor
Elektrik akımı
3 yıl önce

Elektrik akımı, elektriksel akım veya cereyan, en kısa tanımıyla elektriksel yük taşıyan parçacıkların hareketidir. Bu yük genellikle elektrik devrelerindeki...

Elektrik akımı, Elektrik akımı
Elektrik üreteci
3 yıl önce

olabilir. Üretecin tersine, elektrik enerjisini mekanik enerjiye çevirmeye yarayan aletler elektrik motorlarıdır ve elektrik motorlarıyla üreteçlerin pek...

Elektrik üreteci, Alternatör, Dinamo, Elektrik enerjisi, Enerji, Pil, Taslak, Teknoloji, EMK, Hareket enerjisi, Kimyasal enerji
Elektrik santrali
3 yıl önce

Elektrik santralı, elektrik üretecek bir fabrikayı meydana getiren tesislerin tümü. Bir elektrik santralı, jeotermik, hidrolik, nükleer, termik, rüzgâr...

Elektrik santrali, Akümülatör, Almanya, Alternatör, Basınç, Boru, Buhar, Deniz, Dere, Derece, Doğal gaz