Bookchin radikal anti-kapitalist ve toplumsal özyönetimin sözünü esirgemez savunucusu idi. Yaşam alanlarının özgürlükçü özyönetimi üzerine yazıları ile Yeşil Hareket ve Reclaim the Streets gibi anti-kapitalist doğrudan eylem grupları üzerinde büyük etkisi oldu. ``"Derin Ekoloji"`` ve ``"Sosyobiyoloji"``nin biyolojik gerekirci düşünceleri gibi, yaşam merkezli felsefelerin sağlam eleştirilerini yaptı, ve Charlene Spretnak gibi "New Age" Yeşilleri üzerine eleştirisi 1990`larda Amerikan Yeşil hareketini etkileyen bölünmelere neden oldu.
Yaşam öyküsü ve yazıları
Bookchin göçmen Rusya yahudisi olan Nathan ve Rose (Kaluskaya) Bookchinlerin çocuğu olarak New York`ta doğdu, ve Marksist ideolojiyle çocukluğunda tanıştı. Komünist gençlik örgütü olan Young Pioneers`a dokuz yaşında katıldı. Fabrikalarda çalıştı ve Endüstriyel Örgütler Kongresi -Congress of Industrial Organizations- aracılığı ile çalışanların örgütlenmesinde görev aldı. 1930`ların sonunda, Stalinizmle yollarını ayırdı ve ``Contemporary Issues`` adlı yayını çıkaran bir grupla çalışarak Troçkizme yakınlaştı. Geleneksel Marksizm-Leninizm baskıları karşısında hayal kırıklığına uğrayan Bookchin 1950`lerde New York`ta Özgürlükçüler Birliği`nin kurulmasına yardım etti ve Anarşist oldu.1950`ler ve 1960`lar boyunca, Bookchin işçi olarak aralarında demiryollarında yükleme işçiliğinin de bulunduğu birçok işte çalıştı. 1960`ların sonlarındaManhattan`da 1960`ların muhalif bir enstitüsü olan Özgür Üniversite`de ders vermeye başladı. Bu ona Mahwah`da -New Jersey- bulunan Ramapo Devlet Koleji`nde öğretim görevi kazanmasını sağladı. Aynı zamanda, Vermont`da Goddard Koleji bünyesinde 1971 yılında kurulan Toplumsal Ekoloji Enstitüsü`nün kurucuları arasında bulundu.
``Our Synthetic Environment``(Sentetik Çevremiz) adlı kitabı a€˜Lewis Herber` takma adı ile Rachel Carson`un ``Silent Spring`` (Sessiz Bahar) kitabından altı ay önce yayınlandı, kitabında çevre sorunlarını geniş çaplı ele aldı fakat siyasi radikalizmi nedeniyle çok az ilgi gördü. Çığır açan makalesi ``"Ekoloji ve Devrimci Düşünce"`` ile ekolojiyi radikal politik kavram olarak ortaya attı. 1960`ların diğer makaleleri, ekolojik teknolojiler konusunda yaratıcı düşüncelere öncülük etti. Birleşik Devletler`de birçok yerde verdiği derslerle, muhalif kültürün ekoloji kavramını geniş kitlelere tanıttı. 1969 yılında yazdığı yaygın olarak tekrar tekrar basılan makalesi “Dinle, Marksist!” ile Demokratik Bir Toplum için Öğrenciler` grubunu, Marksist bir grubun onu ele geçirmesine karşı uyardı fakat sonuçsuz kaldı. Bu makaleler ve önemli etkiler yaratan diğer 1960-dönemi makaleleri ``Post Scarcity Anarchism`` (Kıtlık Sonrası Anarşizm) adlı eserde biraraya getirildi.
``The Ecology of Freedom`` (Özgürlüğün Ekolojisi) 1982 yılında yayınlanan kitabı, Birleşik Devletler ve diğer ülkelerde ortaya çıkan ekolojik hareketler üzerinde derin etkilerde bulundu. ``Kentleşmeden Şehirlere`` (İlk olarak Kentleşmenin Yükselişi ve Yurttaşlığın Düşüşü adı ile yayınlandı) adlı kitabında politik felsefesini etkileyen ve özgürlükçü yerel yönetim kavramının uygulamasını tarif eden demokratik gelenekler üzerinde iz sürdü. Yirmi yıllık arkadaşı Janet Biehl tarafından yazılan daha ufak bir çalışma, ``Toplumsal Ekoloji Siyaseti`` kısaca bu düşünceleri özetler. 1999 yılında, Bookchin anarşizm ile bağlarını kopardı ve düşüncelerini komünalizm düşüncesi çerçevesine oturttu. Politik yazıları yanında, diyalektik naturalizm olarak adlandırdığı felsefi düşünceleri hakkında da geniş bir şekilde yazılar yazdı. Hegel`in, değişimin ve büyümenin gelişimsel felsefesini açıklığa kavuşturduğu diyalektik yazıları, Bookchin`e gore, onlara yaşayan -organik- hatta ekolojik yaklaşımı ödünç vermiştir. Sonraki felsefi yazıları, hümanizm, rasyonellik ve Aydınlanma`nın idealleri üzerine vurguda bulunur.
Önemli son yayınlanmış çalışması, dört ciltlik, Avrupa ve Amerikan devrimci hareketler içindeki özgürlükçü-liberter etkinin tarihi üzerine olan ``Üçüncü Devrim`` adlı eseridir. Ramapo`dan emekli olduktan sonra Bookchin Hoboken`dan -New Jersey- Vermont`a gitti ve zamanını yazılarına ve tüm dünyada gerçekleştirilen konferanslara adadı. 2004 yılına kadar ISE`de eğitim vermeye devam etti. Kalp yetmezliğinden 30 Temmuz 2006`da Burlington`da -Vermont- bulunan evinde 85 yaşında hayatını kaybetti.
Alıntılar
- “Varlığımız oluş halindedir, durağan değildir.”
- “Bizim bilimimiz Ütopyadır, bizim Gerçeğimiz Eros`tur, bizim İsteğimiz Devrimdir.”
- “Çok uzak bir ideal olmayan Anarşist toplum, ekolojik ilkelerin hayata geçebilmesi için önkoşuldur.”
- “Peter Kropotkin, Anarşizmi sosyalizmin aşırı sol kanadı olarak tarif etti ki bu düşünceye tamamen katılıyorum.”
- “Bugün derin kaygılarımdan biri de, özgürlükçü sosyalist özün, moda olan, post-modern, tinselci, mistik bireyselcilikle erezyona uğratılmasıdır.”
- “Kapitalizm toplumsal kanserdir. O her zaman bir toplumsal kanser oldu. O toplumun bir hastalığıdır. O toplumun tümörüdür.”
- “Eğer biz imkansızı yapmazsak, olanaksız ile karşı karşıya kalacağız.”
- “Şu an varolanın varolmasının zorunlu olduğu kabulü, önsezili düşünceyi aşındıran bir asittir.”
- “Ne kadar iyi düşünülmüş olursa olsun küçük adımlar evrensel, küresel ve feci bir hal almış problemleri kısmi olarak dahi çözemez. Eğer kısmi `çözümler` denen birşey varsa bu sadece ekolojik krizin sabit doğasını gizlemek için kullanılan makyaj malzemesidir. Onlar bu suretle halkın dikkatini ve teorik içyüzünü, gerekli değişikliklerin derinliği ve genişliği hakkındaki yeterli kavrayışdan alıkoyarlar.” (Özgürlüğün Ekolojisi`nden, 1982)
Kaynakça
- Biehl, Janet (1997), ``The Murray Bookchin Reader`` (An Anthology). Cassell ISBN 0-304-33874-5.
- Marshall, P. (1992), ``Murray Bookchin and the Ecology of Freedom``, p.602-622 in, ``Demanding The Impossible``. Fontana Press. ISBN 0-00-686245-4.
- ``Anarchism, Marxism and the Future of the Left. Interviews and Essays, 1993-1998`` (1999) Edinburgh and San Francisco: A.K. Press. ISBN 1-873176-35-X.
Kitapları
- ``Post-Scarcity Anarchism`` (1971 and 2004) ISBN 1-904859-06-2.
- ``The Limits of the City`` (1973) ISBN 0-06-091013-5.
- ``The Spanish Anarchists: The Heroic Years`` (1977 and 1998) ISBN 1-873176-04-X.
- ``Toward an Ecological Society`` (1980) ISBN 0-919618-98-7.
- `` The Ecology of Freedom: The Emergence and Dissolution of Hierarchy`` (1982 and 2005) ISBN 1-904859-26-7.
- ``The Modern Crisis`` (1986) ISBN 0-86571-083-X.
- ``The Rise of Urbanization and the Decline of Citizenship`` (1987 and 1992)
- ``The Philosophy of Social Ecology: Essays on Dialectical Naturalism`` (1990 and 1996) Montreal: Black Rose Books.
- `` To Remember Spain`` (1994) ISBN 1-873176-87-2
- ``Re-Enchanting Humanity`` (1995) ISBN 0-304-32843-X.
- ``The Third Revolution. Popular Movements in the Revolutionary Era`` (1996-2003) London and New York: Continuum. ISBN 0-304-33594-0. (4 Volumes)
- `` Social Anarchism or Lifestyle Anarchism: An Unbridgeable Chasm`` (1997) ISBN 1-873176-83-X.
- ``The Politics of Social Ecology: Libertarian Municipalism`` (1997) Montreal: Black Rose Books. ISBN 1-55164-100-3.
- ``Anarchism, Marxism and the Future of the Left. Interviews and Essays, 1993-1998`` (1999) Edinburgh and San Francisco: A.K. Press. ISBN 1-873176-35-X.
Linkler
- Murray Bookchin Archive Anarşizm Arşivi
- ``Libertarian Communist Library`` Murray Bookchin holdings
- Institute for Social Ecology (ISE)
- ``Communalism``: International Journal for a Rational Society
- `` Left Green Perspectives`` (Önceki ismiyle Green Perspectives) - Toplumsal Ekoloji Yayını
- `The Prehistory of Post-Scarcity Anarchism: Josef Weber and the Movement for a Democracy of Content (1947-1964)` by Marcel van der Linden, ``Anarchist Studies``, vol. 9, no. 2, (2001).
- Murray Bookchin: Requiem for a Pugilist
- Ecology & Ideology (MP3)
- Toplumsal Ekoloji, Londra. Bookchin`in düşüncelerini araştıran çalışma ve eylem grubu.
- Democratic Alternative. Bookchin`in düşüncelerini temel alan İskandinav komünalist örgüt.
Bkz.
Anarşizm Portalı AnarşizmDEFAULTSORT:Bookchin, Murray 1921 doğumlular 2006 yılında ölenler ABD`li anarşistler ABD`li tarihçiler Troçkistler Anarşizm tarihçileri Yahudi anarşistler Siyaset felsefecileri
Murray Bookchin