Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Polis (Şehir)

Kısaca: Polis (Yunanca ἡ πόλις), Eski Yunanistan'da bir şehir, veya şehir-devletti. Kelimenin bir diğer anlamı ise böyle bir şehrin vatandaşlar topluluğu idi. Klasik Atina ve aynı dönemdeki şehirler için bu terim çoğu zaman "şehir devleti" olarak çevrilir. Aynı kavramın Latincesi ''civitas'' tır. ...devamı ☟

Polis (şehir)
Polis (şehir)

Polis (Yunanca ἡ πόλις), Eski Yunanistan'da bir şehir, veya şehir-devletti. Kelimenin bir diğer anlamı ise böyle bir şehrin vatandaşlar topluluğu idi. Klasik Atina ve aynı dönemdeki şehirler için bu terim çoğu zaman "şehir devleti" olarak çevrilir. Aynı kavramın Latincesi civitas tır. Polis kavramının üç farklı boyutu vardı: * Sosyal anlamda belli hakları olan vatandaşlar topluluğu. * Mekansal olarak, şehir ve onun toprakları, onu besleyen ekosistem. * Egemen, başka devletlerle ilişkileri olan bir devlet. Eski Yunanlılar Atina, Sparta, Tebai'ten bahsetmezler, Atinalılar, Ispartalılar, Tebaililer derlerdi. Eski Yunalılarda bir şehri oluşturan insanlar topluluğu polis teriminin en önemli anlamı haline geldi. Polis terimi şehrin toplumsal ve idari boyutuna değinirdi. Şehrin sadece yapıları ve sahası için kullanılan terim ise ἄστυ (astü) idi. Organizasyon Şehir genelde bir tepenin üzerinde bulunan bir kale (akropol) ve bir agora (ticaret meydanı) olurdu. Yönetim de şehir merkezinde olurdu, ama vatandaşlar şehrin içinde veya ona ait civar topraklarda yaşardı. Sosyal anlamıyla polis, yönetime katılan bir vatandaşlar kuruluydu, ama idare çeşitli biçimler alabilirdi: tarihte görülme sırasına göre bunlar oligarşi, tiranlık ve demokrasi idi. Yönetim, vatandaşlar meclisi, bir konsey ve hakimlerden oluşurdu. Bazı polislerde farklı seviyelerde vatandaşlıklar tanımlıydı. En üstte siyasi hakları olan vatandaşlar vardı. Ardından siyasi hakları olmayan vatandaşlar, en sonda da vatandaş olmayanlar gelirdi. Kadınlar, çocuklar, yabancılar ve esirler vatandaş sayılmazdı. Vatandaşlık genelde doğumdan kaynaklanırdı, farklı şehirlerin bu konuda farklı kuralları vardı. Kimisi hem anne hem babanın vatandaş olmasını şart koşar, kimi sadece birinin. Bazı şehirler anne babasından dolayı vatandaş olamayacak kişileri özel kararla vatandaş yapmayı seçebilirdi. Tarihsel gelişim Şehirler uzun zaman içinde, köylerin ortak bir merkez etrafında toplanmasıyla oluşmuştur. Şehirler genelde coğrafi, etnik ve dinsel olarak birbirinden ayrı düşmüş insanlardan oluşmuştu. Polislerin Bronz Çağında mevcut oldukları iddia edilmiş. MÖ 8.yy'da ilk Yunan şehirleri oluşmasına rağmen, vatandaşların hak ve görevlerinin tanımlı olduğu biçimiyle polisler M.Ö. 6. yy'da belirir. M.Ö. 8. yy'dan itibaren Yunanlılar Anadolu'ya doğru yayılmaya başladıkları zaman kurulan yeni sehirler de polis sistemi üzerine kurulu oldular. Böylece polis özelliklerine sahip yerleşim merkezleri Ön Asya'ya doğru yayıldılar. Polis idare tarzı Büyük İskender'in Anadolu'yu fethinde önemli bir araç olmuştur. Daha evvel şehir hayatının olmadığı yerlerde kendisinin 70'i aşkın şehir kurduğu söylenir, bu yeni şehirler Yunan nüfuzunun merkezleri olur. Büyük İskender bu politikası onun halefleri tarafından da sürdürülmüştüür. Roma döneminde imparatorlar polis sistemini teşvik etmişlerdir. Uzak bölgelerin bu şekilde kendi kendilerin yönetmeleri sayesinde imparatorluğun idaresi kolaylaşıyordu. Yunan tarzı şehirler iç politikalarını kendileri düzenliyorlar ama dış politikaları Roma imparatorunun elinde oluyor. İlişkili kelimeler Polisten türemiş pekçok kelime batı dillerinde yer almıştır, onlardan da Türkçeye girmiştir. Bunlar, şehir hayatıyla ilişkili olan polis ve politika (ve ondan türeme poliçe) kelimeleridir. * Kozmopolis: farklı kültürlerden insanların beraber yaşadığı büyük şehir. * Megapolis: birkaç şehrin ve kaynaşmasından oluşan dev şehir. * Metropolis: büyük bir yerleşim merkezi. Bir bölgenin en büyük şehri. * Nekropolis: ölüler şehri, yani mezarlık. * Akropolis: 'yüksek şehir', genelde kale veya önemli bir tapınak bulunan şehrin tepelik kısmı. Diğer şehirler Antik çağlarda Avrupa ve Orta Doğu'da pekçok şehrin adı 'polis' ile bitmekteydi. Sonraları bunların bir kısmının adı kısaltılmış ve 'pol' ile biter olmuştur: * Akropolis, Atina, Yunanistan * Adrianopolis veya Adrianopol, günümüzde Edirne * Aleksandropol, Ermenistan'da Gümrü'nün eski adı * Antipolis, Fransa'da Antibes'in eski adı * Konstantinopolis veya Konstantinopol, İstanbul'un eski adı * Heliopolis, Mısır * Heracleopolis, Mısır * Hermopolis, Mısır'da ve Siros adası'nda çeşitli şehirler * Megalopolis, Yunanistan * Neapoli, Nablus ve Napoli (İtalyanca Napoli) dahil birkaç modern kent * Nicopolis, Filistin'de Emmaus * Persepolis, Iran * Sivastopol, Kırım, Ukrayna * Seuthopolis, Bulgaristan * Simferopol, Kırım, Ukrayna * Sozopol, Bulgaristan * Tiraspol, Moldova * Lithopolis, Slovenya'da Kamnik'in Latince adı İleri okuma * Hansen, Mogens Herman Polis: An Introduction to the Ancient Greek City-State Oxford: Oxford University Press, 2006 (hardcover, ISBN 0-19-920849-2; paperback, ISBN 0-19-920850-6) Kaynak * * Notlar İlgili maddeler * Sinoikizm * Apoikia

Kaynak

larVikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Polis
3 yıl önce

Türkçeye Fransızcadan geçen polis kavramının kökeni Latince politia (vatandaşlık, hükûmet) ve bundan öncesinde de Yunanca polis (şehir) sözcüklerine dayanır...

Polis, Türkiye
Polis Akademisi 6: Şehir Kuşatma Altında
6 yıl önce

'Polis Akademisi: Şehir Kuşatma Altında Polis Akademisi serilerinin 6. filmidir. Filme şiddet ve kullandığı dil için PG derecelendirmesi verildi. Bu, film...
Polis karakolu
3 yıl önce

sözcüğünden girmiştir. Polis kelimesinin kökeni ise Latince politia (vatandaşlık, hükûmet) ve bundan öncesinde de Yunanca polis (şehir) sözcüklerine dayanır...
Polis Koleji
3 yıl önce

Polis Koleji, Emniyet Genel Müdürlüğüne bağlı olan yatılı ve resmî üniformalı eski okul. 27 Mart 2015 tarihinde TBMM'de kabul edilen 6638 sayılı İç Güvenlik...

Polis Koleji, Kuruluş, Kurum, Lise, OKS, Taslak, Komiser yardımcısı, Polis akademisinde
Polis Akademisi
3 yıl önce

(1987) Polis Akademisi 5: Miami Sahili Görevi (1988) Polis Akademisi 6: Şehir Kuşatma Altında (1989) Polis Akademisi Moskova Görevi (1994) Polis Akademisi...

Polis Akademisi, Ankara, Devlet üniversitesi, Türkiye, Türkçe
Hırsız Polis
3 yıl önce

Hırsız Polis, başrollerini Uğur Yücel, Özlem Düvencioğlu ve Timuçin Esen'in oynadığı, 2005-2007 yılları arasında Kanal D'de yayımlanan polisiye türündeki...

Hırsız Polis, Kanal D, TV, Taslak, Timuçin Esen, í–zlem Düvencioğlu
Polis (anlam ayrımı)
6 yıl önce

KKTC'nin polis teşkilatı. Yönetim Polis, Antik Yunanistan'da ve Roma İmparatorluğu'nda bir şehir tipi. Polis, Eski Yunanistan'da bir şehir, veya şehir-devlet...
Milis (polis)
4 yıl önce

Özbekistan ve Tacikistan gibi bazı Bağımsız Devletler Topluluğu ülkelerinde polis için kullanılan resmi bir adlandırmadır. Milis, 17 Nisan 1917 tarihinde...