Zazaca

Kısaca: Dımılice (Zazaca) Doğu Anadolu Bölgesinde zaza (kırmanç) olarakta bilinen Kürtler tarafından konuşulan kadim Kürtçe'nin pahlavanik diller kategorisine giren bir dildir.Kürt dili birden çok lehçe ve ağızdan oluşmaktadır. Kürtçe'nin dört büyük lehçesinden biri de Kırmanccadır (Zazaca). ...devamı ☟

Zazaca
Zazaca

Dımılice (Zazaca) Doğu Anadolu Bölgesinde zaza (kırmanç) olarakta bilinen Kürtler tarafından konuşulan kadim Kürtçe'nin pahlavanik diller kategorisine giren bir dildir.

Kürt dili birden çok lehçe ve ağızdan oluşmaktadır. Kürtçe'nin dört büyük lehçesinden biri de Kırmanccadır (Zazaca). Kırmancca, bu lehçeler içerisinde Kurmancca ve Sorancaya oranla Hewremani ya da Gorani olarak bilinen lehçeye daha yakındır. Kurmancca ile Soraniceyi bir grup, Kirmancca ile Hewremancayı diğer bir grup olarak kabul etmek mümkündür.

Bazı İranoloji kaynaklarında Kürtçe'nin lehçeleri başlı başına ayrı diller olarak sınıflandırılır.

Zazalar kırmanccayı (Zazacayı, Dımıliceyi, Kırdceyi) konuşan Kürtlerdir. Bu lehçeyi konuşan Kürtler'e Bingöl, Tunceli, Diyarbakır, Bitlis, Adıyaman, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Muş, Siirt, Urfa, Malatya ve Kars illerinde rastlanır.

Zazaca konuşulan her yerde Zazaca aynı adla adlandırılmaz. Mesela Tunceli „Kırmancki“, Bingöl yöresinde „Kirdki“, Palu ve Maden yöresinde „Zazaki“, Siverek yöresinde „Dımılki“ denilmektedir.

Son on-onbeş yıldır Kirmancların (Zazaların) Kürt olmadıklarının iddia eden grupların genelde politik amaçlarla söyledikleri bir kenara bırakılırsa, Kurmancca, Soranca, Kırmancca ve Hewremanicenin Kürt dilinin lehçeleri olduğu konusunda, Kürtler arasında bir tereddüt gözetlenmemektedir.

Ziya Gökalp konuyu irdelerken farklı bir yaklaşım sergiliyor, bunlara „Kürtçenin Lehçeleri“ değil, „Kürdı-i Kadim“e bağlı „Kürt Dilleri“ demenin daha doğru olacağını belirtiyor.

Kırmancca (Zazaca) ile ilgili çalışmalara esas olarak yabancı kaynaklarda karşılaşılır. Bu çalışmalar çoğu kez dar kapsamlıdır.

Bu konu üzerinde duran yabancılar arasında iki ayrı egilim göze çarpmaktadır. Bunlardan bazıları Kırmanccayı Kürt dilinin lehçesi olarak kabul etmezler. Örneğin, Oskar Mann, Kırmanccayı Gorancanın bir lehçesi olarak kabul ederken, Gorancayı da Kürt dilinden saymıyor. Onu izleyn Karl Hadank yine aynı görüştedir.

Diğer grup ise onu Kürt dilinin lehçelerinden biri olarak kabul etmektedir. Örneğin Peter Lerch 1857-1858`de Petersburg`da Forschungen über die Kurden und die iranischen Nordchäldaer adlı çalışmasında Kürtçeyi Kurmanci, Zaza, Kelhuri, Gurani ve Luri olmak üzere 5 lehçeden ibaret sayar. E. B. Soane de Kırmanccayı (Zazacayı) Kürtçenin lehçesi sayanlardandır. Öteden beri Kürdoloji çalışmalarının yapıldığı Paris Sorbon Üniversitesi ekolünün yaklaşımı da bunlardan farklı değil.

Kürtçe dilinin temel sorunlarından biri standardizasyon yetersizliğidir. Genel olarak Kürt dili ve onun bir kolu olarak Kırmancca bu güne kadar okul dili olabilmiş değiller.

İlgili Konular

Kürtçe

misafir - 8 yıl önce
Yukarıdaki bilgilerin çoğu yanlış. Zazalar zazadır. Adı za niçin kürt olsun ki. Biz niçin kürtlere zaza demiyoruz?

misafir - 8 yıl önce
Yukardaki bilgiler maksatlı dejenformasyondan ibarettir. Bngölde zazalar kendilerine "lırd" diyorlarmış yukardaki yazıya göre. Kesinlikle alakası yoktur. Bingölde zazalar kendielrine sadece "zaza" derler. Diyarbakırda nadren "kırd" deniyor zazaalara. Zazaar her yerde kendilerine zaza derler. Tuncelide zaza adı yanında kırmanc adı da kullanılır. diyarbakırda zaza adı kullanılır bunun yanında nadiren "kırd" da derler. siverek de zaza adı yanında dimili adı da kullanılır. Hiçbir yerde "zaza" adını kullanmadan başka bir ad kullanan zaza topluluğu yoktur. Yukardaki yazı maksatlıdır, yalan yanlışlarla doludur.

misafir - 8 yıl önce
burdaki bilgiler tamamen yalandır. Zazalar, büyük Hint-Avrupa dil ailesinin İrani dillerine ait bir dil olan Zazaca'yı konuşan ve Türkiye'nin çoğunlukla Doğu Anadolu Bölgesi'nde yaşayan bir halk. Zazalar'ın dili Zazaca olmakla birlikte, Zazalar arasında çiftdillilik veya çokdillilik göze çarpmaktadır. Yaşadıkları veya göç ettikleri coğrafyanın siyasi ve demografik koşullarına göre Türkçe, Arapça, Kürtçe gibi diller de konuşulur. Zazalar Alevi, ve Sünni kesimden oluşmaktadır. Gerçekten İran dil bilimi İranolojiye göre de Zazaca kesinlikle Kürt dil ailesinden sayılamaz. Zazacayı başlı başına bir dil olarak ilk kabul eden tarihçi ise Oskar Mann dır. Oscar Mann, bunu Die Mundarten der Zâzâ adlı eserinde kanıtlarıyla dile getirmektedir.lütfen yanlış bilgilerle insanları yanlış yönlendirecek paylaşımlarda bulunmayın...

misafir - 8 yıl önce
Dersimliler 1980lere kadar kendilerine zaza demediler hiç. sözlü tarihi çok gelişkin olan dersim de içerisinde bir tane zaza kelimesi geçen şarkı türkü masal bulmazsınız. onalr zazayı palulular için kullanırlardı. zazaca ilk yazılı eser olan Mela Ehmedê Xasî'nin yazdığı eserin adının "mewlidê kırdki" olması da kırd kavramının ne kadar kullanıldığı ile ilgili bilgi verebilir. Silvan ve sason civarında bulunan xerzi veya garzanlıların bir kısmı kurmanc bir kısmı da zazadır mesela ama asla zaza olduklarını kabul etmezler biz xerziyiz veya dimiliyiz derler. 1980 öncesinde siverekliler dimili dışında isim kullanmazlardı. 500 yıl önce bitlisli şerefxan dimili kürt aşiretinden bahseder. bununla birlikte tarihsel olarak da zazalar ve kurmanclar arasında herhangi bir ayrım yoktur. dersim isyanında zaza kurmanc hep birlikte çarpışmışlardır. seyid rıza zaza idi alişer ise kurmanc, nuri dersimi bir kurmancdi. bununla birlikte şeyh saidin kendisi de kurmanc idi. şayet bu tarihsel birliktelik olamasaydı veya ayrı birer ırk olsalardı niye mesela bu isyanlara zaza isyanı denmedi. 1980 sonrası mitçilerin manipülasyonuyla kürtlerle yeni bir mücadele tarzı olarak şuan bu ayrım geliştirilmeye çalışılmaktadır.

misafir - 8 yıl önce
zazaca lehçe degil dildir. bunu bir çok dil bilimci söylüyor ve ispat ediyor hatta zazaca dili üzerine tezler hazirlayip doktora yapiyor.sizde kürt irkçi ve siyasi lerin oyununa gelmeyin

Misafir - 3 yıl önce
Zazalara Kürt Diyemiyorsak o zaman azerilerede türk diyemezsiniz.....

jJQaBOcg - 2 ay önce
20

jJQaBOcg - 2 ay önce
20

Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Zazaca Resimleri

Zazaca Vikipedi
6 yıl önce

Zazaca Vikipedi (Wikipediya Zazaki), Vikipedi'nin Zazaca sürümüdür. 23 Mayıs 2021 günü itibarıyla 40.017 maddesi vardır. 22.082 kayıtlı kullanıcısı 5 hizmetlisi...

Dımılice
6 yıl önce

Dımılice (Zazaca: Dimilkî, Dimilî ) Zazaca Dilinin bir lehçesidir ya da diğer ismidir. Diyarbakır ilinin Çermik ve Çüngüş ilçeleri, Adıyaman ilinin Gerger...

Kırmançça
6 yıl önce

Kirmanckî, Kırmanci) Zazacanın bir diğer adıdır. Bu isimlendirme yeni kaynaklarda Zazacanın bir şivesi veya lehçesi olan Kuzey Zazaca için de kullanılmaktadır...

Dersim aşiretleri
6 yıl önce

Ferhatan: Zazaca; Çemişgezek, Hozat Fından: Zazaca; Hozat Gevanlılar: Zazaca; Ovacık, Hozat Gülabi: Zazaca; Ovacık, Kemah Hadikenli: Zazaca; Ovacık, Kemah...

Dersim aşiretleri, Alevi, Dersim, Kurmanç, Kürt, Zaza
Zaza milliyetçiliği
2 yıl önce

Uluslararası Zaza Tarihi ve Kültürü Sempozyumu ile Zazaca alanındaki birçok konuya dikkat çekilmiş ve Zazaca konusundaki birçok husus gündeme getirilmiştir...

Gilanca
6 yıl önce

bir dildir. Gilekçe'ye Mazenderanca, Zazaca, Goranice gibi diller yakınlık arz eder. Gilanca, özellikle Zazaca'ya sözcük dağarcığı ve dil bilgisi bakımından...

Newepel
2 yıl önce

tamamı Kırmanca (Zazaca) ile çıkan 15 günlük kültürel gazetedir. İlk sayısı 15 Şubat 2011 tarihinde yayınlanan Newepel, Türkiye'de Zazaca yayınlanan ilk...

Vate
2 yıl önce

yayınlanmaktadır. Zazaca (Kırdki) masalların derlenmesi üzerine yapılan bir araştırmaya göre ilk Zazaca metinlerin yayınlandığı 1850'lerden günümüze değin Zazaca masalların...