Kitap_adı = Törebilim|
Resim = |
Resim_altı = |
Yazarı = Baruch Spinoza|
Orjinal_isim = Ethica Ordine Geometrico Demonstrata |
Çevirmen = Hilmi Ziya ÜlkenFransızca`dan|
illustrator = |
Kapak_tasarımı = |
Ülke = |
Özgün_dil = Latince|
Dili = |
Seri_adı = |
Konu = |
Türü = Felsefe|
Yayınevi = Dost Kitabevi|
Anadilde_Basım_tarihi = 1677|
Basım_tarihi = 2004|
yayın_ortamı = |
Sayfa_sayısı = 342 |
size_weight = |
Özgün_isbn_id = |
isbn_id = ISBN 975-298-147-X|
Seride_önceki = |
Seride_sonraki = |
Etika, Ethica veya Törebilim gibi isimlerle Türkçe`ye çevrilmiş, özgün tam adı Ethica Ordine Geometrico Demonstrata`` olan Baruch Spinoza`nın ünlü felsefi eseri. İngilizce çevirileri genellikle ``Ethics`` ismi altında yapılmıştır. Latince yazılmış olan kitap Spinoza vefat ettikten sonra 1677`de basılmıştır ve onun en ünlü eseri olmuştur. Spinoza yaşadığı sırada birçok baskılara ve dışlanmalara maruz kalmış, ``Etika`` henüz yayımlanmadan belirli çevrelerde okunup tartışmalara vesile olduğundan dolayı kendisi tarafından yayımlatılmak istenmemiştir. Bugün yazarın başyapıtı olarak da anılır.
Önermelerin takip ettiği aksiyom ve tanımlar ile, Spinoza`nın da belirttiği gibi, eserin tarz ve sistemi "geometrik bir sırada düzenlenmiştir". Geometri Spinoza`nın düşünce yapısında bir düşünce biçiminin kusursuz bir şekilde ortaya konulmasının yolu olarak anlaşılır. Tıpkı Öklid geometrisinde olduğu gibi Spinoza da ``Etika``sında, temel aksiyomları önce ortaya koyar ve daha sonra sistemini bunun üzerinde inşa eder. Yani aksiyomların kesinlenmesinden sonra her şey tümdengelimli bir şekilde ortaya konulur. Geometrik yöntem ``Etika``nın kesinliğinin koşulu olarak öne sürüldüğü gibi, sonradan meydana gelen pek çok tartışmanın da kaynağıdır. Etika her şeyi açıklama iddiası içeren yapısı dolayısıyla, metafizik bir nitelikte de görülmüştür. Spinoza yapıtında Tanrı, doğa, gerçeklik, özgürlük, insan, tutkular, zihin gibi konulara kesin formüllü ancak yine de çok farklı şekillerde anlaşılan ve dolayısıyla da tartışılan açıklamalar getirir.``Batı Felsefesi Tarihi``, Bertrand Russell, Say yayınları, sayfa; 553
Eserin ``Törebilim`` ismine sahip olmasının nedeni kitabın düşünce ve akıl yollu bir yaşam (ki burada Spinoza`nın kastı kelimenin tam anlamıyla Tanrı`dır) ile ahlaki ve hoşnut bir yaşama ulaşılabileceğini göstermek amacını taşımasıdır. Ek olarak Spinoza kişinin her şeyin önceden belirlenmiş bir şekilde olduğunu ve bunun değiştirilemeyeceğini fark ederek huzura kavuşabileceğini belirtmektedir. Bu şöyle de ifade edilebilir; özde her şey Tanrı`nın iradesiyle olmaktadır, ve bu yüzden kişinin geleceği dert etmemesi veya gelecekten korkmaması gerekir. Belirtmekte yarar vardır ki Spinoza`nın felsefi görüşlerinde rastlanabilecek Tanrı kavramı ve ilgili terimler, klasik monoteistik dini Tanrı kavramıyla eş tutulmamalıdır, zira Spinoza`nın kastı daha farklıdır.
Beş bölümden (veya kitaptan) oluşan eserin her bir bölümü belirli bir sırayla ilgili konuları ele alarak gelişir. Örneğin ilk bölüm, Tanrı`nın, daha uygun bir terminolojiyle Spinoza`nın tercih ettiği şekilde "``Deus sive Natura``"nın ("Tanrı ya da Doğa"), tek ve eşsiz bir varlık olarak gerekliliğini ifade etmeye çalışmaktadır. Spinoza`nın ``Tanrı ya da doğa`` deyişinden, Althusser tarzı bir materyalizm de çıkmıştır, en derin metafizik ve idealizm de.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- İngilizce Vikikaynak`ta ``Ethics`` - eserin İngilizce çevirisi. (İngilizce, son bölüm yer almamakta).
- thelatinlibrary.com - Spinoza, ``Ethica`` (Latince)
- Project Gutenberg`de ``Ethics`` - eserin İngilizce çevirisi. (İngilizce)
Kaynakça
Şablon:Felsefe portalı