Türkler`in Anadolu`ya Yerleşmesi
Birinci Evre
Anadolu`ya ilk olarak Hunlar, Sibirler, Hazarlar döneminde Türk kitlelerinin göçtüğü Bizans kaynaklarında belirtilmektedir. Bu Türkler genellikle Kuzeydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu bölgelerine iskan edilmişlerdir. Karadeniz`in kuzeyini dolaşarak Balkanlar`a gelen Avar, Bulgar, Kıpçak, Oğuz, Peçenek Türkleri`nin pek çoğu Bizanslılar tarafından askere alınarak ve Anadolu`ya geçirilerek doğudan gelen akınlara karşı kullanıldılar ve Anadolu`ya iskan ettirildiler. Bizans kaynaklarına göre henüz Müslüman-Türk boyları Anadolu`ya gelmeden yüzbinlerce Türkçe konuşan unsur Anadolu`da yaşamaktaydı.
İkinci Evre
Selçuklu döneminde Çağrı bey döneminde yapılan ilk keşif ve akınlarda yurt arayan binlerce Türkmen aşireti Doğu Anadolu`ya yerleşmeye başlamıştır. 1071 Malazgirt Savaşı ve 1099 Bizansın Türk bölgelerine baskınlarında Bizans emrinde olan binlerce Türk unsuru saf değiştirerek Anadolu Selçuklu saflarına geçmiştir. Anadolu Selçuklu döneminde Orta Asya ve İran üzerinden Anadolu`ya gelen Türkmen aşiretleri Batı Anadolu`ya yerleşmeye başlamıştır. Beylikler döneminde 250.000 bin çadırlık Türkmen aşiretlerinin Germiyanoğulları, Karesioğulları ve Hamitoğulları`na barındığı bilinmektedir. Yine Beylikler döneminde Balkanlar üzerinden Anadolu`ya gelen ve 100.000 bin çadırlık Sarı Saltuk Türkmenleri İsfendiyaroğulları, Osmanoğulları, Karesioğulları beyliğine sığınmışlardır. 1200lü yılların başında Orta Asya`da yaşayan Harzemşah Türkmenleri Moğol baskınından kaçarak Anadolu beyliklerine sığındılar. Orta Asya`da Hotan, Semerkant, Kaşgar, Cent gibi şehirlerde yerleşik olarak yaşayan Türk boylarının pekçoğu Moğol istilasından kaçarak Anadolu`ya yerleşmişlerdir.
Üçüncü Evre
1243 yılında Anadolu`nun Moğol egemenliğine geçmesiyle ve İran`da kurulan İlhanlılar devleti aracılığıyla pekçok Türk ve Moğol unsuru Anadolu`ya yerleşmiştir. Osmanlı devletinin kurulmasıyla Orta Asya`dan gelen göçler kesilmemiştir. Akkoyunlu, Karakoyunlu Türkmenleri devletlerinin yıkılmasıyla Anadolu`ya yayılmışlardır. 1402 Ankara Savaşı sonucu pekçok Timurlu soylu Türk Anadolu`ya yerleşmiştir. Orta Asya ve diğer bölgelerden göç Safevi devletinin kurulmasına kadar sürmüştür. 1517 Yavuz Sultan Selim`in Mısır seferinden sonra binlerce çadırlık Suriye, Irak, Dulkadir Türkmenleri`nin bir kısmı Batı Anadolu`ya gönderilmiştir.
İlber Ortaylı`ya göre, 1000li yıllarda başlayan Türk göçleri esnasında Anadolu`da yaşayan Rum, Anadolu ve Ermeni tebaa ile karışım başta din olmak sebebiyle en az olmuştur. Osmanlı döneminin sonuna kadar ayrı olarak yaşamışlardır. Bundaki diğer referanslar ise göçebe bir toplumun yerleşik ve gelişmiş bir toplumu ekarte edemeyeceği ve dilini benimsetemeyeceği görüşüdür.
Dördüncü Evre
Osmanlı kayıtlarına göre, 1800 yıllarında Anadolu`nun nüfusu 12 milyon kadardı. Bu nüfusun 3 milyon kadarı Rum, 2 milyon kadarı Ermeni, 1 milyon kadarı Kürt, 5 milyon kadarı Türktü (yüzde 45). Balkanlar`da ise 10 milyon kadar insan yaşamaktaydı. Bunların 3 milyon kadarı Türktü (Boşnak-Arnavut hariç).
1856 ve 1877 Rus-Osmanlı savaşı sonucuyla Anadolu`daki Türk ve müslüman sayısı gittikçe artmaya; Rum ve Ermeni sayısı azalmaya başladı. Osmanlı kayıtlarına göre, bu dönemde Balkanlardan Anadoluya geri göç eden Türk nüfusu 2 milyon kadardı. Boşnak ve Arnavutlar 2 milyon kadardı. Doğu Cephesinde Osmanlılara yardım etmesi sebebiyle Ruslardan kaçan 1 milyon kadar Çerkez ahalisi Anadolu`ya sığındı.
1792, 1860-63, 1874-75, 1891-1902 yıllarında Karadeniz`in kuzeyinde Rusların baskısı artması sonucu 2 milyona yakın Kırım Tatarı ve Kazan Tatarı Türkleri Anadolu`ya sığınmıştır.
1900lü yılların başlarında Anadoludaki nüfusun dağılımı;
- Türk: 8 milyon kadar
- Rum: 2 milyon kadar
- Ermeni: 1 milyon kadar
- Kürt:1 milyon kadar
- Arnavut-Boşnak: 2 milyon kadar
- Çerkez: 1 milyon kadar
- Laz-Gürcü: 500 bin kadar
- Arap: 500 bin kadar
Beşinci Evre
1923 yılında Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan hemen sonra nüfusun dağılımı;
- Türk: 8 milyon kadar
- Kürt: 1 milyon kadar
- Arnavut-Boşnak: 2 milyon kadar
- Çerkez: 1 milyon kadar
- Laz-Gürcü: 500 bin kadar
- Arap: 500 bin kadar olmak üzere toplam 13 milyondu.
1923`de Türk kökenli halklar nüfusun yüzde 60`ını teşkil etmekteydi ve 1923`te Türkiye`deki Türk kökenli nüfus 8 milyondan ibaretti. 1930lardan sonra barış dönemi hakim olduğundan tüm etnik gruplar misli artmaya başladı.
Günümüzde Anadolu ve Rumeli`de yaşayan Türkler: Avşar, Yörük, Manav, Türkmen, Tahtacı, Tatar, Nogay, Pomak, Kırgız, Karapapak, Terekeme, Gacal, Azeri, Özbek, Harzem, Çepni, Oğuz, Kırımçak, Karaçay, Balkar, Kazak, Kumuk, Karakalpak, Uygur, Ahıska, Muhacır, Gagavuz, Salurlu, Yerli, Pallık, Dadaş, Gakkoş, Efe, Abdal, Aydınlı, Aşiret, Sıraç, Nalcı, Çaylak, Teber, Beydili, Barak, Şirvan, Karabağlı, Şaman, Torbeş, Oratakçı, Amuca, Bedrettinli, Karamanlı, Patriot, Kırım Tatarı, Yakut, Hazar, Karakeçili, Sarıkeçili, Karakoyunlu, Akkoyunlu, Torlak, Kasap, Kıvırcık, Peçenek, Kıpçak, Göçmen, Çıtak, Eybek, Zeybek, Sancaklı, Dobrucalı, Afgan Türkü gibi Türki boy ve grupların mensubudurlar.