Massachusetts
İngilizce Massachusetts kelimesinin İspanyolca karşılığı.s. Massachusetts (estado de los Estados Unidos)
Coğrafyası
Massachusetts'in kuzeyinde New Hampshire ve Vermont eyaletleri, güneyinde Connecticut ve Rhode Island eyaletleri, batısında New York eyaleti ve doğusunda Atlas Okyanusu yer alır. Eyaletin güneydoğusunda Cape Cod adı verilen plajları ve tatil beldeleriyle ünlü bir yarımada yer alır. Cape Cod'un güneyinde de Martha's Vineyard ve Nantucket adaları vardır.Tamamen Massachusetts sınırları içinde yer alan en büyük nehri Charles nehridir. İçinden geçen diğer nehirler Connecticut Nehri ve Merrimack Nehridir. Eyalet içindeki en büyük göl Quabbin Rezervuarıdır. En yüksek noktası 1.063 metre yüksekliğindeki Mt. Greylock dağıdır.
Massachusetts'in can damarı ve en büyük kenti Boston kentidir. Boston'un büyük şehir nufusu yaklaşık 5.800.000 civarındadır, fakat nufusun büyük çoğunluğu ana kentin dışındaki banliyölerde yaşamaktadır. Massachusetts'in kayda değer diğer büyük kentleri Worcester ve Springfield'dir.
Ek bilgi
Massachusetts, ABD'yi oluşturan eyaletlerden biri. Ülkenin kuzeydoğu kesiminde, New England bölgesinde yer alır. Kuzeyde Vermont ve New Hampshire, doğuda ve güneyde Atlas Okyanusu, gene güneyde Rhode Island ve Connecticut, batıda ise New York eyaleti ile çevrilidir. Yüzölçümü 21.456 km2 olan eyaletin başkenti Boston'dur.1620'de "Mayflovver" gemisi ile Plymo-uth'a gelen öncü göçmenler ilk kalıcı yerleşmeyi kurduğunda Massachusetts'te yaşamakta olan Yerliler uzun süre varlıklarını sürdürdüler. On yıl sonra İngiliz Püri-tenlerinin ilk grubu Boston'a ulaştı ve kurdukları Püriten birliğinin ABD'nin dinsel, siyasal ve toplumsal kurumlarının gelişmesinde çok önemli ve kalıcı etkileri oldu. Amerikan Bağımsızlık Savaşı öncesindeki yıllarda Massachusetts'te devrimci etkinlikler yoğundu ve devrimin ilk çarpışması 1775'te Lexington'daki çayırda gerçekleşti. Massachusetts 19. yüzyılda köleliğin kaldı-nlması savaşımında başı çekti ve Birlik'in gerçek anlamda sanayileşen ilk eyaleti oldu.
Girintili çıkıntılı kıyılannı, yaklaşık 11 bin yıl önce ortadan kaybolan büyük buzullar oluşturmuştur. Kıyıdan hemen sonra sert, düz bir arazi başlar ve eyaletin orta kesimine doğru yerini taşlı yayla otlaklarına bırakır. Eyaletin batı kesimi ise alçak tepelerden oluşur. Güneydoğudaki Cod Burnu okyanusa doğru 105 km'lik bir çıkıntı oluşturur. Orta Massachusetts birçok akarsuyla beslenen engebeli ovalarla kaplıdır. Bu ovaların ötesinde verimli Connecticut Vadisi, Berkshire Tepeleri, Taconic ve Hoosac sıradağları yer alır. On dokuz ana ırmak sistemi ile 1.200'den fazla göl ve gölcük vardır. İklim temelde ılıman olmakla birlikte, batıda daha soğuk ve kurudur. Temmuz ayı sıcaklık ortalaması 22CC, ocak ayı sıcaklık ortalaması ise -3°C'dir.
Massachusetts'te ilk 200 yıl boyunca İngiliz ve Protestan egemenliği sarsılmadı (Kon-gregasyonal Kilise 1833'e değin resmi niteliğini korudu). Ama 19. yüzyılda göçler ve sanayileşme etnik bileşimi büyük ölçüde değiştirdi. Bu yüzyılın ilk yansında çok sayıda İrlandalı ve italyan göçmen gelmesinin sonucunda eyalet nüfusunun çoğunluğu Katolikleşti. 1980'de eyalet nüfusunun ancak yüzde 4'ü Siyahlardan oluşurken bu oran Boston'da yüzde 22'yi aşıyordu. 1980'lerin başlarında, kuzeydeki öteki büyük kentlerin çoğu gibi Boston'un da nüfusu azalmaya devam etti. 1970-80 arasında nüfus kaybı yüzde 12'yi aştı. Massachusetts, 50 eyalet arasında büyüme hızı en düşük eyaletlerden biridir.
Tanm eyalet ekonomisinde hiçbir zaman temel önemde olmadı. Eyaletin güneydoğu kesimi dünyanın başlıca yabanmersini üreticilerinden olmakla birlikte, genellikle kayalık olan topraklan ancak bostancılığa elverişlidir. Seracılık, fidanlıklar ve mandıracılık tarımsal gelirin temelini oluşturur. Balıkçılığın ekonomide her zaman birincil önem taşımasına karşın, bir zamanlar önemli bir gelir kaynağı olan balina avcılığı 20. yüzyılın başlarında ortadan kalkmıştır.
Massachusetts uzun süre önce sanayileşmiş bir eyalettir. İlk tuz ve demir-çelik fabrika-lannın kurulması 1640'lara değin uzanır. Bir zamanlar gelişmekte olan dokuma sanayisi önemini yitirmiş olmakla birlikte, eyalet günümüzde saat, çatal-bıçak, silah, deri eşya ve özellikle son yıllarda elektronik ve iletişim araçları üretimiyle tanınmaktadır. Ekonomide turizm de önemli bir yer tutar. 1850'lerin ünlü yelkenli gemileri (clipper) ve ülkenin ilk demiryolu Massachusetts'te yapıldı. ABD'deki ilk elektrikli tramvay Brockton'da, ilk yolcu metrosu Boston'da çalıştırıldı. Günümüzde eyalette yaygın bir kara ve demir yolu ağı vardır. Boston önde gelen bir deniz ve hava limanıdır. Boston uzun süredir yalnızca Massachu-setts'in değil, bütün ülkenin önemli kültür merkezlerinden biridir. Boston ve Massa-chusetts'in, Jonathan Edwards'dan Emerson, Thoreau, Havvthorne, Longfellovv ve Dickinson'a kadar uzanan canlı bir edebiyat geleneği vardır. Eyalet 1626'da Harvard Universitesi'nin kurulmasından bu yana devlet okullan ve özel okullarla ülke eğitiminde başı çekmiştir. Nüfus (1992 tah.) 5.998.000.
