Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Zahid Gilani

Kısaca: İbrahim Zahid Gilani (d. 1216 – ö. 1301) (Arapça: تاج الدين ابراهيم الكردي السنجاني‎; ''Tac'ed-Dîn İbrahim bin Ruşen Emir El-Kurdi El-Sincanî'' ya da ''Şeyh (İbrahim) Zahid Gilani''), Zahidiyye tarikatinin kurucusudur. ...devamı ☟

İbrahim Zahid Gilani (d. 1216 – ö. 1301) (Arapça: تاج الدين ابراهيم الكردي السنجاني‎; Tac'ed-Din İbrahim bin Ruşen Emir El-Kurdi El-Sincani ya da Şeyh (İbrahim) Zahid Gilani), Zahidiyye tarikatinin kurucusudur. Şahsiyeti Ataları 11. yüzyılda Horasan’ı Selçuklu istilası yüzünden terk edip Gilan bölgesine yerleşmişlerdir. Şeyh Zahid Gilani, Selçuklu eğemenliğinden sonra bölgeye eğemen olan, İlhanlı Hükümdarları üzerinde dini saygınlığı dolayısıyla nüfuz sahibi olmuştur. On üçüncü yüzyılın ortasında önde gelen bir dini kişilik olan Şeyh Zahid'in, bugün İran İslam Cumhuriyeti’nin Hazar Denizi kıyısındaki Gilan Eyaletinde, Lahican’da bulunan türbesi halen ziyaret edilen ve saygı duyulan bir kutsal mekandır. Zahid’iyye Tarikatı Şeyh Tac’ed-Din Geylani'nin tarihi açıdan en önemli öğrencisi, Safevi Devleti’nin (1501-1722) isim babası olan Şeyh Safiyüddin İshak Erdebili’dir (1252-1334). Şeyh Zahid Gilani, kızı Bibi Fatıma’yı Safiyüddin İshak’a vermiştir. Safiyüddin İshak da, Tac’ed-Din Zahid Geylani’nin ikinci büyük oğluna bir önceki evliliğinden olan kızlarından birini nikahlayarak akrabalık bağlarını sağlamlaştırmıştır. Süregiden bu tarz evlilikler heriki soyu da neredeyse bir haline getirdi. Bunu takip eden 170 yıl boyunca Safeviye tarikatı siyasi ve askeri güç kazandı ve sonunda Safevi Hanedanlığı tesis edilerek gücünün zirvesine ulaştı.

Safev’iyye Tarikatı'nın kuruluşu

Şeyh Tac’ed-Din İbrahim Zahid Geylani'nin tarikatı olan Zahidiyye, Safiyüddin İshak’ın şeyhliği döneminde getirdiği yorumlar ile artık kendi adı olan Safeviyye adıyla anılır olmuştur. Çiftin oğullarından Sadreddin Musa (1334-1391) yolu ile şeyhliğe sırasıyla Hoca Alaaddin Ali (1391-1429), Şeyh İbrahim (1429-1447), Şeyh Cüneyd (1447-1460) ve Şah İsmail’in babası Şeyh Haydar (1460-1488) geçmiştir. Bazı tarikat silsilelerindeki yeri Şeyh Gilani’nin

Zahid’iyye Tarikatı

, öğrencileri aracılıyla, bugün Türkiye’de bilinen Bayram’iyye ve Celvet’iyye Tarikat köklerinin başlangıcı sayılabilir.

Halvetiyye-i Cemali’iyye/Şaban’iyye Silsilesi'ndeki yeri

# Hazreti Muhammed # Hazreti Ali # Hasan Basri # Habib Acemi # Davud et-Tai # Maruf el-Kerhi # Seri es-Sekati # Cüneyd Bağdadi # Mimşad Dineveri # Muhammed el-Bekri # Kadı Vecihüddin Ömer el-Bekri # Ebu’n-Necib Sühreverdi # Kutbeddin el-Ebheri # Rükneddin Necaşi # Şehabeddin Tebrizi # Hace Cemaleddin Şirazi # Sultan-ul Halveti Tac’ed-Din İbrahim Zahid el-Geylani # Ahi Muhammed el-Halveti # Pir Umar (Ömer) el-Halveti (Halvetiyye Tarikatı Şeyh Ebu Abdullah Sirac’ed-Din Ömer bin Ekmel’ud-Din-i Lahic tarafından Herat'ta kuruldu). # Ahi Mirim el Halveti # Sadreddin Hayyami # Pir-i Sani Seyyid Yahya-yı Şirvani (Yetiştirdiği şeyhler aracılığıyle Halvetiyye Tarikatını Anadolu'ya yaydı). # Muhammed Bahaeddin # Çelebi Halife Cemal el-Halveti # Hayreddin Tokadi # Şaban-i Veli Kastamôni

Safeviyye Silsilesi'ndeki yeri

# Hazreti Muhammed # Hazreti Ali # Hasan Basri # Habib Acemi # Davud et-Tai # Maruf el-Kerhi # Seri es-Sekati # Cüneyd Bağdadi # Mimşad Dineveri # Muhammed el-Bekri # Kadı Vecihüddin Ömer el-Bekri # Ebu’n-Necib Sühreverdi # Kutbeddin el-Ebheri # Rükneddin Necaşi # Şehabeddin Tebrizi # Hace Cemaleddin Şirazi # Sultan-ul Halveti Tac’ed-Din İbrahim Zahid el-Geylani # Safi’ud-Din İshak (Safev’iyye Tarikatı'nın kurucusu) # Sadr’ed-Din Musa (Zamanında Sünni Şafiilik mezhebine bağlı kalındı) # Hoca Âla’ed-Din Âli (Safev’iyye Tarikatı'nı Bayramiyye Tarikatı kurucusu Hacı Bayram Veli'nin mürşidi olan “Somuncu Baba” aracılığıyla Anadolu'ya yaymaya başladı) # Şeyh İbrahim (Tarikatın mali bünyesini çok güçlendirdi) # Şeyh Cüneyd (Karakoyunlu hükümdarı Cihan Şah'ın tehditleri neticesinde Şii-Karakoyunlular'ın himayesini kabullenen Safev’iyye Tarikatı, müridlerini silahlandırmaya ve Safev’iyye'yi Aşırı Ghulat bir Şiiliğe dönüştürmeye başladı) # Şeyh Haydar (Kızılbaşlık icad olundu) # Sultan Ali Mirza Safevi # Şah İsmail Hatai (1501 yılında İsna‘aşer’iyye resmi ve mecburi devlet dini olarak ilan edildi) # Şah Tahmasb * Zahed Gilani Maddesi, Wikipedia, Son Giriş: 31 Ağustos 2009 * E.G. Browne. Literary History of Persia. (Four volumes, 2,256 pages, and twenty-five years in the writing). 1998. ISBN 0-7007-0406-X * Jan Rypka, History of Iranian Literature. Reidel Publishing Company. 1968. ISBN 90-277-0143-1 * Monika Gronke, Derwische im Vorhof der Macht. Sozial- und Wirtschaftsgeschichte Nordwestirans im 13. und 14. Jahrhundert. Wiesbaden 1993

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

1216
7 yıl önce

II. Âdil, Eyyubiler Mısır Sultanı, Eyyubiler Suriye Sultanı (ö. 1248) Zahid Gilani, Kürt kökenli Zahidiyye tarikatının kurucusu bilgin (ö. 1301) 16 Temmuz...

1216, 12. yüzyıl, 1211, 1212, 1213, 1214, 1215, 1217, 1218, 1219, 1220
1301
3 yıl önce

Mücîrüddin Emîrşah, İlhanlıların Anadolu'daki en üst rütbeli görevlisi * Zahid Gilani, Kürt kökenli Zahidiyye tarikatının kurucusu bilgin (d. 1216) Violant...

1301, 1296, 1297, 1298, 1299, 13. yüzyıl, 1300, 1302, 1303, 1304, 1305
Safevî-Kızılbaş tarihi
3 yıl önce

Sâfi Sultân’ûl-Halvetî Pir-i Türkmen Şeyh Zahid Gilani’nin kızı “Bibi Fâtıma” ile evlenen ve böylece Gilani’nin vefâtından sonra da kendi adıyla anılan...
Celvetilik
7 yıl önce

Silsile-î Celvetîye isimli kitabında tarikâtın ilk kez Tac'ed-Dîn İbrahim Zahid Geylânî zamanında ortaya çıktığını, lâkin tarikât olarak Aziz Mahmud Hüdayi...
Halvetilik
3 yıl önce

bağlı olan Alevî-Türkmen Dervişi) Sultân-ul Halvetî Tac’ed-Dîn İbrahim Zahid el-Geylânî (Seyyid Abdulkadir Geylanî evlatlarından olan Alevî-Türkmen Dervişi)...
Bıçakçı Ömer
7 yıl önce

                    Galiyye                                   Zahid Gilani Zahid’îyye   Ekber’îyye Sūfīsm                                            ...
Şeyh Cüneyd
3 yıl önce

  Basileios Komnenos Ölüm 1340   İrini Paleologina Ölüm 1341         Zahid Gilani   Emin el-Din Cebrail                                                ...
Muhammed Nur'ül Arabi
3 yıl önce

Rükneddîn Necaşî - Şehâbeddîn Tebrîzî- Hâce Cemâleddîn Şirazî- Taceddin İbrahim Zahid el-Geylânî- Ahî Muhammed el-Halvetî - Pîr Ömer el-Halvetî - Ahî Mîrim el...