Hiung-nu`ların başında bulunan Ho-han-ye Tanhu (å‘¼éŸ“é‚ªå–®äº hÅ«hánxií© dÄnyú)`nin ekonomik sıkıntıları da neden göstererek Çin egemenliğine girmek istemesi kardeşi Çiçi tarafından "atalarına saygısızlık" olarak kabul edilmiştir. Bu nedenle Hiung-nu, M.Ö. 46 yılında Çiçi ve Ho-han-ye kardeşler arasında Doğu Hiung-nu ve Batı Hiung-nu olmak üzere ikiye ayrıldı. Batı Hiung-nu`yu Çiçi, Doğu Hiung-nu`yu Ho-han-ye yönetti. Batı Hiung-nu Talas`ın batısında Aral gölü, Batı Türkistan ve Karadeniz`in kuzeyine kadarfact olan bölüme egemen olmuştur.
Batı Hiung-nu`ların başında bulunan Çiçi`nin Çin`e karşı verdiği mücadelede kısa bir süre sonra başarısız olduğu görülmüştür. Zira Çiçi, Çin ile mücadelede eski Hiungnu savaş taktiklerini bırakarak bir şehir kurup burayı kale haline getirerek savunma savaşı yapmayı yeğlemiştir. Bu kendisinin birinci hatasıdır. Yenilgisinde etkili olan diğer hata ise emri altında bulunan askerlere çok sert davranmasıdır.
Ho-han-ye`nin ölümünden sonra M.S. 46 - 48 yıllarında Doğu Hiung-nu Panu ve yeğeni Pi`nin taht kavgasına sahne oldu.
Çiçi yönetimindeki Hiung-nu`lara daha sonra Kuzey Hiung-nu`ların dağılmasıyla batıya göç eden Kuzey Hiung-nu kabileleri de katılmıştır. Bu kabilelerin bir kısmının daha sonra Batıya göçerek Avrupa hunlarını kurduğu, bir kısmının da daha güneye inerek Akhunları oluşturduğu görüşü yaygındır.fact
Çiçi`nin Çin kayıtlarındaki sözleri
Ho-han-ye`nin Çin egemenliğine girme politikasına karşı çıkan Çiçi, bağlı kabileleriyle birlikte Issık Gölü ve çevresine çekilmiştir.Çin kayıtlarında Çiçinin bir sözü: ``"Boyun eğmeyeceğiz. Zira öteden beri Hiungnular kuvveti takdir eder, tabi olmayı hakir görürler. Savaşçı süvari hayatımız sayesinde adı yabancıları titreten bir ulus olduk. Biz ölsek de, kahramanlığımızın şöhreti kalacak, çocuklarımız ve torunlarımız diğer kavimlerin efendisi olacaktır.``fact
Literatürde meydana gelen karışıklık
Türk tarih literatüründe üç tane "Batı Hun İmparatorluğu" ismine rastlanmaktadır.- 1. 16 Büyük Türk devleti içerisinde sayılan "Batı Hun İmaparatorluğu"; Türkiye Cumhuriyeti`nin literatüründe, hiç bir zaman batıda kalmamış bu yönetim "Batı Hun" olarak adlandırılmakta ve Kuzey Hiung-nu`nun ilk tanhu`su olan Panu, Güney Hiung-nu`nun ilk tanhu`su olarak gösterilmektedir.
- 2. Asıl Batı Hiung-nu; Çiçi`nın yönettiği Batı Türkistan`ı kapsayan kısa ömürlü devlettir.
- 3. Avrupa`daki Hun İmparatorluğu da Batı Hun (Avrupa-Batı kastedilerek) olarak bazı kaynaklarda ifade edilmektedir.
Kaynakça
Hiung-nu Soyağacı
bakınız|Hiung-nu tanhular listesi Hiung-nu soyağacıAyrıca bakınız
- Hiung-nu (Doğu Hiung-nu, Ho-han-ye)
- Kuzey Hiung-nu (Panu)
- Güney Hiung-nu (Pi)
Tarih-taslak