Türkçe Bilgi: Kaodaiizm

Kaodaiizm (İng. Cao Đài), 1926'da resmen güney Vietnam'ın Tay Ninh şehrinde kurulmuş senkretisik, tek tanrılı bir dindir. Kısaca Đạo Cao Đài veya tam adıyla Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ (İlham [1] Kurtuluş [2] Üçüncü Dönem'in Büyük Dini) olarak anılır. Kao "yüksek", Đài ise "etrafın düzeyi üzerine oraya göre daha belirgin duruma getirmek için yükseltilmiş bir platform veya sunakta olan kürsü" demektir. Mecazi olarak Tanrı'nın hükmettiği en yüce manevi yer demektir. Kaodaiistler, çoğu zaman Evren'in yaratan Tanrı'nın kısa adı olan Đức Cao Đài (Saygıdeğer Cao Đài) terimini kullanır. O'nun tam unvanı Cao Đài Tiên Ông Đại Bồ Tát Ma-ha-tát (tercümesi: Kao Dai, Eski Bilge [3] Büyük Bodisatva Mahasatva)'dır. Taraftarları engage in ethical practices such as ibadet, ataları yüceltme, şiddetsizlik ve vejetaryenlik gibi ahlaki uygulamalar en azından Gök'teki Baba Tanrı'ya kavuşmayı hedeflerler. Nihai hedef, ölüm-doğum döngüsünden kurtulmaktır Kaodaiizm taraftarlarının ne kadar olduğu tahminleri farklı olmakla birlikte kaynakların çoğu, iki ila üç milyon arası olduklarını iddia ederken başkalarına göre tahmin edilen üst sınır altı milyondur. İlaveten 30.000 kadar taraftar (sayılar ihtilaflıdır), öncelikle Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa ve Avustralya'da gibi denizaşırı ülkelerde yaşayan etnik Vietnamlılardır. ==İnanç ve öğretileriYaratılış efsanesi Kaodaiizm'in yaratılış mitolojisine göre Tanrı'dan önce Tao Te Ching'de anılan adsız, değişmez, şekilsiz, ezeli ve ebedi kaynak Tao vardı. Sonra Büyük Patlama oldu ve bu patlamadan Tanrı doğdu (türedi, İng. emanationism). O anda Evren daha yaratılamazdı ve bunun için Tanrı, yin ve yangı yarattı. Yangı kontrolü altına alarak kendinden bir parça döktü ve bundan yini kontrol etmek üzere Tanrıça'yı yarattı. Yin ve yangın önünde Evren gerçekleşti. Tanrıça, mecazi olarak Evren'deki sayısız şeyin annesidir. Kaodaiistler, yalnız Tanrı Baba'ya değil, Kutsal Ana'ya da taparlar. Bu tanrıçaya Buda Ana denir. Burada Tanrı'nın öneminin Buda Ana'dan daha mühim olduğuna dikkat çekeriz. Ayrıca bütün budalar gibi Buda Ana da yangın bir parçası olduğundan erildir. Yin, dişil yön olup Buda Ana, onun parçası olmadığından yini gözetler. Tanrı, Tanrısal Göz'le, özellikle sol gözle simgelenir. Çünkü yang soldur ve Tanrı, yangın efendisidir. Gök'ün 36 tabakası olup akıllı hayat taşıyan 72 gezegen vardır. Bunların ilki Gök'e, 72.'si de Cehennem'e en yakındır. Dünya, bu sıralamada 68.'dir. Söylentiye göre mesela 67. gezegenin en alt sakini, 68. gezegenin kralıyla değişmeye yanaşmaz.

Üç Öğreti

En zordan en kolaya doğru sıralandığında Kaodaiizm'in

Üç Öğreti

si * Buda * Bilge * Kutsal

Üç Öğreti

, en yücesi buda olan manevi yükselişin hiyerarşik düzeyleridir. Kaodaiizm’in manevi gelişmedeki muhtelif basamakları insandan başlar. Daha sonra gelenler Thần (melek), Thánh (aziz), Tiên (bilge) ve Phật (buda)'dır. Melek, aziz ve bilgelerin bu yüzden semada fevkalade uzun ömürleri olabilse de sadece budalar ölüm-doğum döngüsünden uzaktır.

İlham ve kurtuluşun üç dönemi

İlk dönem

# Budaların Öğretileri – Dipankara budası # Bilgelerin Öğretileri - # Azizlerin Öğretileri - Fu Xi

İkinci Dönem

# Budaların Öğretileri – Shakyamuni buda # Bilgelerin Öğretileri – Laozi # Azizlerin Öğretileri – Konfüçyüs ve Îsa

Üçüncü dönem

Tanrı, her şeyi kontrol eder. Geçen iki dönemdeki gibi artık insan şekline girmeyecek, onun yerine öğretilerini kutsal oturum törenleriyle yollar.

Üç Öğreti

'nin temsilcileri olan Üç Dayanak Noktası ("Üç Çapa") # Budaların Öğretileri – Quan Yin # Bilgelerin Öğretileri – Li Po # Azizlerin Öğretileri – Guan Yu Not: İsa, Tanrı tarafından dökülmüş olup Tanrı'nın gerçek Oğlu ve bir buda olarak kabul edilir.

Azizler ve kutsal ruhlar

Çeşitli Kaodaiist mezhepler, çok sayıda ruhsal varlıktan mesajlar aldığını öne sürse de Tay Ninh Kutsal Denizi, çok daha küçük bir sayıyı tasdik eder. Kutsal Deniz'in içindeki bir resimde Tanrı ve insanlık arasında yapılan bir antlaşmayı imzalarken Üç Aziz'i görüntülemektedir. Bunlar soldan sağa Sun Yat-sen, Victor Hugo ve Nguyễn Bỉnh Khiêm'dir. ==Kutsal Yazılar== Tay Ninh Kutsal Denizi'nin ana yazılarından bazıları şunlardır: * Kinh Thiên Đạo Và Thế Đạo (Semavi ve Dünyevi Yol'un duaları) - günlük hayat ve ibadet için dualar * Pháp Chánh Truyền (Kaodaiizm'in dini anayasası) - yöneticilerin seçimi, güçleri, ve dini kıyafetleri * Tan Luật (Yeni kanun metinleri) - dini, seküler ve manastır hayatını düzenleyen kanunlar * Thánh Ngôn Hiệp Tuyển (Tanrısal Mesajlar'ın derlemesi) * The Sermons of His Holiness Hộ Pháp Phạm Công Tắc Diğer mezheplerin ek yazıları bulunmaktadır. ==Organizasyon yapısı== Kaodaiizm'in organizasyon yapısı, birçok devletin yapısına benzemektedir. Yasama, yürütme ve yargı kolları Cửu Trùng Đài, Hiệp Thiên Đài, ve Bát Quái Đài'dir Yürütme kolunun başına felsefi ya da dini organizasyonun başı demek olan "Giáo Tông"'dir. Kaodaiizm'in dini erkanıyla Katolik Kilisesi arasında benzerlikler olması tesadüf değildir. Çünkü Kaodaiistler, aynı Tanrı'nın her iki dini oluşturduğunu ileri sürerler. Dolayısıyla Kaodaiizm'in hieraşisinde bir papa, kardinaller, piskoposlar, rahipler ve Türkçeye resmen tercüme edilmemiş birkaç ilave derece ve unvan bulunmaktadır. Kaodaiizm, toplumda kadın-erkek eşitliğini vurgulamaktadır. Ancak manevi konularda göreve atanmış kadınlar, en yüksek iki derece olan yasama kardinali ve papa pozisyonuna terfi edemezler. Kilise, bunun Tanrı tarafından emredildiğini öne sürer. Çünkü Tanrı, "yang"ın erili, "yin"in de dişili temsil ettiğini ve yinin yanga manevi olarak baskın gelmesi halinde kaos olacağını haber verir.

Kolları

Toplamda Kaodaiist kilisenin güney Vietnam'da altısı resmen tanınmış olan birkaç kolu bulunmaktadır. Genellikle coğrafik sınırlar boyunca bu kollar yayılmıştır. En büyüğü, dinin 1926'da kurulduğu ve Kaodaiizm otoritesinin olduğu Tay Ninh eyaletindedir. Tay Ninh Eyaleti Yürütme Komitesi, 1997'de hükumetten resmen kabul edilmiştir. Bağımsız Kaodaiist gruplar, hükümetin bu müdahalesiyle Tay Ninh grubunun bağımsızlığını baltaladığını ve artık inanarak Kaodaiizm prensiplerini artık inançla taşımadığını ileri sürdü. Dini eğitim, merkezi okullar yerine değişik tapınaklarda yapılmaktadır; yöneticileri bir papaz okuluna istemediklerini ifade ettiler. Komünist güçlere karşı 1975'e kadarki muhalefetleri, Saigon'un ele geçişinden sonra komünist hükumetin Kaodaiizm'i yasaklamasıyla baskı altına alınmasının sebeplerindendi. 1997'de Kaodaiizm resmen tanınarak legalleştirildi. ==Ayrıca bakınız== * General Trinh Minh The * I-Kuan Tao, Tayvan'daki benzer senkretik, tek tanrılı din ==Kaynakça== * U.S. Department of State Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor. Vietnam: International Religious Freedom Report 2005. Bu yazının aslı, zikredilen ve kamu malı olan kaynaktan tercüme edilmiş yazı içermektedir.

Dış bağlantılar

* Cao Đài official website * Cao Đài Temple at Travel Vietnam site * Centre for Studies in Caodaiism, Sydney * Cao Đài Overseas Missionary * Hội Văn Hóa Cao Đài – Caodai Cultural Association, Australia * Cao Đài profile * PBS feature: Cao Đài * Ron Gluckman study of Caodaiism

Kaynaklar

Vikipedi

Kaodaiizm

Kaodaiizm Hakkında Detaylı Bilgi

Üç Öğreti

Üç Öğreti

Üç Öğreti

İlham ve kurtuluşun üç dönemi

İlk dönem

İkinci Dönem

Üçüncü dönem

Üç Öğreti

Azizler ve kutsal ruhlar

Kolları

Dış bağlantılar

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar