Azerbaycan

Kısaca: Azerbaycan resmî adıyla Azerbaycan Cumhuriyeti (Azericesi: Azərbaycan Respublikası), Güney Kafkasya'da bir devlet. Kuzeyde Rusya, kuzey batıda Gürcistan, güney batıda Ermenistan, güneyde İran ve güney batıda Türkiye (Nahcivan sınırı) ile komşudur. Doğu sınırını Hazar Denizi çizmektedir. Bir kısmı Avrupa ve bir kısmı Asyadadır. Başkenti Bakü'dür. ...devamı ☟

Azerbaycan
Azerbaycan

Azerbaycan Haritası



Azeri bayrağı
Azeri bayrağı
Azerbaycan Cumhuriyeti, Sovyetler Birliği'nin dağılması üzerine Kafkas Dağlarının Hazar Denizine bakan güneydoğu eteklerinde kurulan ülkelerden biri. Batısında Ermenistan, kuzeybatısında Gürcistan, güneyinde İran, doğusunda Hazar Denizi yer alır.

Azerbaycan adının kökeni

Azerbaycan sözcüğünün kökeni konusunda birçok değişik görüş bulunmaktadır. Bunların arasında önde gelen görüşler şunlardır: 1. Eski Asların adından kaynaklanır ve “Aser yurdu”, “Aserler yurdu” demektir. 2. Ahameniş İmparatorluğu'nda Medya bölgesine valilik yapmış ve imparatorluğun Büyük İskender tarafından fethinden sonra görevine devam etmiş Atropat'ın adından kaynaklanır. 3. "Od" anlamındaki “azer” sözcüğünden gelir ve Odlar Yurdu anlamındadır.

Tarihi



Keykubad Camisi
Keykubad Camisi
Azerbaycan, tarih sahnesinde M.Ö. 6. asırdan itibaren görülmeye başlar. Jeopolitik durumu itibariyle, devamlı istilalara uğramış ve çeşitli devletlerin hakimiyeti altında kalmıştır. Bu bölgede kurulan ilk devlet, Ahameni Komutanı Sahrap Atropates'in temellerini attığı krallıktır. Atropates Krallığının ismi zamanla değişikliklere uğramış, Sasanilerce Azurbeycan, Süryanilerce Azerbaigan olarak isimlendirilmiştir. Türkler ve İranlılar ise bölgeye Azerbaycan ismi vermişlerdir.

Atropetes Krallığından sonra bölgeye sırasıyla Selevkoslular, Ermeniler, Romalılar ve Sasaniler hakim olmuşlardır. Türklerin buraya esaslı yerleşmeleri M.S. 4. ve 5. asırlarda olmuştur. Daha sonra Sasani Hükümdarı Nuşirevan bölgeye İranlıları yerleştirme politikasını takip etmiştir. Yedinci asırdan itibaren büyümeye başlayan İslam devleti Azerbaycan'ı fethe başladı. Bu fetih hareketi, 643'te bölge tamamen Müslümanların hakimiyeti altına geçmesiyle tamamlandı. Daha sonra Abbasiler burayı Türk emirler vasıtasıyla idare ettiler. Abbasi Devletinin yıkılmasıyla, bu topraklarda birtakım yerli hanedanlar beylik kurdular. Yedinci asırdan itibaren Selçuklu Akıncıları Azerbaycan'a girdiler. Fakat burada kesin bir hakimiyet tesis edemediler. 1015-1016'dan sonra buraya Oğuz boyları yerleşmeye başladı. 1043 senesinde Tuğrul Bey, amcası ve amcaoğlunu buraya fethe gönderdiyse de, Bizanslılarla uzun süren çarpışmalardan bir netice alınamadı. Azerbaycan'ın kesin Selçuklu hakimiyeti altına girmesi Sultan Alparslan devrinde olmuştur.



Azerbaycan'ın konumu
Azerbaycan'ın konumu
Azerbaycan, 12. ve 13. asırlar arasında Atabegler ve Harezmşahların hakimiyeti altına girdi. Daha sonra Moğollar, bölgeye 1320'de girmeye başladı. Cengiz'in burada hakimiyeti kısa sürdü, Cengiz'in ölümünden sonra Azerbaycan Cuci milletinin istilasına uğradı. Onlardan sonra İranlıların hakimiyetine giren Azerbaycan, bir süre sonra da Altınordu Devletinin hakimiyetine girdi. On altıncı asrın ilk yarısına kadar bu istilalar devam etti. Azerbaycan'a ilk Osmanlı seferi ise 16. asırdan itibaren başladı. Yavuz Sultan Selim Han Safevilerle olan savaşları esnasında, 1514'te Tebriz'i aldıysa da, şehir tekrar Safevilerin eline geçti. 1534'te Kanuni Sultan Süleyman Han Tebriz'i aldı ve ertesi sene bütün Azerbaycan'ı fethetti. 1555'te çıkan karışıklık sonucu Azerbaycan tekrar Safevilere bağlandı. Sultan Üçüncü Murad Han devrinde tekrar Osmanlıların eline geçti.

1539'dan sonra Azerbaycan'da muhtelif hanlıklar kuruldu. Bunlarda kargaşalık; 19. asra kadar devam etti. Bu asırda bazı kalkınma hareketleri başladıysa da, sonuçları ancak 20. asrın başlarında görüldü.

Nihayet, 28 Nisan 1920'de kızılordunun istilası ile Sovyet rejimi ilan edildi. Azerbaycan bugünkü statüye gelene kadar, Gürcüler-Ermeniler ile birlikte Kafkasya federasyonu şeklinde idare edildi.

5 Aralık 1936'da topraklarının bir kısmı Ermenilere bir kısmı da Gürcülere verildi. Böylece Kafkasya'da kalan Azerbaycan toprakları üzerinde Gürcistan, Ermenistan ve Azerbaycan olmak üzere Rusya'ya bağlı üç cumhuriyet kuruldu.

Komünistlerin istilası sırasında, milletin arasına bozuk fikirler yerleşmeye başladı. Bu arada İslamiyeti bozucu, reformist fikirler de gelişti. Millet, bu reformistler ile komünistler arasında şaşırdı ve komünizme karşı yapılan başkaldırmalar başladı. Ancak bunlar her defasında çok kanlı olarak kızılordu tarafından bastırıldı. Komünistlere karşı 56 şiddetli isyan olmuştur. 1989'da Rusya'da başlayan Glasnost ve Prestroika politikası ile Kuzey Azerbaycan'da maddi ve manevi değerlere dönüş başladı. Ermenilere verilen bölgeleri geri almak için ayaklanmalar oldu. 1990'da bağımsızlığını ilan eden Azerbaycan Cumhuriyetine giren Kızılordu, ülkeyi baştan başa kana buladı. Sovyetler Birliği, bir süre bağımsızlığını ilan etmeye çalışan cumhuriyetlerine karşı baskısını sürdürdü ise de, Ağustos 1991'de Azerbaycan, Letonya, Estonya ve Litvanya bağımsızlıklarını ilan ettiler. Bunları diğer Türk devletleri takip etti. Azerbaycan ile Ermenistan arasında Karabağ yüzünden çıkan savaş devam etmektedir. 1992 ortalarında yapılan seçimleri kazanan Halk Cephesi lideri Ebulfeyz Elçibey devlet başkanı oldu.

Azerbaycan Cumhuriyeti

Sovyetler Birliği'nin son döneminde Ermenistan Sovyet Cumhuriyeti’nin Azerbaycan Sovyet Cumhuriyeti’ne bağlı Dağlık Karabağ'da hak iddia etmesi etnik çatışmalara yol açtı ve bu karmaşık koşullar altında 18 Ekim 1991’de Azerbaycan bağımsızlığını ilan etti. Bu dönemde iktidarda olan Azerbaycan Komünist Parti Genel Sekreteri Ayaz Mutallibov, bağımsiz cumhuriyetin ilk cumhurbaşkanı oldu, ancak Mart 1992’de Dağlık Karabağ’daki Hocalı Katliamı’ndan sonra istifa vermeye zorlandı. Şuşa ve Laçın şehirlerinin Ermeni silahlı kuvvetlerince işgalinden sonra yaşanan derin bir istikrarsızlık sürecinden sonra 7 Haziran 1992’de yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerini Azerbaycan Halk Cephesi'nin lideri Ebulfez Elçibey kazandı. Bu dönemde Ermeniler ve Azeriler arasında şiddetlen savaş sırasında Kelbecer rayonu işgal oldu. Haziran 1993’te Gence şehrinde Süret Hüseynov liderliğinde silahlı isyan çıktı ve Elçibey yardım için Haydar Aliyev’i Nahçıvan’dan Bakü’ye davet etti. Fakat Haydar Aliyev'in Bakü'ye gelince Süret Hüseynov'u desteklemesi ve göstericilerin Bakü’ye yürümesi üzerine, halktan umduğu desteği alamayan Elçibey, doğum yeri olan Nahçivan’ın Keleki köyüne gitmiştir. Bu gelişmeler üzerine, Cumhurbaşkanlığı yetkileri Haydar Aliyev’e devredilir. Ülkedeki siyasi istikrarsızlıktan yararlanan Ermeni silahlı kuvvetleri Azerbaycanın Ağdam, Cebrayıl, Füzuli, Kubadlı, Zengilan rayonlarını işgal etti. Ağustos 1993’te referandum ile Elçibey'in görevi resmen geri alındı ve Ekim ayındaki seçimlerde Haydar Aliyev %99 oyla Cumhurbaşkanı seçildi. Ermeni-Azeri savaşı 1994'te Rusya'nın dayattığı ateşkesle sona erdi.

Daha sonra Haydar Aliyev Süret Hüseynov'dan desteğini çekecek ve vatana ihanetten yargılanan Hüseynov müeebete mahkum olacaktır. 10 yıl hapis yattıktan sonra İlham Aliyev tarafından 2005 yılında Hüseynov'un cezası affedilmiştir.

Coğrafya

Azerbaycan 39° 24' kuzey enlemleri ile 44° 46' doğu boylamları arasındaki coğrafı bölgeye yerleşmiştir. Sınırların uzunluğu 2013 km dir. Azerbaycan'ın İran'la 611 km, Türkiye ile 9 km, Rusya ile 284 km, Gürcistan ile 322 km ve Ermenistan ile 787 km sınırı vardır. Doğusunda ise Hazar Denizi ile çevrilmiştir. Dorukları 5000 metrenin üstünde ve buzul kaplı olan Büyük Kafkaslar, kara yolculuğunu önemli derecede sekteye uğratmaktadır. Azerbaycan'ın yüzölçümü 86.600 km²dir.

Güneyde Ermenistan' ın dağ kütleleri, kuzeyde ise yüksek Kafkas Dağları vardır. Azerbaycan'ın dağları; Büyük Kafkas Sıradağları (4.000-5.000 m.) içinde yeralan Bazardüzü (4.466 m), Şahdağ (4.243 m), Pazaryurdu (4.126 m), Tufan (4.191 m), Yarıdağ (4.116 m), Ragdan (4.020 m) dağları, Küçük Kafkas Sıradağları içinde yeralan Kapıcık (3.906 m.), Gazangeldağ (3.829 m), Biçenek Aşırımı (2.346 m), Karabağ Volkanik Yaylasında yeralan Delidağı (3.616 m), Murovdağ silsilesinde yeralan Kamışdağ (3.724 m), Hinal dağı (3.367 m), Kepez (3.066 m), Zengezur Sıradağları içinde yeralan Büyük Işıklı (3.550 m), Talış Sıradağları silsilesinde yeralan Kömürköy (2.493 m.) ve Kızyurdu (2.433 m) dağlardır. Azerbaycan 657 metre deniz seviyesinden yüksektir ve topraklarının çoğunluğu dağlık alanlardır. Azerbaycan'ın en uzun nehri 1.364 km Hazar Denizi'ne dökülen Kura Nehri'dir. Aras Nehri ise 1.072 km'dir. En büyük doğal gölü 67,0 km² ile Sarısu Gölü'dür. En büyük yapay gölü 605,0 km² ile Mingeçevir Baraj Gölü'dür.

Çevresinin dağlar ve yüksek tepelerle çevrili olmasına rağmen Azerbaycan'ın büyük bir bölümü ovadır ve topraklarının en verimli yerleri arasında Kura ve Aras nehirlerinin karıştığı deltadır.

Azerbaycanda ılıman bir iklim varıdır fakat Hazar Denizinden içeriye doğru, yüksek dağlarda ve diğer yüksek kesimlerde sert bir iklimle karşı karşıya kalınır. Yüksek kesimlerde kışlar uzun, soğuk ve kar yağışlı, yazlar ise serin geçer. Ovalarda ise kışlar serin ve yağmurlu ve bazen karlı, yazlar sıcak ve kurak geçer.

Azerbaycan ülkesi ovalarda genellikle bozkırdır, %25 ise bir bölümü dağlarda olmak üzere ormanlarlarla kaplıdır. Kuzey ve güney kesimlerinde dağların 2000 metre yüksekliğine kadar ormanlar görülür. Azerbaycan'ın doğal hayatında çoğunlukla bulunan hayvanlar, kızıl geyik, alageyik, karaca, dağ keçisi, karapaça, bizon, yaban domuzu, pars, Avrasya vaşağı, yaban kedisi, boz ayı, kurt, kızıl tilki, dağ faresi, sincap, Kafkas köstebeği Kafkas sivriburunlu faresi.

Azerbaycan iklimi dünyadaki 11 iklim çeşidinden 9'una sahiptir. Yıllık ortalama sıcaklığı 10 °C'ın üzerindedir.

Fiziki Yapı

Azerbaycan'ın topraklarının % 40'ında fazla bölümü verimli ovalardan meydana gelir. Bu alanların yarıdan fazlası 400-1500 m yüksekliktedir. Topraklarının kuzeyi yer yer 3000 metreyi aşan Kafkas Dağları ile kaplıdır. Bu dağlar aynı zamanda ülkenin kuzey sınırını meydana getirir. Azerbaycan topraklarının en yüksek noktası Banardüz Tepesidir (4480 m). Güneybatı kesiminde ise Küçük Kafkaslar yer alır.

Hazar denizine ulaşan Kızılören, Urmiye Gölüne uulaşan Acıçay ve Cıgatu gibi akarsular, dağlık kütleleri derin vadilerle yararak bölgeye çarpıcı bir görünüş kazandırmıştır. Güneybatıda 1566 m yükseklikte yer alan Urmiye Gölü, Küçük Kafkas Dağları arasında kalır. Dünyanın en büyük gölü olan Hazar Denizinin bir bölümü Azerbaycan sınırları içinde kalır.

Azerbaycanın'ın idari bölgeleri



İdari bölgeleri
İdari bölgeleri
Azerbaycan Cumhuriyeti üniter devlettir. Rayon adı verilen, il ve ilçelere karşılık gelen idari bölgelere ayrılmıştır. Bir Özerk Cumhuriyet , 66 rayon, 13 şehir rayonu, 70 şehir (11 büyükşehir) mevcuttur.

Her rayon Azerbaycan Cumhuriyetinin Cumhurbaşkanı tarafından atanan Rayon İcra Hakimiyyetinin Başçısı (rayon başkanı) tarafından idare edilmektedir.

Dağlık Karabağ

Dağlık Karabağ
  • Yüzölçümü: 4.388 km²
  • Nüfusu: 187.769 (1989 nüfus sayımı; 145.403 kişi Ermeni + 40.316 kişi Türk + 2050 kişi diğer milletler olmakla )


De jure olarak Azerbaycan'ın toprağı sayılan Dağlık Karabağ, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararlarına rağmen de facto Dağlık Karabağ Cumhuriyeti tarafından yönetmektedir. Yaklaşık 800.000 Azerbaycanlı bölgeden göç ettirilmiştir. Bu nedenle Dağlık Karabağ'da artık hemen hemen hiç Azerbaycanlı yaşayamamaktadır.

İklim

Azerbaycan'ın, kuzeyindeki Kafkas Dağlarının rüzgarlarını kesmesi sebebiyle ılık bir iklimi vardır. Ilık iklim güneybatıda Lankeran bölgesine kadar devam eder. Güneyde ise sert yayla iklimi görülür. Yağmurlar genellikle ilkbaharda yağar.

Tabii Kaynaklar

Azerbaycan topraklarında yer alan dağların hepsinin yamaçları kayın, meşe ve çam ormanları ile kaplıdır. Güneyi ise bozkır görünümündedir.

Ormanlık bölgelerde Kafkas geyiği, karaca, Avrupa vizonu, kırkeçisi, yabandomuzu, keklik, orman tavuğu, vaşak, ayı, pars gibi hayvanlara çok bol rastlanır. Ayrıca Flamingo, kuğu, pelikan, şahin, balıkçıl gibi çok çeşitli kuş türleri kışlarının ılıman olması sebebiyle Hazar Denizi kıyılarında konaklarlar.

Nüfus ve Sosyal Hayat

Azerbaycan'da yaşayan yaklaşık 9.000.000 (2010) nüfusun % 67.'sini Azeriler, % 12'sini Ermeniler % 13'ünü Ruslar, % 8'ini ise diğer karışık ırklar meydana getirmektedir. Başkent Bakü'nün dışında önemli şehirleri Gence, Lenkeran, Sumgayt ve Mingeçaur'dur. Azerbaycan'da yaşayan Müslümanların % 70'i şiidir. Rusya'nın esaretinden kurtulan Azerbaycan'da kapatılan camiler 1990 senesinden sonra hızla ibadete açık hale getirildi. Bakü'de dört yıllık bir İslam Akademisi kuruldu.

Azerbaycan'ın eğitim düzeyi çok yüksektir. Önde gelen kültür ve eğitim merkezi olan Bakü'de bir üniversite ile sekiz yüksek öğretim kurumu vardır.

Ulus çoğunluğunu Türk halkı olan Azeriler oluşturuyor. Azerilerin son 50 yıl da arttığını göstermektedir ve diğer etnik grupların sayı ve oran olarak azaldığını göstermektedir.

Rusların sayısında son 30 yılda bir düşüş vardır. 1979 yılında 475,300 ve 1989 yılında 330.000 civarında olan Rus nüfusunun sayısı 1999 yılında 141.700 seviyelerine kadar gerilemiştir. Özellikle 20 Ocak 1990 Olayından (Qara Yanvar; "Kara Ocak") sonra Rusların göçü yoğunlaşmıştır.

Ermeniler özellikle Dağlık Karabağ Savaşı yüzünden ya ayrılmıştır veya kaçmıştır. Daha Dağlık Karabağ yüzünden oluşan gergilik ve savaştan önce de 1979 yılında 475,500 civarında olan Ermeni nüfusunun sayısı 1989 yılına gelindiğinde 390.500 seviyelerine kadar gerilemişti. Ermeni nüfusunun sayısı 1999 yılında 120.700 seviyelerine kadar gerilemiştir ve Ermeniler tarafından işgal edilmiş Dağlık Karabağ'da yaşayanları kapsar. Artık Azerbaycan'da Dağlık Karabağ dışında hemen hemen hiç Ermeni kalmamıştır.

Toplam nüfus büyüme oranı %0,89'dur.

Yaş grubu - Toplam nüfustaki payı
  • 0-14 - 33.0
  • 15-29 - 28.9
  • 30-44 - 17.7
  • 45-59 - 12.0
  • 60 + - 8.4


Azerbaycan nüfusunun %54 e yakın kısmı kentlerde, %46 ya yakın kısmıda köylerde yaşamaktadır. Şehirleşme hızı son dönemlerde oldukça yavaş seyretmekte olup, kentlere fazla hızlı olmasa bile göç almakta, ancak kırsal kesimde nüfus artışı daha yüksek olduğu için denge sürmektedir.

Toplam nüfusun %60 a yakın kısmı 30 yaşın altındadır.

Din

Azerbaycan Cumhuriyeti laik devlettir. Halkın %96'sı Müslüman (çoğunluğu Şii Caferi), %3-4'ü Hıristiyandır (çoğunluğu Rus Ortodoks Kilisesi, Gürcü Ortodoks Kilisesi ve Malakan). Çok küçük bir bölümü ise Yahudidir. Fakat Azerbaycan'da dinsel bağlılık nominal olduğu için, pratikteki taraftar oranları çok daha düşüktür.

Azerbaycan'da nüfusun büyük bir bölümünü oluşturan Azeriler, Müslümandırlar. Ancak yaklaşık 70 yıllık komünist yönetim tarafından yapılan yoğun ateizm propagandası ile İran İslam Cumhuriyeti'nden kaynaklanan köktendinci İslami propagandaya karşı oluşan tepki sebebiyle, dinsel yönelişler, İslami bir nitelik kazanmaktan ziyade bir kültürel renk biçiminde bulunmaktadır. Ancak bu, radikal köktendinci hareketlerin Azerbaycan'da bulunmadığı anlamına gelmemektedir.

Cumhurbaşkanları



Cumhurbaşkanı İlham Aliyev
Cumhurbaşkanı İlham Aliyev
1. Ayaz Mutallibov - 1991-1992 2. Ebulfez Elçibey - 1992-1993 3. Haydar Aliyev - 1993-1998, 1998-2003 4. İlham Aliyev - 2003-2008, 2008-?

Siyasal ve sosyal yapılanmalar

Azerbaycan'da 53 parti adını kaydettirmiştir.(2008)

Faaliyetini sürdüren partilerin bazıları:

  1. Yeni Azerbaycan Partisi (İktidar)
  2. Müsavat Partisi
  3. Azerbaycan Halk Cephesi Partisi
  4. Yeşiller Partisi
  5. Demokratik Islahatlar Partisi
  6. Ümit Partisi


Ekonomi

Topraklarının % 7'si tarıma elverişli olan Azerbaycan'ın ekonomisi petrole dayalıdır. Dünyanın belli başlı petrol üreticisi ülkeler arasında yer alır. Petrol kuyularının büyük kısmı Apşeron Yarımadasında toplanmıştır. Çıkarılan petrol borularla işlenmek üzere Bakü yakınlarındaki Çernagorod'a nakledilir. Ayrıca Bakü 890 kilometrelik bir boru hattı ile Batum'a bağlanır. Petrolden sonra en önemli gelir kaynağı doğal gazdır.

Büyük bir çeşitlilik gösteren Azerbaycan sanayisinin temelini enerji, imalat ve kimya sanayi meydana getirir. Gübre, tarım ilaçları, yakıt, sanayi yağları, sun'i kauçuk ve plastik sanayii gelişmiştir.

Dışarıya ihraç ettiği en önemli ürünlerden biri de petrol arama ve çıkartma makinalarıdır. Termik santrallerden elde ettiği elektriğin bir kısmını satar.

Önemli sanayi merkezleri Hazar Denizi kıyısındaki Apşeron'da toplanmıştır. Sungait kimya ve demir-çelik sanayiinin merkezidir. Şirvan'da ise tarıma dayalı sanayi gelişmiş olup, çok sayıda çırçır fabrikalarıyla pamukçuluğun merkezi durumundadır.

Dünyaca meşhur ve Rus havyarı olarak ün kazanmış olan mersin balığı havyarı sadece Azerbaycan'da üretilir. Elde edilen ürünün büyük kısmı ihraç edilir.

1991'de bağımsızlığını kazandıktan sonra, özellikle geçiş döneminin ilk yıllarında ekonomik alanda düşüşler olmuş ve para birimi olarak Manat'a bağlı kalmıştır. Ancak Azerbaycan, verimli tarım arazileri ve doğal gaz, petrol ve demir cevheri bakımından zengin kaynaklara sahip bulunmaktadır. Ham petrol üretimi 2006'da günlük 600,000 varile ulaşmıştır.

Doğal gaz üretimi ise 1991'de 11 milyar m³ tür. Toplam doğal gaz rezervi 2 trilyon m³, petrol rezervlerin de 8 milyar varil olduğu savunulmaktadır. Ayrıca, petrokimya, yiyecek, giyim gibi hafif sanayi de vardır.
  • Turizm potansiyeli yüksek bir ülkedir.
  • Bankacılık ve sigortacılık gelişme süreci göstermektedir.
  • En önemli ihracatı petroldur.
  • İlk teleferik 2007 yılında Balaken'de hizmete açılmıştır.


Tarım ve Hayvancılık

Azerbaycan'ın yüzde 7'si tarıma elverişli topraklara sahiptir. Bu tarım topraklarının büyük bölümü de Kura ve Aras nehirleri çevresindedir ve ülkede, tarım büyük ölçüde sulamaya dayanmaktadır. Yetiştirilen başlıca ürünler tahıl, meyve, pamuk, çay, tütün ve üzümdür. Ayrıca, dut ağacından yılda 5.000 ton ipek kozası elde edilmektedir.

Azerbaycan tarımında ve ekonomisinde hayvancılığın da önemli yeri bulunmaktadır. En son verilere göre Azerbaycan'da 1,5 milyon sığır, 5 milyon koyun, 30 milyon kümes hayvanı bulunmaktadır. Arıcılık gelişmiştir.

Sanayi

Azerbaycan'da sanayi sektörü, net maddi üretimin % 48,3'ünü oluşturmaktadır.(1992 tahmini)
  • Ağır Sanayi: Enerji, metalurji, makina, imalat, kimya, orman ürünleridir.
  • Hafif Sanayi: Dokuma, dikiş, deri, kürk, kunduradır.


Ulaşım

Azerbaycan gelişmiş bir ulaştırma sistemine sahiptir.

Eğitim

Azerbaycan'da eğitimin tüm diğer Türk devlet ve topluluklarına göre çok ileri düzeyde olduğu görülür. 1991 istatistiksel verilere göre 4.775 okulda 1.503.000 öğrenci okumaktadır. Bugün okul sayısı 5.000'e, öğrenci sayısı 1.600.000'e ulaşmıştır.

Azerbaycan'da 6.500 kültür tesisi, 4.605 kütüphane, 125 müze, 125 müzik okulu, 43 halk tiyatro salonu, 3.680 kültür evi bulunmaktadır. Okuma yazma oranı %99,5'tir.

Bakü-Azerbaycan Devlet Üniversitesi ve bağlı enstitüleri bütün Uygulamalı Matematik ve Ekonomik Sibernetik, Kimya, Jeoloji, Biyoloji, Tarih, Filoloji, İlahiyat, Coğrafya, Gazetecilik, Hukuk, Mekanik ve Matematik, Fizik, Sosyal Bilimler ve Psikoloji, Kütüphane Çalışmaları, Uygulamalı Matematik Bilimsel Araştırma Enstitüsü, Doğu Çalışmaları, kollarında eğitim-öğretim yapmaktadır.

Özel ve devlet olmak üzere toplam 49 tane kanuni üniversite mevcuttur ve bu üniversiteler birçok türk ve yabancı öğrenciye eğitim vermekte, doğu bloğu ülkeler arasında kaliteli eğitim veren ülkeler arasında sayılmaktadır.

Sağlık

Azerbaycan'da sağlık hizmetleri verilirken üçlü bir sistem uygulanmaktadır.}
  1. İlk müdahale sağlık memurlarıyla yapılmakta,
  2. Bunların yetersiz kalması halinde hastalar, hastahanelere gönderilmekte,
  3. Hastahanelerin yetersizliği durumunda ise hastalar üniversitelerdeki araştırma hastahanelerine yollanmaktadır.


Sosyal Güvenlik

Azerbaycan'da sosyal güvenlik ağı maliyetleri oldukça yüksek olup, GSMH % 18'ini tutmaktadır. Emeklilik yaşı olarak kadınlarda 55 yaş, erkeklerde ise 60 yaş koşulu aranmaktadır.}

Bugün Azerbaycan Cumhuriyeti ekonomik bağımsızlık kavramını benimsemiş ve 1991'den sonrada serbest piyasa ekonomisine geçerek dünyayla bütünleşmek istemiştir.}

Ayrıca, özel mülkiyete izin verilmiş, borsa yasası çıkarılmış, devlet tahvilleri hazırlanmış, toprak kanunu ile topraksız çiftçiler topraklandırılmıştır. Kendi merkez bankasını kurmuş, düzenli bir vergilendirmeyi getirmiş ve ülkeye yabancı sermaye akışını sağlamıştır.}

Birleşmiş Milletler, AGİT, IMF gibi kuruluşların da üyesidir.

Karabağ sorunu

1988 Ocak ayında, Ermenistan Azerbaycan'a karşı baskısını arttırdı. 6 Mayıs 1989 tarihli Sovyetler Birliği Bakanlar Kurulunun kararı ile Dağlık Karabağ yönetiminde görevli olan bütün Azeriler bölgeden çıkarıldı. 30 Kasım 1989'da Еrmenistan Meclisi SSCB’nin onayı} ile Karabağ'ı kendi topraklarına katma kararı aldı. 20 Ocak 1990’da Sovyet yönetimi aldığı kararla Sovyet ordu birlikleri kanlı bir olayla Bakü'ye girdi. 8 Ağustos 1991'de Еrmenistan’da bulunan son Türk köyü olan Nüvedi de boşaltıldı.

Azerbaycan Türkiye ilişkileri

Atatürk: "Azerbaycan'ın sevinci bizim sevincimiz, kederi bizim kederimizdir." Haydar Aliyev: "Biz bir millet, iki devletiz." Ebulfez Elçibey: "İki kardeşin yan yana ayrı devletler kurduğu nerede görülmüştür. Azerbaycan ve Türkiye olarak en kısa zamanda birleşmeliyiz." Devlet adamlarının bu sözleri ülkeler arasındaki bağın derinliğini anlatmışlardır.

Önemli Günleri



Kaynak

http://tr.wikipedia.org/wiki/Azerbaycan Rehber Ansiklopedisi

Ayrıca bakınız

misafir - 9 yıl önce
bence de azerbaycan karabag siz olamaz.ben makedonya turku olarak azerbaycan ve turkiyenin her zaman birlik beraberlik durumunda olmasini istiyorum...makedonya dan azerbaycana ve turkiyeye sebgiler.........

misafir - 9 yıl önce
oncelikle sayin cumhur baskani aliyevin dedigi gibi bizler yani azeriler ve turkler ayni dili konusan dinimiz musluman olan iki devlet tek miletiz umarim bu hep boyle devam eder onlarda bizim turk kardesimiz dir ler azeri halkini saygiyla selam liyorum allaha emanet olsunlar saygilar

misafir - 9 yıl önce
BENDE AZERIYIM VE AZERI OLDUGUM UCUN COK MUTLUYUM BENIM TURKLERE KARSI COK SAYGIM VAR BIZ BIR MILLET IKI DEVLETIZ.

misafir - 9 yıl önce
ben ığdırlıyım yorumları okudum anlayamadığım bişey var bir arkadaş yazmış ben azeriyim türklere saygım var yanlış anlaşılma olmasın biz azeriler has be has türküz zaten!!!!!kafkas türküdür azeriler..buda demektir ki azeriler türkün kafkas boyudur lütfen bilgisi olmayanlar saçma yorum yazmasın azeri-türk farklıymış gibi lanse edilmesin,,,

misafir - 9 yıl önce
Türkler Ve Azeriler Gerçekten 1 millet 2 devletiz. ben Türk olmaktan çok gurur duyuyorum ama Azerilere çok ama çok saygı duyuyorum...

misafir - 9 yıl önce
ben türkiyeden murat azeri türk kardeşlerimi canı gönülden kucaklar sevgilerimi yolarım işgal altındaki toprakları elbet bir gün geri alacağız bundan kimsenin şüphesi olmasın tanrı tüm türkleri korusun.

misafir - 9 yıl önce
selam arkadaşlar ben azerbaycan kökenli bir turkum ve halen turkuyede yaşıyorum başıma gelen üzücü bir olayı bilmenizi isterim ığdırdan nahcıvana gectım 2 gun nahcıvanda kaldım ve culfa kapısından sabah ırana gectım akşam saat 8 de tekrar nahcıvana gecmek istedım ama ne varkı benım vızemın kapandığını söyledıler ve beni nahcıvana sokmadılar saatlerce kapıda bekledım ve tekrar ıran tarafına gecmek zorunda kaldım sizce kardeşlık bumu..TURKUYE gıbı bır ulkeye vize uyguluyorsunuz şaşırdım doğrusu..

misafir - 8 yıl önce
onlar hep kul oldular, yalan konusdular, caldilar, bagirdilar cagirdilar ve tarih boyu hec bir zaman hec bir yerde soz sahibi olmadilar. Onlar Kafkaza Ilk 1Pyotur zamaninda en cok geldiler Azerbaycana Halada el cekmirler ki bizim yakamizdan Van golu etrafina bile bawka bir yerden musallat oldular Van golu etrafindan bize geldiler. Turksunse kardesim duzelt yalnisi Ayb olur yani Bizim aramizda Turkuz bizde kardesiz

misafir - 8 yıl önce
Selam bu yalan ve yalnis malumati duzeltseniz iyi olur. Atropetes Krallığından sonra bölgeye sırasıyla Selevkoslular, Ermeniler, Romalılar ve Sasaniler hakim olmuşlardır. Once Ermeni asla hec bir zaman Azerbaycana hakim olmadi ve qafqaza ilk Van golu etrafindan geldi ve onlar hep kul oldular hec zaman sozunu deye bilecek bir guclu devlet olmadi asirler boyu onun bunun kulu oldular. Turk oglu turksense bu yalnisi duzelt kardesim

Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Azerbaycan Resimleri

Azerbaycan Haritaları

apseron yarimadasi harita.jpg
apseron yarimadasi harita.jpg
azerbaycan administrative bolgeler.jpg
azerbaycan administrative bolgeler.jpg
azerbaycan bayrak harita.png
azerbaycan bayrak harita.png
azerbaycan bolgeler.png
azerbaycan bolgeler.png
azerbaycan demiyolu harita.gif
azerbaycan demiyolu harita.gif
azerbaycan fiziki buyuk harita.jpg
azerbaycan fiziki buyuk harita.jpg
azerbaycan harita.png
azerbaycan harita.png
azerbaycan harita detail.jpg
azerbaycan harita detail.jpg
azerbaycan harita topo.jpg
azerbaycan harita topo.jpg

Azerbaycan Başbakanı
3 yıl önce

Azerbaycan Başbakanı (Azerice: Azərbaycan Respublikasının Baş naziri), Azerbaycan hükûmetinin başıdır. Günümüzdeki Başbakan Ali Esedov'dur. Cumhurbaşkanının...

Azerbaycan Cumhurbaşkanı
3 yıl önce

Azerbaycan cumhurbaşkanı (Azerice: Azərbaycan Prezidenti), Azerbaycan Cumhuriyeti'nin başıdır. Cumhurbaşkanı, vatandaşların seçimi sonucu yedi yıl için...

Azerbaycan Bayrağı
3 yıl önce

Azerbaycan bayrağı hakkındaki ilk kararı Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti hükûmeti tarafından 1918'de alınmıştır. Buna göre, Azerbaycan bayrağı mavi gök...

Azerbaycan Bayrağı, 1918, Afganistan Bayrağı, Azerbaycan, Azerbaycan Arması, Azerbaycan Cumhuriyeti, Bahreyn Bayrağı, Bangladeş Bayrağı, Birleşik Arap Emirlikleri Bayrağı, Bruney Bayrağı, Butan Bayrağı
Doğu Azerbaycan Eyaleti
3 yıl önce

Azerbaycan'ın kuzeyinde; Ermenistan ile Kuzey Azerbaycan, doğusunda Erdebil, güneyinde Zencan ve batısında Batı Azerbaycan eyaletleri bulunur. Nüfusu 3.603.456...

Doğu Azerbaycan, Ahar, Ajabshir, Azerbaycan, Azerice, Azerşehr, Batı Azerbaycan, Bonab, Bu-şehr, Erdebil, Ermenistan
Azerbaycan Yahudileri
3 yıl önce

denir. Tarihsel olarak Azerbaycan Yahudileri Cuhuro, Aşkenazi ve Gurjim gibi bulundukları alt gruplarca tarif edilirler. Azerbaycan bir süre Kırımçaklar...

Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
3 yıl önce

Rusça: Азербайджанская Советская Социалистическая Республика), bugünkü Azerbaycan'dan önce 1920 yılında Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin Sovyetler Birliği'ne katılmasıyla...

Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, 1920, 1922, 1992, Azerbaycan, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti, Azerbaycan SSC, Azerbaycan Türkçesi, Azerice, AzÉ™rbaycan Respublikasının himni, Bakü
Azerbaycan-Türkiye ilişkileri
3 yıl önce

2020) Azerbaycan portali Türkiye portali Wikimedia Commons'ta Azerbaycan-Türkiye ilişkileri ile ilgili çoklu ortam kategorisi bulunur. Azerbaycan'ın dış...

Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti
3 yıl önce

Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti veya Azerbaycan Halk Cumhuriyeti (Azerice: Azərbaycan Demokratik Respublikası, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti), Doğu Kafkasya'da...

Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti, 1918, 1920, Ak Hun İmparatorluğu, Akkoyunlu Devleti, Altay, Altınordu Devleti, Anadolu Beylikleri, Astrahan Hanlığı, Asya Avar Devleti, Avrupa Avar İmparatorluğu