Broket ya da broket geyiği geyikgiller (Cervidae) familyasında bulunan ``Mazama`` cinsindeki geyik türlerine verilen ortak addır. Boyut olarak küçük olan bu geyikler ormanlarda yaşar ve Güney Amerika ile Yukatan Yarımadası`nda bulunur. ``Duiker`` antilop türlerine benzeseler de ilişkileri yoktur. Birbiriyle çok yakın ilişkide olan bilinen yedi broket türü vardır.
Fiziksel özellikler
Her ne kadar boyutları değişse de ``Mazama`` türleri birbirine benzer. Küçük yuvarlak gövdeleri vardır. Uzunlukları 70 ile 140 cm. arasında değişir. Genellikle açık ya da koyu kahverengi renktedir. Ağırlıkları 8 ile 30 kg. arasında değişir. Boynuzları kısadır ve çok sık dökülmez.Davranış
Geceleri etkin olmalarının ve küçük boyutlarının yanısıra ``Mazama`` türleri çekingendir dolayısıyla da nadiren gözlemlenebilir. Genellikle yalnız başlarına veya çiftleştikleri eşleriyle küçük bölgelerinde bulunurlar. Bölgelerini idrar, dışkı ya da gözaltı bezlerinden çıkan salgılarla işaretlerler. Puma ya da jaguar gibi avcı hayvanlar yaklaştığında yakınlardaki bitki örtüsünde saklanırlar. Otçul olan broket bölgesinde bulunan yaprak, meyve ve sürgünlerle beslenir.Üreme
Çiftleşen eşler birlikte yaşadıkları sürece tekeşli olarak kalır. Yalnız yaşayan erkek geyik genellikle yakınlardaki dişi geyiklerle çiftleşir. Bir dişi için rekabet eden erkekler birbirlerini ısırarak ve kısa boynuzlarını batırarak dövüşür. Tropikal bölgelerde yaşayan broketlerin belirgin bir kızgınlık dönemleri yoktur ancak ılıman bölgelerde yaşayan broketler sonbaharda kızgınlık dönemine girer.Hamilelik dönemi kabaca 200–220 gündür ve dişiler bir batında tek yavru doğurur. Yeni doğan yavrular anneleri ile birlikte dolaşacak kadar büyüyene kadar gizlenirler. Altı ay kadar anneleri tarafından bakılan yavrular bir yaşında cinsel olgunluğa erişir.
Türler
- Kızıl broket, Peru kızıl geyiği (``Mazama americana``): Broketlerin içinde en büyüğü, 30 kg. civarındadır. Kızıl-kahverengi rengindedir.
- Gri cüce broket, Merioa broketi (``Mazama bricenii``)
- Cüce broket (``Mazama chunyi``): Kızıl-kahve renginde olan bu türün göz bezleri belirgindir.
- Gri broket (``Mazama gouazoupira``): Rengi diğer türlere göre daha gridir.
- Pigme broket (``Mazama nana``):Küçük ve kısa bacaklı bir broket türü.
- Yukatan kahverengi broketi (``Mazama pandora``)
- Küçük kızıl broket (``Mazama rufina``): En küçük türlerden biri, rengi gri ile kızıl-kahve arasındadır ve altı beyaz renktedir.
Linkler
Kaynakça
- Kaynak wiki