Oymakları
Afşar boyu adları şunlardır: Alplū, Arašlū, Bekešlū, Gündüzlü, Imirlü, Köse Aḥmedlū, Köselü,, Pāpāglū, Qāsemlū, Qereḵlū, Karalu, Karamanlu, Salmanlu, Sindelli, Tur Ali Hacılu, Receplü, Balabanlu ve Qirqlū. Imirlū oymağı özgün Oğuz boyu olan Eymür oymağı ile ilgilidir.Afşar boyunun tarihi
Afşarlar, Orta Asya'da iken, Dede Korkut destanlarında Oğuzeli diye geçen Sir-Derya bölgesinde yaşamışlardır. Büyük göç ile birlikte Huzistan yoluyla bir grup da Irak, Suriye yoluyla Anadolu'ya gelmişler, bu arada İran, Irak, Suriye, Ermenistan, Afganistan ve Azerbaycan'a da yayılmışlardır. Afşarlar, Oğuz'un öteki torunları Kınıklar ve Kayılar gibi devlet kurmuş, büyük hükümdarlar ve sülaleler yetiştirmişlerdir. Karamanoğulları, Akkoyunlular, Aksungurlular, Özeroğulları, Sırkıntıoğulları, Karsantıoğulları, Küçük Alioğulları ve Kozanoğulları gibi, Afşarlardan kurulu ya da onların güçlü desteği ile yaşamış sülaleler de bulunmaktadır. Gazneli Mahmut zamanında Oğuzlar'a Türkmen denmeye başlanmıştır.Afşarlar Türk tarihinin farklı aşamalarında kendilerinden söz ettirmişlerdir. Bu aşamalar aşağıdaki maddelerde toplanabilir.
Anadolu coğrafyasında;
- Musul Atabeyleri diğer adı Zengiler Musul ve Halep yöresine egemen olmuşlardır.
- Şumlaoğulları İran'ın Huzistan bölgesinde hakimiyet kurmuşlardır.
- Karamanoğulları Beyliği Avşar boyunun Karamanlı kolundandır.
- Alaiye Beyliği Karamanoğulları sülalesinden gelen beyler tarafından kurulmuştur.
- Germiyanoğulları Beyliği (Alişiroğulları diye de bilinir) Malatya yöresinden Kütahya'ya gelerek yerleşmişlerdir.
- İnançoğulları Denizli yöresinde kurulmuştur.
- Dulkadiroğulları Son yapılan tetkiklere göre Avşar boyuna mensupturlar.
- Aydınoğulları Beyliği Avşar olabileceği düşünülür. (Osmanlı arşivlerinde Aydınlı aşireti, Avşar olarak kayıtlıdır)
- Saruhanoğulları Beyliği Avşar boyunun Saruhanlı kolundandır.
- Sevindik Han Beyliği Erzurum-Kars civarında kurulmuştur.
İran coğrafyasında;
- Nadir Şah ve İran'da Avşar Devleti. Safeviler devrinde, Fars ve Huzistan’da ki Avşar oymaklarından bir kısmının Azerbaycan ve özellikle Urmiye havalisine gelip yerleştikleri tahmin edilmektedir. Afşarlar Safevi devletini kuran 7 Türk kabilesinden biridir. Horasanda ki Afşarların Kırklu oymağına bağlı Nadir Şah’ın Azerbaycan tarihine çok önemli katkıları olmuştur. Afşar hanedanlığı ;Nadir Şah Afşar öldürüldükten sonra zamanla karışıklar olmuştur.
- Karabağ Hanlığı Civanşir Avşarları tarafından kurulmuştur.
- Urmiye Hanlığı Urmiye, halen İran'da "Avşarların şeheri" diye bilinir.
- Erdebil Hanlığı Beyliğin kurucuları Saruhanbeyli Avşarlarıdır.
Avşarlar; nihayet, 18. yüzyıl ve 19. yüzyılda ve özellikle Anadolu'nun güney ve orta bölgelerinde Kayseri, Sivas, Adana, Kahramanmaraş, Gaziantep, Hatay, Mersin 'de Kozanoğulları, Bozdoğan, Menemenci, Sırkıntı, Kırıntı, Karsantı, Cerit gibi Türkmen boylarını Osmanlı Devleti'nin iskan politikasına karşı Dadaloğlu tarafından dile getirilen, Kalktı göç eyledi, Avşar elleri,
Ağır ağır giden eller, bizimdir.
Arap atlar yakın eder ,ırağı,
Yüce dağdan aşan yollar, bizimdir.
şiiriyle ile ve Ferman Padişahınsa Dağlar Bizimdir sözüyle de kendilerinden söz ettirmişlerdir. Kayseri'de her yıl Dadaloğlu (Avşar) Şenlikleri yapılmaktadır. Avşar kurultayı düzenlenmektedir. Anadolu Avşarları'nı iki gruba ayırmak mümkündür. Birinci grup, Selçuklular zamanından itibaren Anadolu'nun çeşitli illerine dağılmış, çok eskiden yerleşik hayata geçmiş olan gruptur. Karamanoğulları gibi.
İkinci grup ise, 1865 yılına kadar, güney Anadolu'da göçebe hayat sürmekte iken, bu tarihten sonra yerleşik hayata geçen Afşarlardır.
Türklerin tarihi coğrafyası içinde pek çok yerleşim yeri adı taşımaktadır. Ayrıca yaygın bir soyadı olarak günümüze kadar gelmiştir.Afşar boyu Türklük şuuru oldukça güçlü olan bir boydur.
Balkanlar'da da Avşar boyuna mensup insanlar vardır. Bu aileler Karamanoğulları ve Dulkadiroğulları Beyliklerinin Osmanlı tarafından ortadan zorla kaldırılmasıyla birlikte ve Fırka-i İslahiye olayının sonucunda 15. 16. 17. ve 18. yüzyılda sürgün yoluyla Konya, Karaman, Adana, Mersin, Kahramanmaraş, Kayseri, ve Sivas, civarından gönderilip toplu şekilde yerleşmişlerdir. Kayseri de, yoğun olarak yaşamaktadırlar. Bulgaristan'da Kırcaali-Hasköy, Yunanistan'da Gümülcine bölgelerinde toplu, Makedonya, Kosova yine Bulgaristan'da Deliorman civarında dağınık şekilde yaşarlar. Bulgaristan'ın Kırcaali ilindeki Durallar, Karalılar, Sindelli, Köseler ve Balabanlı gibi köyler örnek gösterilebilir. Balkanlar'daki Avşar grubu içerisinde Dulkadirli, Karamanlı, Danişmedlü ve Bozuluslu oymakları çoğunluktadır.Ayrıca İran'da, Azerbaycan'da, Suriye'de, Irak'ta, Türkmenistan'da, Afganistan'da Afşarlar yaşamaktadır.Bağları oldukça kuvvetlidir.
Anadolu'daki en güçlü Türkmen ( Oğuz ) boyu olduğu ve devlet yönetmiş sayılı boylardan olduğu kayıtlarda yer alan Afşarlar (Avşarlar), İran Devletinin başına Safevilerden sonra geçen ikinci Türk boyudur. Sonuçta bu Türk boyu geniş bir bölgenin tarihinde belirleyici unsur olmuştur.
Ayrıca bakınız
- Türkiye Türkmenleri
- Türkmenler
- Kızılbaş
- Yörük
- Bayat
- Şia
- Nadir Şah
- Afşar Hanedanı
- Türk Boylarının Tamgaları
Notlar
Dış bağlantılar
- http://www.avsarobasi.com