Avrupa Birliği'nin dış ilişkileri, genel olarak yirmi yedi Avrupa Birliği üyesi ülkenin her birinin kendi yürüttüğü ikili ilişkiler ışığında gelişir. Bir bütün olarak Avrupa Birliği'nin birlik dışı ülkelerle kurduğu ilişkiler genellikle uluslararası antlaşmalar yoluyla sağlanır. Bu ilişkiler çoğunlukla ekonomi ya da enerji alanlarında işbirliği yapmak konusundadır. Batı Avrupa Avrupa Birliği'ne üye olmasalar da Norveç, İzlanda ve Lihtenştayn, Avrupa Birliği ortak pazarı bünyesinde Avrupa Ekonomik Alanı'na dahillerdir. İsviçre, Avrupa Ekonomik Alanı'nın dışındadır ancak bu ülke de Avrupa Birliği ile birtakım iki taraflı antlaşmalarla işbirlşiği içindedir. Avrupa kıtasını, Vatikan, Monako, San Marino ve Andorra gibi mikrodevletleri de
Batı Avrupa
'da Avrupa Birliği'nin işbirliği kurduğu ülkelerdendir. Bu dört küçük ülke de yapılan antlaşmalar çerçevesinde para birimi olarak avro kullanmaktadırlar. San Marino ve Andorra Avrupa Birliği ile gümrük birliği antlaşmaları yapmışken, Monako da Fransa ile yapmıştır. Avrupa Birliği ile gümrük kontrolü yapmayı sürdüren tek batı Avrupa ülkesidir. Ancak bu işbirliği antlaşmalarına karşın bu ülkelerden hiçbiri Avrupa Birliği ile politik bir bütünleşme içine girmemiştir. Balkanlar ve Türkiye Batı Balkanlarda yer alan ülkelerden Hırvatistan ve Makedonya Cumhuriyeti ile Türkiye, Avrupa Birliği'ne katılmaya aday üç ülkedir. Geriye kalan tüm Balkan ülkeleri de Avrupa Birliği'nin olası adaylarıdır. Bu ülkelerle ilişkiler işbirliği antlaşmaları ya da üyelik müzakereleri çerçevesinde yürütülmektedir. Bu ülkeler genelde Avrupa Komisyonu gibi büyük çaplı projelerde de yer alırlar. Geçmişte Avrupa Komisyonu'nun eski Yugoslavya'da yaşanan savaşlara karşı başarısız tutumu nedeniyle Avrupa Birliği bu bölgeyle uzun zamandır bağlar oluşturmaya çalışmaktadır. Balkanlarda güdülmüş olan eski başarısız politikalar Ortak Dışişleri ve Güvenlik Politikası'nın hazırlanması sürecini tetiklemiş ve bölgede istikrarın sağlanması için bu bölgeye doğru büyüme hamleleri gerçekleştirilmektedir. Doğu Avrupa Avrupa'nın en doğusunda yer alan ülkelerin birliğe katılma hakları bulunsa da, birliğin uygulamakta olduğu ajanda ve beklemede olan Avrupa Birliği Anayasası nedeniyle birliğe yakın gelecekte bu ülkelerden herhangi birinin katılması beklenmemektedir. Bunun yerine komşu ülkeler (Rusya dışında) ve Akdeniz ülkeleriyle Avrupa Komşuluk Politikası (AKP) yürütülmektedir. Gürcistan, Ermenistan, Azerbaycan, Moldova ve Ukrayna'da birtakım politikacılar Avrupa Birliği üyeliği konusunda olumlu görüş sahibidirler. Rusya'ya yakınlık güden bir politika uygulayan Beyaz Rusya ise Avrupa Birliği'nce insan hakları ve demokrasi konularına yeterince özen göstermediği gerekçesiyle sık sık uyarılmaktadır. Akdeniz ülkeleri Akdeniz çevresindeki ülkeler uzun süredir Avrupa Birliği'nin dış politikasının ilgi odağı olmuştur. Akdeniz çevresinde bir dostluk halkası yaratmak amacıyla Avrupa Birliği bir komşuluk politikası geliştirmiş ve
Akdeniz ülkeleri
yle birlik dışında kalan
Doğu Avrupa
ülkelerini de kapsayan bir çember oluşturmuştur. Bu çembere İsrail, Filistin bölgesi ve Ürdün de dahildir. Bir Avrupa-Akdeniz serbest ticaret alanı oluşturmak için de girişimlerde bulunulmuş ve Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy tarafından bir Akdeniz Birliği kurulması önerisi ortaya atılmıştır. Ayrıca bakınız * Akdeniz İçin Birlik * Doğu Ortaklığı
