Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1982)

Kısaca: Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, 1982 Anayasası olarak bilinen anayasa değişikliği, Türkiye Cumhuriyeti'nin hâlihazırdaki anayasasıdır. 12 Eylül 1980 darbesi sonrasında hazırlanmış ve 18 Ekim 1982 tarihinde kabul edilerek yürürlüğe girmiştir. Türkiye Cumhuriyeti ...devamı ☟

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1982)
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1982)

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, 1982 Anayasası olarak bilinen anayasa değişikliği, Türkiye Cumhuriyeti'nin halihazırdaki anayasasıdır. 12 Eylül 1980 darbesi sonrasında hazırlanmış ve 18 Ekim 1982 tarihinde kabul edilerek yürürlüğe girmiştir. Türkiye Cumhuriyeti'nin1982'de yapılan halk oylamasına katılan %91.3 oranında seçmenlerin %82.7'si "evet" %8.6'sı "hayır" oyu kullanmıştır. Bu oran 1961 Anayasasının %61.5 olan "evet" oylarına göre çok yüksek bir kabul düzeyini yansıtmaktadır. Bu yüksek kabul oranının sebepleri arasında MGK'nin partiler üstü görünümü, medyanın sıkı denetim altında tutulması, siyasi partilerin kapatılmış ve değişik görüşlerin ortadan kaldırılmış olması, 1980 öncesinin halkta derin izler bırakması, şiddet olaylarına tepki, eski siyasi iktidarlara güvensizlik ve referandumum sonucunun "hayır" çıkması dahilinde olacakların belirsizliği sayılabilir.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası;
  • 1. Başlangıç
  • 2. Genel Esaslar
  • 3. Temel Haklar ve Ödevler
  • 4. Cumhuriyetin Temel Organları
  • 5. Mali ve Ekonomik Hükümler
  • 6. Çeşitli Hükümler
  • 7. Geçici Hükümler
  • 8. Son Hükümler


olmak üzere toplam sekiz bölümden oluşur.

Ana ilkeleri ve Anayasa'nın içeriği

Anayasada; devlet, "demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti" olarak tanımlamaktadır. "Devletin şeklini, dilini, başkentini ve rejimin temel özelliklerini belirleyen ilk üç madde 4. maddede belirtildiği üzere değiştirilemez, değiştirilmesi teklif dahi edilemez." "Egemenlik TBMM bünyesinde vücut bulur ve kayıtsız şartsız milletindir." İlk üç maddede laiklik, sosyal eşitlik, kanun önünde eşitlik, cumhuriyet idaresi ve ülkenin bölünmez varlığı konu edilmektedir. Ayrıca yasama, yürütme ve yargı arasında yatay manada bir denklik yaratılmış ve bu üç erk biribirinden kesin çizgilerle olmasa da ayrılmıştır.

Yasama yetkisi Türk Milleti adına TBMM'nindir ve bu yetki devredilemez. TBMM için 1961 sisteminin getirdiği çift kanatlı parlamento sistemi terk edilmiş meclis tek çatı altında birleştirilmiştir.

Yürütme yetkisi ise aynı zamanda devletin başı olan Cumhurbaşkanı, Başbakan ve Bakanlar Kurulu'na verilmiştir. Yargı yetkisi ise yine Türk Milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılır.

Genel değerlendirme

1980 Anayasası, orijinal halinde iken genel manada bireyin temel hak ve özgürlüklerini devlet karşısında sınırlayan, baskıcı bir rejim kurma idealinin bir yansıması olarak ortaya çıkmıştır. Her türlü hakkın sınırlanmasında kullanılmak üzere genel sınırlama maddelerinin kullanılması ve bu maddelerin uluslararası kabul koşullarını gerisinde kalması pek çok eleştiriye konu olmuş ve Anayasa pek çok değişikliğe uğramıştır. Anayasanın 2. maddesinde Türkiye Cumhuriyeti'nin nitelikleri arasında "İnsan haklarına saygı" göstermeyi de saymaktadır ama bu ifade 1961 Anayasası'nın 2. maddesinde yer alan "insan haklarına dayanan" devlet anlayışından daha farklı bir anlam içermektedir.

Olağanüstü hal rejimlerini düzenleyen maddeleri (mad.119, mad.120, mad.121 ve mad.122) ve yine bununla alakalı olarak kısmi bir yasama yetkisi devri sayılabilecek Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ve Olağanüstü Hal (İki çeşit OHAL, sıkıyönetim ve de seferberlik ve savaş hali olmak üzere 4 adet OHAL belirtilmiştir.) dönemlerinde Bakanlar Kurulu'nca çıkarılabilen OHAL KHK'leri ve de bunlara dair getirilen yargı denetimi kısıtlamaları hukuk devleti anlayışıyla ciddi bir biçimde çelişmektedir.

Ayrıca anayasanın sonunda yer alan ekteki geçici 15. madde cunta döneminde yapılmış uygulamaları ve çıkarılmış bulunan yasaların Anayasa'ya uygunluğu bakımından herhangi bir denetimi yasaklamaktadır. Ayrıca 1982 anayasası Kazuistik (her şeyi kuralla çözme yöntemi, ayrıntıcı) bir anayasadır.

Linkler

http://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa_2010.doc Anayasamızın tam metni

misafir - 9 yıl önce
Anayasanın geçici 15inci maddesindeki geçici kelimesi ne anlama geliyor? Bu geçicilik ne zaman sona erecektir? Eğer hicbir zaman sona ermeyecekse o zaman neden diğer maddeler gibi yazılmamıştır ve (geçici) sıfatı yapıştırılmıştır. Amaç halkı kandırmak mıdır? Bu yasayı hazırlayanlardan hangisi bu kelimeyi ortaya atmış ve diğerlerini kandır mıştır?

Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası
3 yıl önce

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası veya 1982 Anayasası, Türkiye'nin 1982'den bu yana geçerli olan anayasasıdır. 12 Eylül Darbesi sonrasında askerî yönetimin...

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1982), 18 Ekim, 1982, Darbe, 1980, 12 Eylül, Türkiye Cumhuriyeti
1982 Türkiye Anayasa Referandumu
6 yıl önce

1982 Türkiye anayasa referandumu Türkiye’de yapılan ikinci halk oylamasıdır. 12 Eylül Darbesi'nden sonra hazırlanan 1982 Anayasası için yapıldı. 7 Kasım...

çin anayasası
3 yıl önce

Çin anayasası resmi adıyla Çin Halk Cumhuriyeti Anayasası (Çince=中华人民共和国宪法|Geleneksel Çince=中華人民共和國憲法 Hanyu Pinyin=Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó Xiànfǎ) Çin'deki...

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1961)
3 yıl önce

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası veya 1961 Anayasası, 9 Temmuz 1961 tarihli referandum ile kabul edilen ve 12 Eylül Darbesi'ne kadar yürürlükte olan anayasadır...

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1961), 1924 Anayasası, 1960, 1961, 27 Mayıs 1960 Darbesi, 9 Temmuz, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, Cumhuriyet Senatosu, Kurucu meclis, Kuvvetler ayrılığı, MBK
Türkiye Cumhurbaşkanı
3 yıl önce

zamanda hükûmetin başıdır. Türkiye Cumhuriyeti'ni ve Türk milletinin birliğini temsil eder. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın uygulanmasını ve devlet kurumlarının...

Türk vatandaşı
3 yıl önce

Türkiye Cumhuriyeti sınırlarında veya dışında doğmasına bakılmaksızın doğumla Türk vatandaşı olur. Son değişikliklerden sonra, 1982 tarihli Türkiye Cumhuriyeti...

Türk vatandaşı, 10. Yıl Nutku, Mustafa Kemal Atatürk, Türk, Türk Dil Kurumu, Türkiye Cumhuriyeti, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, Vatandaş
Türkiye'de anayasal süreç
3 yıl önce

halkoyuna sunabilme yetkisi verildi. 1982 Anayasası'na göre Türkiye Devleti, bir "cumhuriyet"tir (md 1) ve "Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, millî dayanışma...

1961 Türkiye Anayasa Referandumu
6 yıl önce

1961 Türkiye anayasa değişikliği referandumu Türkiye’de yapılan ilk halk oylamasıdır. 27 Mayıs Darbesi'nden sonra hazırlanan 1961 Anayasası için yapıldı...