Türkçe Bilgi: Megiddo Muharebesi (1918)

Megiddo Muharebesi (Nablus Hezimeti, Nablus Yarması), I. Dünya Savaşı'nda İtilaf Kuvvetleri karşısında Osmanlı Ordusunun yenilgisi ve tüm Suriye'nin Osmanlı İmparatorluğu tarafından kaybı ile sonuçlanan muharebe. Muharebe sonucunda Yıldırım Orduları Grubu'nu oluşturan 8. Osmanlı Ordusu, Britanya İmparatorluğu Taarruz Görev Kuvveti tarafından tamamen, 4. Ordu ise büyük ölçüde dağıtıldı. Mustafa Kemal Paşa, komutasındaki 7. Ordu'yu hızla Halep kuzeyine çekerek Kilis güneyinde savunma hattı oluşturmayı başardı ve Mondros Ateşkes Anlaşması'na kadar geçen zamanda, Britanya İmparatorluğu birliklerinin Toros geçitlerinden Anadolu içlerine sızmasını önledi. Muharebenin Başlangıcı Yıldırım Ordular Grubu'na (4., 7. ve 8. Osmanlı Ordusu) karşı savaşan Orgeneral Sir Edmund Allenby komutasındaki İngilizler Filistin içlerine girdi ve 9 Aralık 1917'de Kudüs düşmüştü. 1918 yazında Filistin'de Osmanlı-İngiliz Cephesi, Ürdün'den Yafa'ya kadar uzanıyordu. İyice küçülmüş olan üç Osmanlı ordusundan ikisi cephenin batısında, biri de doğusunda bulunuyordu. Osmanlı ordularına komuta eden Liman von Sanders doğudan bir saldırı beklediğinden bu kesime ağırlık vermeye başladı. Böylece Allenby 19 Eylül'de cephenin batısında 1'e 10 üstün kuvvetlerle Osmanlı savunma mevzilerini söktü. Açılan yolda hızla ilerleyen süvari birlikleri kıyı şeridinden hızla geçtikten sonra, iç kesime yönelerek kuzeydeki çekilme hatlarını kestiler. Kudüs kuzeyi - Nablus bölgesinde bulunan Türk yürüyüş kolları İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri (RAF) tarafından gerçekleştirilen taarruz sortileriyle ağır kayıba uğradı. 23 Eylül 1918'de Liman von Sanders'in cepheden ayrılmasıyla, Mustafa Kemal Paşa Yıldırım Orduları Komutan Vekilliğine tayin edildi. Ayrıca, Padişah VI.Mehmet Vahdettin kendisinin gözde kumandanlarından Mustafa Kemal Paşa'ya moral vermek için Yaver-i Fahri Hazret-i Şehriyari (Padişah'ın Onursal Yaveri) payesini de verdi. Doğuda da geriye çekilmeye başlayan Osmanlı birlikleri Hicaz Demiryolu'na bağlı hatları tutan Arapların baskınlarıyla karşılaştılar. Mustafa Kemal Paşa 7. Ordu Komutanlığı makamını devraldığında Yıldırım Orduları Grubu'nun tertibi şu şekilde idi: Şeria Nehri ile Nablus’un güneyi arasında konuşlanmış bulunan 7. Ordu; bu tertibin sağında 8. Ordu ile solunda Şeria nehri bulunuyordu. Merkez miğferin art bölgesinde ise 4. Ordu taktik tertiplenme ile üstlenmişti Mustafa Kemal Paşa'nın bu sırada yaptırdığı keşifler ve almış olduğu istihbarat sonuçlarına göre, bir genel taarruzun başlamak üzere olduğu tespit edilmişti Muharebenin Gelişimi İngiliz General Allenby komutasındaki taarruz görev kuvveti, piyade ve suvari 191.000 personel ve Britanya İmparatorluğu ordusunun yeni kullanmaya başladığı Yarı paletli (half track) hafif zırhlı araçlardan müteşekkildi. Buna karşın bu taarruz kuvvetinin karşında 40.000 piyade tüfeği gücündeki Osmanlı birlikleri yer alıyordu. Birleşik Krallık taarruz görev kuvveti Yıldırım Orduları Grubu'nu sıkıştırarak savunma hatlarını bozmaya başladı. Mustafa Kemal Paşa'nın komutasındaki 7. Ordu çelik çekirdek esasında direnirken, 8. Ordu savunma hattı çöktü. Savunma hattının çökmesi üzerine 7. ve 4. Ordular Şam yönüne çekilmeye başladılar. 7. Ordu'nun çekilişini, düşman artçı kolları ile temas ederek komuta eden Mustafa Kemal Paşa, 7. Ordu'nun vurucu kuvvetlerini Britanya İmparatorluğu Taarruz Kuvveti'ne ezdirmeden kuzeye çekmeyi başardı. Kuzey yönüne çekildikten sonra, 22-23 Eylül tarihlerine Britanya İmparatorluğu birlikleri tarafından kuşatılan 7. Osmanlı Ordusu Şeria Nehri'nin doğu-kuzey doğusuna çark yaparak kendisini imhadan kurtardı. Mustafa Kemal Paşa İngiliz Süvari Tümeni'nin ilerlemesini durdurmaya çalıştıysa da 1 Ekim'de Şam'ı da kaybedince 11-13 Ekim tarihlerinde Halep'teyken Padişah'ın Başyaveri Albay Naci Bey'e 'çok gizli' telgraf çekerek mütareke için müracaat etmesini ve Furgaç Ahmet İzzet Paşa'nın yeni kabinesinde Fethi (Okyar), Tahsin (Özer), Rauf (Orbay), İsmail Canbulat, Azmi Beyler ile Şeyhülislam Mustafa Hayri Efendi (Ürgüplü) ve Mustafa Kemal'in kendisinin de yer almasını önerdi. Yıldırım Orduları Grubu Komutanlığı'ndan verilen emirle elde kalan Osmanlı birliklerinin Humus güneyinde savunma hattı kurarak tertiplenmeleri bildirildi. Şam'ın 1 Ekim'deki kaybı, gücü oldukça düşmüş olan birliklerin Humus güneyinde tertiplenmesini imkansızlaştırdı. Karargah'tan verilen ikinci emirle elde kalan birliklerin hızla Halep'e çekilerek burada bir savunma hattı kurulması belirtildi. Artık büyük çoğunluğu 7. Ordu birliklerinden oluşan Osmanlı savunma kuvvetleri Halep çevresinde tertiplendiler. Halep Sokak Muharebeleri Zırhlı Yarı paletli unsurlardan kurulu İngiliz keşif birlikleri 23 Ekim 1918 tarihinde Halep güney varoşlarına ulaştı. Halep güneyinde ilk temas muharebeleri başlarken, şehrin doğusundan taarruz eden Şerif Faysal komutasındaki Arap birlikleri Halep Kalesi ve hükumet konağını aldı. Halep şehri içinde binalardan Türk birliklerine ateş açılmaya başladı. İngiliz keşif birlikleri ve Arap birlikleri ile sokak muharebeleri başladı. == Halep Kuzeyi / Kilis Güneyi Yıldırım Orduları Grubu Savunma Hattı == Allenby'nin komutasındaki Britanya İmparatorluğu taarruz görev kuvveti destek unsurlarının 26 Ekim'de Halep'e ulaşması sonucu Mustafa Kemal Paşa komutasındaki 7. Ordu birlikleri Halep'ten çekilmek zorunda kaldı. Yıldırım Orduları Grubu Komutanlığı'ndan aldığı emirle, elde kalan birlikleri reorganizasyonu ile görevlendirilen Mustafa Kemal Paşa; ilgili düzenlemeleri tamamladıktan sonra, savunmanın daha kolay yapılabileceği Halep Kuzeyi - Katma ve Müslimiye mevkilerine 7. Ordu güçlerini mevzilendirdi. Hatta 26 Ekim'de Bağdat Demiryolu'nun çatal noktası olan Müslimiye İstasyonu'nu da kaybederek İstanbul istikametiyle Irak Cephesi'nde bulunan Ali İhsan Paşa komutasındaki 6.Ordu arasındaki bağlantının kesilmesine yol açtı.^[1] 26 Ekim 1918 günü gerçekleşen Katma Meydan Muharebesinde Arap - İngiliz Müttefik Kuvvetleri Kilis güneyinde durduruldu. Savunma hattının bu bölgede kurulması, 30 Ekim'de imzalanacak Mondros Ateşkes Anlaşması'na kadar Britanya İmparatorluğu ve Şerif Hüseyin'e bağlı birliklerin Toros geçitlerine ulaşarak buradan Anadolu içlerine sızması önlendi. Sonuç Megiddo Muharebesi, Britanya İmparatorluğu'nun Osmanlı Devleti ile yaptığı I. Dünya Savaşı muharebeler dizisinin en can alıcı ve sonuç verici muharebesi olarak tarihteki yerini almıştır. Britanya İmparatorluğu'nun kesin zaferi ile sonuçlanan muharebe sonucunda, Osmanlı Devleti tüm Ürdün ve Suriye'yi kaybederken, 4. ve 8. Orduları da yok olmuştur. Muharebenin bu şekilde sonuçlanması, Mondros Ateşkes Anlaşması'nın önünü açmış ve Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'dan çekilmesini hızlandırmıştır. 38 günde 560 km. ilerleyen İngilizler, 5 bin kayıp vererek 75 bin tutsak aldığını iddia etmektedir.
Bu yenilgi, bir yandan dolaylı olarak Musul ve Kerkük'ün kaybına sebep oldu, öte yandan da Mustafa Kemal Paşa'nın İskenderun ve Antakya üzerindeki ısrarlı tutumunun kaynağı olarak daha sonra bu bölgelerin Hatay olarak anavatana kavuşmasını sağlamıştır.

Notlar

Kaynaklar

Anılar

* Sanders,Liman von, "Türkiye’de Beş Yıl", Çev., M. Şevki Yazman, İstanbul 1968. * a.g.e. * a.g.e. Syf. 352. * İnönü, İsmet,"Hatıralar",c. 1. Ankara 1985, syf.126 * Ahmet İzzet Pascha, Denkwürdigkeiten des Marschalls Izzet Pascha, Kösler, Leipzig, 1927. * Ahmet İzzet Paşa, Feryadım, C.I-II, Nehir Yayınları, İstanbul, 1992. * Erkilet, Hüseyin Hüsnü Emir, Yıldırım, Genelkurmay Basımevi, Ankara, 2002. * Gündüz, Âsım, Hatıralarım, Kervan Kitapçılık, İstanbul, 1973. * Lawrence, T.E., Revolt in the Desert, Doubleday, Garden City, 1927. * Lawrence, T.E., Seven Pillars of Wisdon - a Triumph, Alb. Bonniers, Stockholm, 1946. * Liman von Sanders, Otto, Fünf Jahre Türkei, Verlag von August Scherl, Berlin 1920.
Araştırmalar
* Kinross, "Atatürk / Bir Milletin Yeniden Doğuşu",Çeviren:Necdet Sander, Altın Kitaplar, Syf. 150. * J. Blanco Villalta, Atatürk, Çey. Fatih Özsu, Ankara, 1982, Syf. 225. * a.g.e. * Atay, F. Rıfkı, "Çankaya", İstanbul 1984, s. 108-109 * Tezer, Şükrü, "Atatürk’ün Hatıra Defteri", Ankara 1972, s. 172 * Mango, Andrew: "Atatürk / Modern Türkiye'nin Kurucusu", Remzi Kitabevi, 2007 * Bruce, Anthony, The Last Crusade - The Palestine Campaign in the First World War, John Murray, *London, 2003. * Falls Cyril, Armagedon 1918, J.B.Lippincott, Philadelphia, 1964. ** İbranice'de Har Megido (הר מגידו), Megiddo Tepesi (Kıyamet Savaşının yapılacak yer) demektir. * Erickson, Edward J., Order To Die - A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, Westport, 2001. (Türkçesi: Size Ölmeyi Emrediyorum, Kitap Yayınevi, İstanbul, 2003.) * Erickson, Edward J., Ottoman Army Effectiveness in World War I - A comparative study, Routledge, New York, 2007. (Türkçesi: "Birinci Dünya Savaşında Osmanlı Ordusu",İş Bankası Kültür Yayınları,2009) Osmanlı Ordusu'nun muharebe dizini Yıldırım Orduları Grubu : Müşir Otto Liman von Sanders Paşa, Kurmay Başkanı: Albay Kazım Bey * 4.Ordu: Ferik Mersinli Cemal Paşa ** 4. Ordu Menzil Müfettişliği: Albay Münip Bey ** 8. Kolordu: Albay Yasin Hilmi Bey = Arap:Salman el-Haşimi) *** 48. Fırka; Albay Âsım Bey = Esir *** Umman Mürettep Fırkası: Albay Hüseyin Nurettin Bey ** 2. Kolordu: Albay Galatalı Şevket Bey *** 24. Fırka *** 3. Süvari Fırka: Albay Esat Bey * 7. Ordu: Mirliva Mustafa Kemal Paşa ** 3. Kolordu: Albay İsmet Bey *** 1. Fırka: Albay Hans Guhr Bey *** 11. Fırka: Albay Kazım Bey ** 20. Kolordu: Mirliva Ali Fuat Paşa *** 26. Fırka: Yarbay Mehmet Hayri Bey = Esir *** 53. Fırka: Yarbay Reşat Bey = Esir * 8. Ordu: Mirliva İsmail Cevat Paşa ** 22. Kolordu: Albay Refet Bey , Topçu Müfettişi: Yarbay Mehmet Sabri Bey = Esir *** 7. Fırka: Yarbay Nasuhi Bey = Arap *** 20. Fırka: Yarbay Veysel Bey *** 46. Fırka: Yarbay Şefik Bey = Esir ** Asya Kolordusu: Albay Gustav von Oppen Bey *** 16. Fırka: Albay Rüştü Bey *** 19. Firka: Albay Sami Sabit Bey - Esir *** Sonradan oluşum: 43. Fırka: Yarbay Osman Nuri Bey
Kaynaklar
Vikipedi

Megiddo Muharebesi (1918)

Notlar

Kaynaklar

Anılar

Araştırmalar

Kaynaklar

Bakü Muharebesi (1918)

Suriye Vilayeti

Edmund Allenby

1918

Sina ve Filistin Cephesi

Yüz Gün Taarruzu

Passchendaele Muharebesi

I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı Cepheleri

Megiddo Muharebesi (1918)

Megiddo Muharebesi (1918) Hakkında Detaylı Bilgi

Notlar

Kaynaklar

Anılar

Araştırmalar

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar

Okuma Önerileri

Bakü Muharebesi (1918)

Suriye Vilayeti

Edmund Allenby

1918

Sina ve Filistin Cephesi

Yüz Gün Taarruzu

Passchendaele Muharebesi

I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı Cepheleri