Azerbaycan Ekonomisi

Azerbaycan Cumhuriyeti, doğal kaynakları, gelişmiş sanayisi ve coğrafyası itibarıyla önemli bir ülkedir. Azerbaycan'da özellikle büyük petrol ve doğal gaz rezervleri bulunmaktadır. Hacim ve çeşit bakımından hammadde yatakları ile dünyanın sayılı ülkelerinden biridir. 1991 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından siyasi bağımsızlığını kazanan Azerbaycan Cumhuriyeti, merkezi planlı ekonomisinden serbest piyasa ekonomisine geçiş sürecini yaşadı. Ekonomide yaşanan dönüşümde ülkede siyasi bağımsızlığın ardından siyasi istikrarın sağlanması, coğrafi konumu ve şartlarının yanı sıra önemli enerji kaynağı rezervlerine sahip olması büyük rol oynamıştır. Siyasi bağımsızlığın kazanılmasının ardından eski Sovyetler Birliği'ndeki işletmelerle ekonomik bağlantıların koparılmasının ve ülkenin diğer Sovyet cumhuriyetlerdeki pazar payını kaybetmesinin yanı sıra Sovyetler Birliği döneminde merkezden sağlanan sübvansiyonların da kesilmesiyle birlikte üretimde düşüşler yaşandı. Ekonomik yapının eski merkezi planlamaya göre örgütlenilmesi nedeniyle birçok fabrika ve tesis üretimini durdurdu veya düşük kapasite ile üretimine devam etti. Ayrıca tüm eski Sovyet cumhuriyetlerin paylaştığı sancılı ekonomik sürecin yanında, Ermenistan'ın Azerbaycan torpaklarının işgaliyle patlak veren Dağlık Karabağ Savaşı, daha büyük sorunlara da neden oldu. Sovyetler Birliği'nin son yıllarından başlayarak 1988'den itibaren Ermenistan'ın silahlı tecavüzüne maruz kalan Azerbaycan, ateşkesin imzalandığı 12 Mayıs 1994'e kadar topraklarının % 20'sini kaybetti ve 1 milyondan fazla nüfusu göçmen durumuna düştü. Kaybettiği topraklardaki birçok ekonomik değerden yoksun kalırken ülkede mevcut olan işsizlik sorunu da iyice artmış oldu. 2000 yılından itibaren, bu yeniliklere hızla adapte olan Azerbaycan, Sovyetler Birliği'nin dağılması ile uzmanlaşma ve iş bölümüne dayalı ekonomik yapılanmanın sona ermesine, Ermenistan işgali ve mülteci sorununa ve ülke sanayii için gereken ara mallarının ithalat yollarının kapanmasına rağmen bütün bu darboğazları aşmayı başarmıştır. Bügün Azerbaycan'da ekonomik dönüşüm ve kalkınma süreci yavaş ama emin adımlarla ilerlemekte ve gelecek adına ümit vaad etmektedir. Ekonomide dönüşüm sürecini yaşamakta olan ülkelere göre ekonomik göstergeler itibariyle daha iyi konumda. Bu bakımdan 2001 sonrası ekonomide dönüşüm ve kalkınmaya ivme kazandıracak politikaların uygulanma süreci ve uygulamanın gerçekleştirilebilmesi için gerekli siyasi istikrar önem taşımaktadır. Azerbaycan'ın piyasa mekanizmasına geçişini ve ekonomik istikrarı sağlamaya yönelik çalışmalarını uluslararası kuruluşlar da desteklemektedir. Bu çerçevede, Azerbaycan ve IMF arasında makroekonomik gelişmeyi desteklemek ve ülkeyi petrol gelirlerine hazırlamak amacıyla yardım anlaşmaları imzalanmıştır. Azerbaycan 1992 yılında, Dünya Bankası'na ve Uluslararası Kalkınma Örgütü'ne üye olmuştur. Yıllardır petrole yatırım yapan Azerbaycan 2005 yılından itibaren milli gelire yansıyacak petrol gelirleri ile yeni bir döneme girmiş bulunmaktadır. Önümüzdeki 15 yıl için 50 milyar Dolar petrol geliri bekleyen ülke somut ve yaşayabilir projelerle bu geliri halkın yaşam standardının yükselmesine harcayacak hedefler için çalışmaktadır. Söz konusu hedeflere ulaşabilmek için Azerbaycan; petrol dışı sektörün geliştirilmesi, iri ve orta ölçekli devlet tesislerinin özelleştirilmesinin hızlandırılması, rekabetin geliştirilmesi, enflasyonun önlenmesi, yoksulluğun azaltılması, yüksek istihdamın sağlanması, bölgelerin geliştirilmesi, Dünya Ticaret Örgütü'ne üyelik sürecinin hızlandırılması yönünde büyük çaba harcamaktadır. == Sektörler Sanayi sektörü Azerbaycan'da sanayi sektörü, net maddi üretimin % 48,3'ünü oluşturmaktadır ve Azerbaycan ekonomisinin en büyük sektörüdür. Ağır sanayinin temelini petrol sanayii oluşturmaktadır. Petrol, doğal gaz ve yan ürünleri sanayisi gelişmiştir. Ayrıca metalik madenlerin (demir, bakır, çinko, kurşun, alüminyum) üretimi ve hammadde kaynaklarına bağlı olarak yan sanayi de gelişmiştir. Sumgayıt'da demir-çelik, demir dışı metalleri, işleme sanayi ve kimya endüstrisi; Bakü, Gence ve Mingeçevir'de petrol ve doğal gaz endüstrisi ve yan sanayisi, makina ve ekipmanları gibi elektronik ürünler üretim sanayisi vardır.

Sanayi sektörü

nde üretim kapasitesi birçok alanda yurtiçi talepten fazladır ve teknoloji yenilenmesine ile mevcut birçok fabrika üretim yapmaktadır. * Ağır Sanayi: Enerji, metalurji, makina, imalat, kimya, orman ürünleridir. * Hafif Sanayi: Dokuma, dikiş, deri, kürk, kundura'dır. * Azerbaycan tarımsal ürenler, petrol alt ürünlerini işleme, elektronik ürünler üretiminde 2005 yılından sonra büyük gelişmeler yaşamış ülke halkı fabrika ortamıyla tanışmaya ve alışmaya başlamıştır. * Son yıllarda silah sanayinde de büyük gelişmelerin yaşandığı Azerbaycan'da silah üzerine modern üretim tesisleride bulunuyor. 18 Eylül 2002 tarihinde temeli atılan ve Temmuz 2006 tarihinde hizmete açılan Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı (BTC) Azerbaycan petrolünü Gürcistan üzerinden Türkiye'nin Akdeniz kıyılarına taşımaktadır. BTC Hazar Denizinin Azerbaycan tarafında bulunan Azeri-Çırak-Güneşli petrol sahalarında bulunan petrolün en ekonomik şekilde batı pazarına ulaşmasını sağlamaktadır. BTC, Bakü'den başlayıp, Ceyhan'da son bulmaktadır. Bu boru hattı başta Azerbaycan petrolü olmak üzere bölgede üretilecek petroller Ceyhan'a taşınıp, buradan da tankerlerle dünya pazarlarına ulaştırılmaktadır. Tüm Dünya'da ucuz ve istikrarlı enerji kaynaklarına sahip olabilmek için yoğun bir mücadelenin yaşandığı ve Sovyetler Birliği'nin 1991 yılının sonunda resmen dağılmasının ardından Kafkaslar ve Hazar Denizi çevresinin bu mücadelenin en çok hissedildiği bölge olduğu düşüldüğünde BTC Boru Hattı'nın statejik bir öneme sahip olduğu söylenebilir.

Tarım ve Hayvancılık sektörü

Azerbaycan'ın yüzde 7'si tarıma elverişli topraklara sahiptir. Bu tarım topraklarının büyük bölümü de Kura ve Aras nehirleri çevresindedir ve ülkede, tarım büyük ölçüde sulamaya dayanmaktadır. Yetiştirilen başlıca ürünler tahıl, meyve, pamuk, çay, tütün ve üzümdür. Ayrıca, dut ağacından yılda 5.000 ton ipek kozası elde edilmektedir. Azerbaycan tarımında ve ekonomisinde hayvancılığın da önemli yeri bulunmaktadır. En son verilere göre Azerbaycan'da 1,5 milyon sığır, 5 milyon koyun, 30 milyon kümes hayvanı bulunmaktadır. Arıcılık gelişmiştir.

Finans sektörü

Azerbaycan Cumhuriyeti'nin ulusal paraı Manat, 15 Ağustos 1992'ten itbaren Rus Ruble ile yanaşı kullanılmaya başlandı. 1 Ocak 1994'ten itbaren ülkede geçerli olan tek para birimi oldu. 1992 yılında kurulan Azerbaycan Merkez Bankası, para politikalarından ve finans sektörünün denetlenmesinden sorumludur. Azerbaycan Merkez Bankası, çalışmalarını, Aralık 2004 tarihli Merkez Bankası Kanunu çerçevesinde yürütmektedir. Bakü Borsası ise 2000 yılında kurulmuştur. Azerbaycan halkı arasında bankacılık sistemine güvenin düşük olması, tasarrufların nakit olarak tutulmasına yol açmakta idi. Fakat son dönemlerde bu alanda önemli ilerleme sağlanmıştır. Nitekim, 2006 yılında halkın bankalardaki tasarruflarının miktarı 2005 yılına göre yüzde 65,7 artış göstererek 819,5 milyon Manat (942 milyon Dolar) olmuştur. Tasarrufların 250,3 milyon Manatı (yüzde 30,5) milli, 569,2 milyon Manatı (yüzde 69,5) yabancı para şeklinde yatırılmıştır. Azerbaycan'da faal olan 43 bankanın birçoğunun mali durumları sağlıklı olmadığı için hükümet, asgari sermaye şartını Ocak 2006'da 3,5 milyon Dolardan 5 milyon Dolara yükseltmiştir. En büyük bankalar, kamuya ait olan "Capital Bank" ile kısmen özellestirilmiş olan "International Bank of Azerbaijan"dır. Sektör, yabancı bankalara açıktır.

Turizm sektörü

Zengin bir kültürel mirasa ve doğal güzelliklere sahip olan Azerbaycan, büyük bir turizm potansiyeline sahiptir. Azerbaycan'a gelen turist sayısı her geçen yıl artmaktadır. Ülkeye, 2006 yılı içinde turizm amacıyla 739.583 kişi gelmiş ve yaklaşık 554,7 milyon Dolar turizm geliri elde edilmiştir. 2007 yılında ise bu alanda önemli bir gelişme yaşanmış ve gelen turistsayısı 1.332.701'e çıkarken, turizm gelirleri 758,5 milyon Ddolara yükselmiştir. Ülkedeki turizm alt yapısının yetersizliği ve vize işlemlerinin uzun sürmesi, bu konuda önemli birer handikap yaratmaktadır. Azerbaycan Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan alınan bilgilere göre halihazırda ülkede 182 turizm şirketi ve değişik kategorilerde 242 otel faaliyet göstermektedir. == Ayrıca bakınız == * Azerbaycan manatı * Azerbaycan Merkez Bankası * Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı * Bakü-Tiflis-Kars demiryolu hattı == Kaynaklar == == Dış bağlantılar == * Azerbaycan Cumhuriyeti Ekonomik Raporu 2010 - SCRIBD * Azerbaycan Ülke Raporu - Birleşmiş Markalar Derneği * Azerbaycan'ın Ekonomisi / T.C. Dışişleri Bakanlığı আজারবাইজান#অর্থনীতি

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Azerbaycan Manatı
3 yıl önce

27 Mart 2021.  National Bank of Azerbaijan (Azerice) (İngilizce) Azerbaycan manatı (banknotlar) (İngilizce) (Almanca) (Fransızca) Azerbaycan portali...

Azerbaycan'da bankacılık
3 yıl önce

basamaklıdır – Azerbaycan'ın Merkezi Bankasından ve kredi kurumlarından ibarettir. Ana basamak, Azerbaycan Cumhuriyeti Merkez Bankası ve faaliyeti Azerbaycan Cumhuriyeti...

Azerbaycan
3 yıl önce

Azerbaycan, resmî adıyla Azerbaycan Cumhuriyeti (Azerice: Azərbaycan Respublikası [ˈɑzæɾbɑjdʒɑn ɾespublikasɯ]), Batı Asya ile Doğu Avrupa'nın kesişim...

Azerice, Nahcivan, Bakü, Azeriler, Türkler, Acaristan, Afganistan, Ermenistan, Türkiye, Coğrafya, Karabağ Savaşı, Karabağ, İlham Aliyev, Haydar Aliyev
Azerbaycan Cumhuriyeti Maliye Bakanlığı
3 yıl önce

Azerbaycan Cumhuriyeti Maliye Bakanlığı (Azerice: Azərbaycan Respublikasının Maliyyə Nasyonel Sosyalist Partirliyi), Azerbaycan Cumhuriyeti'nde finans sektörünü düzenlemekten...

Türkiye ekonomisi
3 yıl önce

beşinci, Avrupa'nın altıncı büyük ekonomisidir ve Türk ekonomisi 2010 yılının ilk altı ayında %11 büyümüştür. Türkiye ekonomisi OECD içinde en büyük büyüme...

Azerbaycan tarihi
3 yıl önce

1918'de Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti kuruldu. Önde gelen Müsavat partisinin siyasi nedenlerle kabul ettiği "Azerbaycan" adı, 1918'de Azerbaycan Demokratik...

Ağdam Rayonu
3 yıl önce

güçler tarafından işgal edilmiştir. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ın imzaladığı...

Avrupa Ekonomisi
3 yıl önce

Avrupa ekonomisi, 50 farklı ülkede 740 milyondan fazla kişi kapsayan bir ekonomik alanı tanımlamaktadır. Avrupa Birliği'nin oluşumu ve 1999 yılında, ortak...

Avrupa Ekonomisi, Makedonya ülke bayrağı, Makedonya, Moldavya ülke bayrağı, Sırbistan Karadağ ülke bayrağı, Sırbistan Karadağ, Almanya, Andorra, Arnavutluk, Avro, Avrupa