Türkçe Bilgi: İslam'da resim

İslam dini, müminlere helal ve haram işleri bildirmiştir. Resim ve heykel meselesindeki İslam dini hükümleri Kur'an ve hadislere dayandırılır. Kuran'da resim ve heykel Kuran'da "Ey iman edenler! İçki, kumar, dikili taşlar, fal okları şeytana ait pis işlerdir, artık bunlardan kaçının ki kurtuluşa eresiniz" emri vardır (Maide suresi: 90. ayet). Buradaki içki, kumar, dikili taşlar, fal okları kavramları hamr, meysir, ensab, ezlem'dir. Ayette geçen ensab kelimesinin içeriği olan fal okları, bazı İslam alimlerince şöyle yorumlanmıştır: * 1. Putperest Arapların üzerlerinde kurban kesip ibadet ettikleri dikili taşlar. * 2. İbadet için dikilmiş putlar. * 3. Resim, tasvir. Kuran'daki bir başka ayet "Ona (Süleyman'a) kalelerden, timsallerden, büyük havuzlar gibi çanaklar ve sabit kazanlardan dilediğini yaparlardı" ayetidir (Sebe suresi: 13). Bu ayette geçen temasil kelimesi, suretler şeklinde açıklanmıştır. Hadislerde resim, heykel İslam dininde ikinci kaynak olan hadis biliminde ise aşağıdaki hadislerle konu açıklanmaya çalışılmaktadır: * 1. Allah'ın yanında azabı en şiddetli olan insanlar tasvircilerdir (Müslim 6:369). * 2. Şu suretleri yapanlar kıyamet gününde azap görürler ve kendilerine yaptığınız suretlere can verin denilir (Müslim 6:368). * 3. Her musavvir cehennemdedir. Musavvirin, tasvir ettiği her surete kıyamet gününde Allah hayat verir de o canlı suret cehennemde kendini yapana azap eder. Eğer sanatına devam etmek zorunda isen ağaç resmi ve canlı olmayan vucut kısımlarının resmini yap (Müslim 6:370). * 4. Aişe naklediyor: Muhammed evinde üzerinde haç bulunan bir şey bırakmazdı, onu bozar veya keserdi (Buhari, Mezalim 31; Büyu 102). * 5. Ebu Hüreyre Rasulullah'tan naklediyor: Aziz ve celil olan Allah şöyle buyurmuştur: Benim yarattığım gibi yaratmaya savaşan kişiden daha zalim kim vardır? Haydi onlar yoktan bir zerre yaratsınlar yahut bir habbe meydana getirsinler veya bir arpa tanesi yaratsınlar (Müslim 6:372). * 6. Melekler, köpek ve tasvirlerin bulunduğu eve girmez (Müslim 6:358). * 7. Cebrail, Muhammed'in yanına girmek için izin istedi. O da girin buyurdu. Cebrail 'nasıl gireyim, evinde birtakım at ve insan şekillerinin üzerinde bulunduğu bir perde asılıdır. Ya bu resimlerin başlarını koparmalısınız yahut bu perdeyi indirip yere sermelisiniz' dedi (Buhari tecrid 6:416). * 8. Aişe'nin nakışlı örtüsü hakkında Peygamber şöyle buyurdu: Onu benden uzaklaştır, onun resimleri namaz kılarken gözüme çarpıyor (Buhari, Libas:91). Aişe naklediyor: Muhammed bir seferden geldi. Benim şekilli perdemi yırttı, yüzünün rengi değişti ve: Ey Aişe, kıyamet gününde insanlar içinde en şiddetli azaplısı Allah'ın yaratmasına benzetmeye çalışan kimselerdir, buyurdu. Biz o perdeyi kestik, ondan bir iki tane yastık yaptık (Müslim 6:364-5; Buhari, Mezalim:132). * 9. İçinde suretler bulunan eve melekler girmez (Buhari, Libas 91). * 10. Aişe, Peygamber'in bir sefer dönüşü üzerinde suretler bulunan bir perdeyi hemen indirmesini söylediğini nakleder (Müslim 6:363, Ebu Davud Libas:45; Tirmizi Edeb:44). * 11. Kiliselerdeki tasvirler üzerine Peygamber şöyle buyurdu: Bunlar, aziz bir kimse öldüğü zaman hemen onun kabri üzerine bir mescit yaparlar ve o azizin bir resmini mescide korlar. Bunlar Allah yanında halkın en kötüleridir (Buhari, tecrid 4:479; Müslim 2:153). * 12. Bir yerde Peygamber, bir konuyu, elindeki değnekle kuma şekiller çizerek ashabına anlatmıştır (Buhari, Tecrid 12:180, 359). İslam öncesi resim Musevilik oyma put yapmayı, suretleri ve bunlara tazimi, dikili taşları yasaklar (Tevrat, tesniye bölümü). Musa'nın emrinin dinlenilmemesi ve altın buzağı yaparak buna tapanlar Kuran'da bildirilmektedir (Bakara, 52). Hıristiyanlık, İsa, Meryem ve havarilerin, meleklerin resim ve heykellerini kiliselerde, ibadet yerlerinde doğal hale getirdi. 8. yüzyılda Hıristiyanlık içinde heykelleri kırma ve iconoclasm tepkisi meydana gelmiştir. Doğu dinleri, Budizm, Çin ve Hint dinlerinde sayısız kutsal resim ve heykeli yapılmıştır. Haram ve caiz İslam inancı, doğuşundan itibaren putlara karşı çıkmıştır. İslam peygamberi, Mekke'yi fethettiğinde ilk iş olarak Kabe içindeki bütün heykel ve resimleri temizlemiştir. Canlı varlıkların resimlerinin yapılması (suretler) günahtır. Canlı olmayan tabiat resimleri yapılmasına izin verilmiştir. İslam dininde suret işi, Allah'ın yaratıcılığını taklit ve puta teşvik temelinde yasaklanmıştır. Oyuncaklar, bundan istisnadır. Tapınaklar içinde her türlü resim yasaktır. Hıristiyanlardaki tasvircilik ve Budizm'deki Buda heykelciliği gibi tapınaklar içinde her türlü resim ev heykel yasaktır. Bununla birlikte, eğitim için çizgiyle anlatımı, fotoğrafçılıkta manzara çekimi, vesikalık fotoğraf, bilimsel ve idari işlerde kullanılan fotoğrafları serbest bırakan görüşler çoğunluktadır. İbadet yerlerinde resim İslam alimleri, mescitlerde ve camilerde tasvir ve yazıların bulunmasını caiz görmemişlerdir. Bu nedenle bütün camilerde, Allah, Muhammed, Ebubekir, Ömer, Osman, Ali hatlı levhalar ve ayet hatlarından başka bir tasvir bulunmaz. Halılar düz veya geometrik desenlidir. Yüzük ve para üzerindeki resimlerin ibadete engel olmadığı belirtilmiştir. Resimli eşya Tıp, edebiyat ve eğitim kitaplarında tasvir caizdir. İslam tarihinde Kuran ve Peygamber'in hayatı resimli olarak basılmamış, minyatür sanatıyla tasvir yapılmış, ancak minyatürde bile İslam Peygamberi tasvir edilmemiştir. Hiçbir sinema filminde Peygamber rolü oynanmamıştır. İslam dünyasında sadece İran'da temsili resim gelişmiş, Ali tasviri, sembolik anlatımı yapılmıştır. Osmanlı sultanları 15. yüzyıldan sonra resimlerini yaptırmışlardır (Fatih, Yavuz, II. Selim, IV. Murad vd). İslam paraları üzerinde çoğu zaman elhamdülillah, Allahüekber, bismillah, lailaheillallah ibareleri basılmış, resim konulmamıştır. İslam sanatı, bütün alanlarda estetik doktrinlere yer vermemiş, hüvelbaki (baki olan Allah'tır) ilkesince, tevhidi öne çıkarmıştır. Osman Şekerci, İslam'da Resim ve Heykelin Yeri, İstanbul 1974.

Kaynaklar

Vikipedi

İslam'da Resim

Kaynaklar

Resim

İslam Sanatı

İslam

Abdülmecid Efendi

Nejad Melih Devrim

Ali Sami Boyar

Elif Naci

Minyatür

İslam'da Resim

İslam'da Resim Hakkında Detaylı Bilgi

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar

Okuma Önerileri

Resim

İslam Sanatı

İslam

Abdülmecid Efendi

Nejad Melih Devrim

Ali Sami Boyar

Elif Naci

Minyatür