Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Lişan Didan

Kısaca: Lişan Didan bir modern Yahudi Aramicesi dilidir ve genellikle Neo-Aramice denir. Asıl olarak Salmas ve Mahabad bölgeleri arasında Urmiye Gölü civarında konuşulurdu. ...devamı ☟

Lişan Didan
Lişan Didan

Lişan Didan |resmi= - |kurum= - |alfabe= İbrani |iso1=|iso2=arc|iso3=trg|sil= |wikidili= }} Lişan Didan bir modern Yahudi Aramicesi dilidir ve genellikle Neo-Aramice denir. Asıl olarak Salmas ve Mahabad bölgeleri arasında Urmiye Gölü civarında konuşulurdu. Bu dili konuşanların birçoğu şu anda İsrail'de yaşamaktadır. Lişan Didan "bizim dilimiz" anlamına gelir; bu sebeple bu dil için yakın anlamı olan Lişanan ("dilimiz") veya Lişanid Naş Didan ("kendi dilimiz") terimleri de kullanılır. Bu terimler Lişana Deni ve Lişanid Noşan gibi diğer lehçelerin adlarına benzediği için dilbilimciler daha teknik bir terim olan İran Azerbaycanı Yahudi Neo-Aramicesini tercih ederler. Lişan Didan'ı diğer lehçelerden ayırabilmek için edat ve zamirlerinde farklılık olduğunu belirtmek amacıyla bazen Lakhlokhi ("sana(kız)-sana(erkek)") veya Galihalu ("benim-senin") isimleri de kullanılır. Kökeni ve Bugünü Urmiye Gölü, Van Gölü, Musul ve Senendec arasında kalan bölgede çeşitli Neo-Aramice lehçelerine rastlanır. Bahsi geçen bölgenin kuzeydoğu köşesinde konuşulan Aramice Hulaula ve Lişanid Noşan dilleriyle benzerlikler gösterir. Yahudiler ile Hristiyanların konuştukları Neo-Aramice diller birbirlerine benzemez. Lişan Didan iki ana lehçeden oluşur. Biri kuzeyde, yani daha çok Urmiye ve Salmas olmak üzere Batı Azerbaycan'dan Van'a kadar olan bölgede konuşulan lehçe, diğeri ise güneyde, yani Mahabad ve Urmiye Gölü'nün güneyinde kalan köylerde konuşulan lehçedir. Bu iki lehçeyi konuşan insanlar kolaylıkla anlaşabilirken farklılığın doğmasının sebebi bu dile başta Farsça, Kürtçe ve Türkçe olmak üzere giren yabancı kelimelerdir. Birinci Dünya Savaşı ve İsrail devletinin kurulmasıyla Tel Aviv ve Kudüs'e yerleşen Azerbaycanlı Yahudiler modern İbranice'ye adapte oldular. Yeni nesiller İbranice konuşurken Lişan Didan dilini konuşan 5.000'den az kişi kalmıştır ve bunların çoğunluğu 50 yaşın üzerindedir. Bu dil birkaç on yıl içinde neslinin tükenme riskiyle karşı karşıyadır. Lişan Didan İbrani alfabesi ile yazılır. Fonetik bir dil olan bu dilde yuvarlanan sesler yazılmaz. Kaynakça * Heinrichs, Wolfhart (ed.) (1990). Studies in Neo-Aramaic. Scholars Press: Atlanta, Georgia. ISBN 1-55540-430-8. * Mahir Ünsal Eriş, Kürt Yahudileri - Din, Dil, Tarih , Kalan Publishing, Ankara, 2006 * Maclean, Arthur John (1895). Grammar of the dialects of vernacular Syriac: as spoken by the Eastern Syrians of Kurdistan, north-west Persia, and the Plain of Mosul: with notices of the vernacular of the Jews of Azerbaijan and of Zakhu near Mosul. Cambridge University Press, London. } Ayrıca bakınız * Aramice * Hulaula * İbrani alfabesi * Musevi dilleri * Yahudi Aramicesi Dış kaynaklar * Ethnologue'da Lişan Didan (İngilizce) * Nash Didan (İbranice) * Cemaat blog'u (İbranice / İngilizce / Türkçe) } }

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.