V. Karl (Kutsal Roma İmparatoru)

V. Karl ya da Şarlken (Şarlken adı Fransızca "Charles Quint/Beşinci Charles"in telafuzunun fonetiğini temsil eder, İspanyollar Carlos diyor; d. 24 Şubat 1500 – ö. 21 Eylül 1558), Kutsal Roma Cermen İmparatoru. Şarlken, 24 Şubat 1500 tarihinde Belçika'nın Gent şehrinde doğdu, babası Habsburg Hanedanından Güzel Philippe, annesi Kastilya Kraliçesi Deli Juanna'ydı. Geleceğin imparatoru gözüyle bakıldığından ihtimamla büyütüldü. Hem Alman Habsburg, hem de Fransız ve İspanyol kanı taşıyordu ve bütün bu dilleri konuşabiliyordu. Dedesi İmparator Max, 1516 yılında ölünce Şarlken'in babası Arşidük Güzel Philippe daha önce öldüğünden kendisine büyük miras kaldı. Aynı yıl anne tarafından dedesi olan II. Fernando'nun ölümüyle Kastilya, Aragon, Napoli ve Sicilya krallıklarının taçları şahsında birleşti. Şarlken, 1519'da Alman imparatoru seçilince, Avrupa'daki en büyük imparatorluğun sahibi oldu. Alman imparatoru olarak (1519-1556), İspanya kralı olarak (1516-1556), Hollanda-Belçika kralı olarak (1516-1556) yılları arasında hüküm sürdü. İmparatorluğun sınırlarına İspanya ve ona bağlı sömürgeleri ile Avusturya-Almanya topraklarının hepsi dahildi. Avrupa'nın Osmanlı Devleti karşısında en çok yenilgiye uğrayan ve en çok bağlanmak zorunda kalan, en şöhretli ve en kudretli Hıristiyan hükümdarıdır. İmparator sıfatı asla tanınmadı, kabul edilmedi. Bu sebeple sadece İspanya Krallığı'nın verdiği krallık ünvanı tanınmıştır. Şarlken'in Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu dönemindeki en büyük düşmanları, sırasıyla Osmanlı İmparatorluğu, Fransa Krallığı, İspanya Krallığı yoluyla İngiltere Krallığı ve Hıristiyanlığın Protestanlık mezhebinin kurucusu meşhur Alman papaz Martin Luther'di. İngiltere ile ilişkiler ve Aragonlu Katherine V. Karl'ın annesi İspanya Kralı II. Fernando'nun kızı Kastilya Prensesi Juanadır. İngiltere Kralı Tudor hanedanından VIII. Henry Tudorun karısı II. Fernando'nun kızı ve Juananın kardeşi Aragonlu Katherinedir. Aragonlu katherine VIII. Henrynin ağabeyi Arthur Tudorla evlenecekti; ama Arthur ölüce Henry ile evlendirildi. Henry kadın düşkünüydü. Sayısız metresi vardı. V. Karl, Kutsal Roma-Cermen İmparatoru olunca İngiltere'ye dostça yaklaştı. Çünkü İngiltere Kraliçesi Katherine Karlın teyzesiydi. Karl teyzesine çok düşkündü ve onu çok seviyordu. Henry ise Katherineden boşanmak istedi. Amacı Katherinden daha güzel Anne Boleynle evlenmekti. Sonuçta İngiliz kilisesi bu davayı kabul etmedi. Boşanma davası Papa ve Kardinaller Meclisinde görüşüldü. Bu sırada V. Karl Romayı ve Papalığı işgal etti. Papaya evliliğin iptal edilmemesi için ısrarda bulundu. Papa evliliği iptal etmedi. Henry de Katolik Kilisesinden ayrılarak Anglikan Kilisesini kurdu ve Katherineden boşandı. V. Karl ve İngiltere ilişkileri kesildi. Şarlken'in Asıl Amacı ve Avrupa mücadelesi Şarlken annesi Kastilya Prensesi Juanna'dan gelen bağlarla 1516'da Aragon, Kastilya, Napoli ve Sicilya krallıkları taçlarını giyerek Aragon, Kastilya, Napoli ve Sicilya Kralı ünvanını aldı. 1519'da dedesi İmparator Maximillan'dan kalan bağlarla Kutsal Roma-Cermen İmparatoru ünvanını alarak Avrupa'nın en büyük İmparatorluğunun sahibi oldu. Almanya, Sicilya ve Napoli sayesinde İtalya, Aragon ve Kastilya sayesinde İspanya taçlarını alarak Almanya, İtalya ve İspanya İmparatoru ilan edildi. Şarlken Avrupa'nın tamamını işgal ederek Avrupa-Almanya İmparatorluğunu ilan etmek istiyordu. Fransa kralı François'de Avrupa Hristiyan İmparatorluğu kurmak istiyordu. Böylece Şarlken ve François savaşa başladı.François Şarlken'e esir düştü buda gösteriyordu ki artık Avrupa hakimi Şarlken'di. Öte yandan Osmanlı Sultanı Kanuni Sultan Süleyman ve Macaristan Kralı II. Lajos arasındaki gerginlik Balkan-Hristiyan Birliğini tehdit ediyordu. Zaten I. Murad döneminden beri bu birlik iyice bozulmuştu. Macaristan ve Bohemya Kralı ünvanıyla Lajos Tudor Hanedanlığıın temsilcisi durumundaydı. Şarlken'de Habsburg Hanedanlığı temsilcisiydi. Tudor ve Habsburg hanedanlıkları arasında bir bağ vardı. Böylece Lajos ve Şarlken yakınlaştı. I. François'in annesinin mektubu ve Mohaç Savaşı I. François'in annesi Kanuni Sultan Süleyman'a oğlunu kurtarmasını, Fransa'ya yardım etmesini yazmıştı. I. Süleyman bu mektuba karşılık vermiş ve ordusuyla Macar seferine çıkmıştır. Mohaç'ta büyük bir savaş yaşanmış Lajos savaşta ölmüş tüm Macaristan, Transilvanya ve Bohemya feth edilmişti. Sultan Süleyman ve ordusu birkaç kaleyi daha fethetti. Bu da Kutsal Roma Cermen İmparatoru Şarlken ve Avusturya Arşidükü Ferdinand'ı korkuttu. İstanbul Antlaşması imzalandı. Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu, Macaristan ve Transilvanya'yı kaybetti. Şarlken İspanya, Ferdinand ise Almanya, Avusturya ve yukarı Macaristan kralı sayılacaktı. Şarlken bütün bu başarısızlıklara rağmen 1530'da Papa tarafından Kutsal Roma Cermen İmparatoru olarak kutsandı. 1532'de Viyana önlerinde Kanuni Sultan Süleyman tarafından bir meydan savaşına zorlandıysa da buna yanaşmadı. Fransa üzerine akınlar düzenlemeğe devam etti. Bu seferlerin sonuncusu da başarısızlıkla sonuçlanınca, İspanya ve Hollanda'yı oğlu Phillipe'e verdi. Osmanlı İmparatorluğu'nun hiçbir zaman imparator olarak görmediği ve tanımadığı Şarlken sonunda siyaset alanından da çekilmek zorunda kaldı. İmparator unvanını da kardeşi Ferdinand'a bırakarak Yunte manastırına çekildi (1557). 1 yıl sonra, 21 Eylül 1558'de öldü. Şarlken'in savaşlarının sonuçları Şarlken Avrupa'da kendi egemenliği altında Katolik bir imparatorluk kurmak istemişti. Bu amaçla uzun yıllar Protestanlar ve Osmanlılarla savaştı. Ancak geniş bir alana yayılmış, farklı iktisadi, dinsel ve kültürel yapılara sahip krallıkları Katoliklik etrafında bir araya getirmeyi başaramadı. Kısacası Karl ne Türk yayılmasını engelleyebilmiş ne Fransa'nın artan gücünü durdurabilmiş ne de Alman halkları arasındaki anarşiyi durdurabilmiştir.

Kaynaklar

Vikipedi

V. Karl (Kutsal Roma İmparatoru)

Kaynaklar

V. Karl

IV. Karl (Kutsal Roma İmparatoru)

Kutsal Roma imparatorları listesi

I. Maximilian (Kutsal Roma İmparatoru)

VII. Karl (Kutsal Roma İmparatoru)

Matthias (Kutsal Roma İmparatoru)

I. Joseph (Kutsal Roma İmparatoru)

I. Ferdinand (Kutsal Roma İmparatoru)

V. Karl (Kutsal Roma İmparatoru)