Türkçe Bilgi: Rum Kırımı

Rum Kırımı, Rum Kıyımı, Rum Soykırımı (Yunanca: Η των Ελλήνων / Genoktonia ton Ellinon) veya Pontus Rum Soykırımı (Η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου / Genoktonia ton Ellinon tou Pontou), I. Dünya Savaşı esnası ve sonrasında (1914–1923 arasında), Osmanlı İmparatorluğu hükümetinin ülkedeki Rum nüfusa karşı yürüttüğü kampanya sonucu oluşan kırımdır. Bu kampanya çeşitli katliamlar, ölümüne sürgünler ve mezalim içermekteydi. Çeşitli kaynaklara göre, bu süreçte yüz binlerce Osmanlı Rum vatandaşı öldürüldü. Bu katliamlarından kurtulan Rumlar ise Rusya topraklarına kaçtı. Buna rağmen, yine de 1919-1922 Kurtuluş Savaşı sonucu yapılan nüfus değişimiyle Batı Anadolu'da yaşayan Rumlar ülkelerine döndü. Çeşitli taraflar bunun Osmanlı yönetimi tarafından uygulanan sistematik bir yok etme harekatı ve soykırım olduğu savunulmaktadır. Hikmet Bayur tarafından hazırlanıp Türk Tarih Kurumu tarafından yayımlanmış olan Türk İnkılabı Tarihi adlı kitapta 800.000 Ermeni yanı sıra 200.000 Rum da katl ve tehcir yüzünden veya amele taburlarında öldüğüne dair bilgi Yarbay Nihat'ın bizim resmi kaynaklara göre de doğru saymak gerekir yazısyla birlikte aktarılmaktadır. Henry Morgenthau, 200.000 - bir milyon Rumların her yerde grup halinde toplanıp iç bölgelere dağıtıldığını ancak, Ermeniler ile farklı olarak genel bir kırıma uğramadıklarını aktarmaktadır. Elefterios Venizelos ise Paris Barış Konferansı'nda 300.000 Rum'un yok edildiğini ve 450.000 Rum'un Yunanistan'a sığındığını ileri sürdü. Doğan Avcıoğlu ise büyük çapta bir Rum kıyımının yapıldığına dair fazla bilginin olmadığını aktarmaktadır. Yunan kaynaklarında, soykırım ile ilgili kişiler arasında, Alman İmparatorluğu'nun Atina Gesandter'i Hans von Wangenheim'in şansölye Bernhard von Bülow'e yolladığı rapordan alıntı yapılarak "Türk Başbakanı" "Sefker Pasha"nın adı ve Merkez "Kolordu"ya bağlı bir kumandan "Mehmet Azit"'in adı anılmaktadır. Pontus İsyanı ve Koçgiri İsyanı olarak adlandırılan olaylar sırasında gerçekleştirilen katliamlarda Sakallı Nurettin Paşa komutasındaki Merkez Ordusu tarafından öldürülen Rumların sayısı, Türkiye Cumhuriyeti Genelkurmay Başkanlığı'nın gösterdiği resmi rakama göre, 11.181 kişidir. Arka plan Küçük Asya, Batı Asya'nın batı bölgesini teşkil eden bir yarımada olup modern Türkiye Cumhuriyeti'nin bazı bölgeleri oluşmaktadır. Kuzeyinde Karadeniz, doğusunda Kafkasya ve İran platosuna, güneydoğusunda Büyük Suriye ve (Yukarı Mezopotamya), güneyinde Akdeniz, batısında Ege Denizi ve kuzeybatısında Balkan Yarımadasına uzanmaktadır. I. Dünya Savaşı patlak verdiğinde Anadolu Türkler, Azeriler, Rumlar, Gürcüler, Ermeniler, Kürtler, Zazalar, Çerkezler, Süryaniler, Yahudiler ve Lazlar'ı dahil eden nüfusuyla etnik açıdan farklılık söz konusuydu. Küçük Asya'daki Yunan varlığı en zından Homeros zamanına dayanır. Türkler tarafından fethedilmeden önce Yunanlılar Küçük Asya'da yaşayan birkaç yerli halklardan biriydi. Coğrafyacı Strabon Küçük Asya'nın ilk Yunan kenti olarak Smyrna'dan bahsetti. Bir Alman askeri ataşesine göre, Harbiye Nazırı ve Başkumandan Vekili Enver Paşa Ekim 1915'te kendisinin savaş sırasında Ermeni Sorunu'nu çözdüğüne inandığı aynı yöntemle Yunan Sorunu çözmek istediğini açıklamıştır. Olaylar 1914 yılının yaz mevsiminde hükumet ve ordu yetkilileri tarafından desteklenen Teşkilat-ı Mahsusa, askerlik çağında olan Trakya ve Batı Anadolu'lu Rum erkekleri işçi taburlarına aldırdı ve bunların yüzbinlercesi öldü. Yüzlerce mil mesafeden İç Anadolu'nun içine sevkedilen bu askerler yol yapma, bina yapma, tünel kazma ve diğer saha çalışmasında istihdam edildi. Fakat onların sayısı yoksulluk ve kötü muamele ya da Türk muhafızları tarafından düpedüz katledilmesiyle büyük ölçüde azaldı. Bu zorla askere alma programının kapsam alanı daha sonra Pontus dahil olmak üzere Osmanlı Devleti'nin diğer bölgelerine genişletildi.. Rum erkeklerin zorla askere alınması, genel nüfusune yönelik katliamlar ve ölüm yürüyüşleri de dahil olmak üzere sürgün ile tamamlandı. Rum köy ve kasabalarını Türkler tarafından kuşatılıp konşular tarafından öldürülecektir. Örneğin, 12 Haziran 1914 tarihinde Batı Anadolu'da Smyrna (İzmir)'nın 25 mil kuzeybatısında bulunan Phokaia (Yunanca: Φώκαια, Foça, İzmir)'da erkek, kadın ve çocukların ölüleri bir kuyuya atıldı. Temmuz 1915'te Yunanistan'ın maslahatgüzarı, sürgünlerin Türkiye'deki Yunan mçilletine karşı yok etme savaşı ve onları İslam'a dönmesini zorlamak için uygulanan tedbirden başka bir şey olmadığını, ven bunun açık amacının da savaş bittikten sonra tekrar Avrupa'nın hristiyanları korumak için yapacak müdahalesini mümkün olduğu kadar az kılmak olduğu açıkladı. Birleşik Krallık Dışişleri Bakanlığı görevlisi George W. Rendel'e göre, 1918 yılına kadar ... 500.000'den fazla Rum sürgün edildi ve orantılı olarak bunların az kısımı hayatta kaldı. Hatıralarında, 1913 ve 1916 yılları arasındaki ABD'nin Osmanlı Devleti Büyükelçisi Her yerde Rumlar grup halinde toplatıldı ve Türk jandarmaların "koruması" altında iç bölgesine, büyük kısmı yaya olarak, nakledildi. Kaç kişinin bu şekilde dağıldığı kesin olarak bilinmemektedir, tahimleri 200.000 ile 1.000.000 arasında değişir. diye yazdı. Ayrıca ABD'nin New Jersey, Güney Karolina, Florida, Massachusetts,, Pennsylvania, ve Illinois eyaletleri de bu soykırımı tanıdıklarını ilan etmişlerdir. İddia sahiplerince 1998'de Birleşmiş Milletler nezdinde yapılan bazı girişimler günümüze kadar sonuçsuz kalmıştır. Haralambidis ise halen Batı Trakya'da, Dedeağaç'ın biraz batısında ve Gümülcine'nin tam güneyine denk gelecek bir noktadaki sahil şeridinde Romania adını yakıştırdığı ve Rusya'dan gelecek Pontus Rumlarının iskan edileceği bir şehir kurma faaliyetlerinin içerisindedir. Şehir, bir Yunan kaynağına göre "Açgözlü Türklerin elinde bulunan Helen-Bizans topraklarından" bir taş atımı mesafede olacaktır. Yunanistan resmi makamları düzeyinde ise, anılan parlamento kararı ile 19 Mayıs tarihi "Pontus Rum soykırımı"nı anma günü ilan edilmiştir. Mayıs 2006 içerisinde Selanik'te art arda iki "soykırım anıtı" açılmıştır. Bunların ilki 7 Mayıs'ta Selanik merkezindeki Ayasofya Meydanı'nda, ikincisi de Selanik iline bağlı belediyelerden Eleftherio-Kordelio merkezi meydanında Aya Yorgi Kilisesi'nin tam karşısında dikilmiş, kucağında çocuk taşıyan bronz kadın heykelleridir. Türkiye açısından ilk tepki, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu'nun imzasına hazırlanılan İzmir-Selanik kardeş şehir sözleşmesini iptal ettiğini açıklamasıyla gelmiştir. İsveç parlamentosu 2010 yılında 130'a karşı 131 oyla aldığı bir kararla Pontus Rum Soykırımı'nı Ermeni ve Süryani Soykırımları ile birlikte tanımıştır. İlgili filmler * Bulutları Beklerken, (Yönetmen: Yeşim Ustaoğlu, Türkiye, Yunanistan, Fransa, 2004) Fragman * Pontos, (Peter Stefanidis) Fragman Resmi web sitesi Dış bağlantılar * "Pontus AB'ye gidiyor" (Milliyet, 17-05-2006) * (Sema Sezer - Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi) Yunanistan "Pontus soykırımı"na müşteri arıyor - Greece is looking for customers for its Pontian Genocide

Kaynaklar

Vikipedi

Rum Kırımı

Kaynaklar

Süryani Katliamı

Pontus Rumları

Pontus Ayaklanması

Rum Eyaleti

Kırım Hanlığı

Kırım Savaşı

Kırım Tatar Sürgünü

Ermeni Kırımı

Rum Kırımı

Rum Kırımı Hakkında Detaylı Bilgi

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar

Okuma Önerileri

Süryani Katliamı

Pontus Rumları

Pontus Ayaklanması

Rum Eyaleti

Kırım Hanlığı

Kırım Savaşı

Kırım Tatar Sürgünü

Ermeni Kırımı