Birinci Çin-Japon Savaşı

Bilgi Kutusu Savaş |çatışma=Birinci Çin Japon Savaşı |image= |başlık=Başıca savaşlar ve birliklerin hareketleri |tarih=1 Ağustos 1894 – 17 Nisan 1895 |yer=Kore, Mançurya |casus= |sonuç=Kore Japon imparatorluğunun himayesi altına girdi,
Çin Tayvanı, doğu Mançuryayı ve Liadongu Japonya`ya terketti,
Japon İmparatorluğunun zaferi ile sonuçlandı |savaşan1= Qing Hanedanı İmparatoru (Çin) |savaşan2=border| Japon İmparatorluğu |commander1= Li Hongzhang |commander2=border| Yamagata Aritomo |güç1=630,000 asker
Beiyang Ordusu,
Beiyang Donanması |güç2=240,000 asker
Japon İmparatorluk Ordusu,
Japon İmparatorluk Donanması |kayıp1=35,000 ölü ya da yaralı |kayıp2=13,823 ölü,
3,973 yaralı | Birinci Çin-Japon Savaşı (1 Ağustos 1894 – Nisan 1895) Çin Qing Hanedanı ile Meiji dönemi Japon İmparatorluğu arasında, Korenin hakimiyeti üzerine gerçekleşmiştir. Çin Japon Savaşının Japon zaferi Qing Hanedanının yozlaşıp zayıf düşmesini sembolize edecekti ve Meiji Restorasyonundan itibaren Japonya`nın nasıl batılaşıp modernleştiğini gösterecekti. Savaşın en önemli sonucu Asyadaki bölgesel hakimiyetin Çin`den Japonya`ya geçmesine neden olması ve hem Qing Hanedanının hem de klasik Çin geleneklerinin meşruluğunu kaybetmesidir. Daha sonra bu gelişmeler 1911 Devrimi neden olacaktı.

Alt yapısı ve nedenleri

Japonya Çarlık Rusyasının Kuzey Çin ve Kore`de genişlemesinden korkuyordu ve batılı danışmanları ile beraber emperyalizm koşullarının rekabetinde yabancı istilaları araştırmıştı. Korenin Japon adalarının karşısındaki stratejik konumu ve doğal kaynaklarındaki kömür ve demir cevherleri Japonya`nın ilgisini de çekmişti. 1875 yılında Japonya, Kore`ye Ganghwa Antlaşmasını zorla kabul ettirdi ve Kore`nin kendisini Japon ticaretine açmasını ve yabancı ilişkileri ile Çin`den ayrılarak bağımzılığını ilanına zorladı.

Joseon Hanedanı hükümdarlığındaki Kore, Çin`in Qing Hanedanına vergi ödemekteydi. Reformistler Japonya ve batılı devletlerle ilişkileri sağlamlaştırmak ve modernleşmek isterken, muhafazakarlar Çin`e olan geleneksel boyun eğen ilişkilerini kaybetmemek istiyorlardı ve halkın görüşü iki ayrılmıştı. Bununla beraber Çin kraliyet ailesindeki muhafazakarlar üzerindeki etkisini sürdürüyordu.

1884 yılında bir grup Japon yanlısı reformcu Kore hükümetini devirmeye çalıştı fakat General Yüan Shih-k`ai yönetimindeki Çin birlikleri İmparatoru kurtardı ve bazı Japon Elçiliği muhafızlarını öldürdü.Japonya ve Çin arasındaki savaş 1885deki Tientsin Toplantısı ile kıl payı engellendi. Her iki taraf şu hususlar üzerinde anlaştı: (a) her iki taraf da Koredeki gülerini eşzamanlı bir şekilde çekecek; (b) Kore ordusunu eğitmek üzere eğitmen gönderilmeyecek ve ; (c)herhangi bir taraf Kore`ye askeri birlik göndermeden önce diğer tarafı haberdar edecek.

Savaşın Başlangıcı

1893 yılında Japon asıllı Koreli devrimci Kim Ok-kyun, (mutemelen Yüan Shikai ajanları tarafından) Şangayda bir suikast ile öldürüldü. Daha sonra ceseti bir Çin zırhlısının güvertesine asılıp diğer devrimcilere ibret olması anlamında yaşadığı yer olan Kore`ye götürüldü. Japon hükümeti bunu direk bir hakaret olarak aldı. O yılın sonunda , Kore imparatorunun Tonghak İsyanını bastırması isteğiyle Çin destek kuvvetleri gönderdi. Çin hükümeti Japon hükümetini bilgilendirdi ve General Yuan Shikai yönetiminde 2,800 askerini gönderdi. Japonya bu hareketin Tienstsin Antlaşmasına aykırı olacağı cevabını vererek kendi 8,000 kişilik Oshima Karma Birliğini gönderdi. Japon kuvvetleri 8 Haziranda Seuldeki imparatoru ve kraliyet sarayını ele geçirerek yerine Japon yanlısı birhükümet geçirdi. Yeni hükümet Japon birliklerinden Çin birliklerini kovmasını istedi. Çin hükümetinin yeni Kore hükümetini tanımaması ile durum gittikçe gerildi.

Savaş sırasındaki olaylar

``, Çin Japon gerginliğinde İmparatorluk Donanması sancak gemisiydi.] Savaş bazı çarpışmalar halihazırda yaşanmışken 1 Ağustos 1894 tarihinde ilan edildi. 16 Eylül 1894 günü Pyongyang savaşında İmparatorluk Ordusu, hazırlıksız Çin Beiyang Ordusunu yendi ve Kuzey Mançurya içlerine kadar ilerledi.Japon imparatorluk Donanması ise 17 Eylül günü Yalu Nehri ağzında Çin Beiyang Filosunun 12 gemisinden sekizini yok etti. Çin filosu Weihaiwei mevzilerinin arkasına çekildi. Bununla beraber Liman savunmasını arkadan vuran Japon kara güçlerince basıldılar.

21 Kasım 1894 günü Japonya Lüshünkou (daha sonra Port Arthur olarak ismi değişmiştir) şehrini aldı. Japon ordusunun daha sonra Port Arthur Katliamı olarak anılcağı şekilde şehirdeki Çinli yerleşimciler üzerinde katliam yaptıkları idda edilir.

Weihaiwei savaşının 2 Şubat 1895 tarihinde düşmesinden sonra Japon birlikleri güney Mançurya içlerine doğru ilerleyerek Kuzey Çin sınırlarına kadar geldiler. Mart 1895 Japonlar Beijing`e hakim deniz mevkilerinde kaleler istihkam ettiler.

Savaşın sonu

Yenilgi ile yüzleşen Çin Shimonoseki Antlaşmasını 17 Nisan 1895 tarihinde imzaladı. Anlaşma Korenin tam bağımsızlığını içermekteydi ve Çin, Fengtian`ın doğusundakiLiadong Yarımadasını, Mançurya`yı (bugünkü Liaoning Bölgesi, Çin), Tayvan ve Pescadores adalarını Japonyaya "sürekli olarak" terk edecekti. Ek olarak tazminat olarak 200 milyon Kuping (o zaman için İngiliz veya Alman yapımı modern bir savaş gemisi için ödenecek fiyata denk miktarda para) ödenmesi, Japon gemilerinin Yangtze Nehrinde çalışması ve ticari limanlarda üretim fabrikaları işletmesini içeren ticari bir anlaşma imzalanmasını da içeriyordu. Bu "Japon Emperyalizmi"nin doğuşunu sembolize ediyordu. Bu zafer ayrıca Japonya`nın Batılı devletlerle aynı zeminde ve Asya`da etkili bir güç olduğunu kanıtladı. Endüstriyel ve politik gelişmelerin hızı sıkça 1860lardaki Japonya`nın politik gelişmesiyle aynı zmanalara denk gelen Almanya`nın gelişimi ile eşit olarak kısyaslanıyordu.

Ayrıca bakınız

Kaynaklar

Vikipedi