İmparator olması
Eski hükümdar ailelerinden Dukaslar,Angeloslar ve Komnenoslarla akrabalık bağı vardı.Yirmi bir yaşına geldiğinde Nikola imparatoru III. İoannes Dukas Vatatzes tarafından devlete ihanetle suçlanmasına karşın temize çıkmayı başardı.İmparator II. Theodoros Laskaris`in ölümü (1258) üzerine Theodoros`un altı yaşındaki oğlu İoannes Laskaris`in naipliğine getirildi.İoannes`i saf dışı ettikten sonra 1259`un başlarında imparator olarak taç giydi.Anadolu`da Laskaris yandaşlarının başkaldırmasına karşın, Konstantinopolis`i (İstanbul) Latinlerden geri alarak (Temmuz 1261) hükümdarlığını çoğunluğun gözünde meşrulaştırmayı başardı.İmparatorluğu
Bütün hükümdarlığı boyunca, Latin İmparatorluğu`nu yeniden kurmak isteyen rakipleriyle mücadele etmek zorunda kaldı.Bizans`ın son Latin imparatoru Courtenay`lı II. Baudouin, diplomasi ve evlilik yoluyla Fransa kralı IX. Louis`nin (Aziz) kardeşi Anjou`lu Carlo (Charles d`Anjou) ile ittifak kurdu.Yetenekli bir diplomat olan Carlo papanın çağrısı üzerine Güney İtalya`ya girdi.Hohenstaufen hanedanının son temsilcileri Manfredi ve Konradin`i yenilgiye uğrattı, Palermo ve Napoli`yi ele geçirdi.Nüfuz alanını Balkanlar`ın içlerine kadar genişleten Carlo Konstantinopolis`i (İstanbul) tehdit etmeye başladı.Carlo`nun girişimleri papalık için de bir tehdit oluşturuyordu.Papayla Mikhail arasında Carlo`ya karşı ittifak oluşturmak amacıyla yürütülen görüşmeler yaklaşık 20 yıl sürdü.Sonunda varılan anlaşmaya göre papa, Carlo`nun Konstantinopolis`e saldırmasını önleyecek, buna karşılık Mikhail de Ortodoks Kilisesi`nin Roma ile birleşmesini sağlayacaktı.Mikhail`in böyle bir söz vermesi Bizans halkının çoğunluğunun şiddetli tepkisine yol açtı.Papanın dinsel üstünlüğünü kabul etmek istemeyenler, Latinlerin siyasi ve kültürel egemenliğinin bu yolla yeniden kurulmasından korkuyorlardı.
Bütün bu engellere karşın, 1274`te toplanan II. Lyon Konsili`nde birlik ilan edildi.Bütün Doğu patriklerinin ya da temsilcilerinin konsile katılmadığı, iki kiliseyi birbirinden ayıransorunlara ilişkin hiçbir tartışmanın yapılmadığı ve ondan sonraki hiçbir konsilin Lyon Konsili`ni ekumenlik ilan etmediği gerekçesiyle Rumlar konsile karşı çıktılar.Mikhail gene de siyasal nedenlerle birliğin korunması için mücadeleyi sürdürdü.Ama 1281`de Anjou`lu Carlo`nun adayı IV. Martinus papa seçilince Mikhail`i hemen aforoz etti; ayrıca Carlo`nun Konstantinopolis`e hazırladığı saldırıyı ayrılıkçı Rumlara karşı Kutsal Haçlı Seferi olarak nitelendirdi.Böylece Carlo`nun Bizans`ın doğusunu ele geçirmek için oluşturduğu geniş ittifak ağına Sicilya, İtalya`nın bazı bölümleri, Laskaris yanlıları , Baudouin, Fransa ve Venedik Cumhuriyeti`in amacı Latin imparatorluğu sırasında yararlandığı geniş ticari ayrıcalıkları yeniden elde etmek ve ezeli düşmanı olan Cenevizleri zengin Rum pazarlarından kovmaktı.
Carlo ve Mikhail arasındaki diplomatik çekişme yoğunlaşırken, Carlo ordu ve donanmasını savaşa hazırlamaya başladı.Fransız general Sully komutasında Adriyatik kıyısındaki Berat`a (bugün Arnavutluk`ta) bir saldırı düzenlediyse de Mikhail tarafından geri püskürtüldü.Bu arada Mikhail, diplomatik girişimleri sonucunda bir süre için papalığın desteğini kazanmış, Sicilya`daki Hohenstaufen yandaşlarıyla gizli bir anlaşma yapmış, Cenova`nın desteğini almış ve en önemlisi Manfredi`nin damadı Aragon kralı III. Pedro`yla gizli bir ittifak kurmuştu.30/31 Mart 1282`de Sicilya`da Vesperum Ayaklanması patlak verdi.Carlo`nun hükümdarlığının sonunu haber veren bu ayaklanmada Fransızlar katledildi.Böylece Bizans, ikinci bir Latin işgalinden kurtuldu.Mikhail bundan kısa süre sonra öldü.Mikhail`in dikkatini yalnızca Avrupa`yla sınırlaması, Osmanlıların Anadolu`da kolayca yayılmasına ve sonunda Konstantinopolis`in de düşmesine ortam hazırladı.
