Plato (Coğrafya)

Kısaca: Plato, ırmaklar tarafından derince yarılmış yüksek düzlük. Akarsu vadileriyle derince parçalanmış yüksek düzlüklere plato denir. ...devamı ☟

Plato (coğrafya)
Plato (coğrafya)

'Yayla', ('Plato') yüksek yerlerdeki derin akarsu vadileriyle yarılmış düzlükler halinde bir coğrafi yeryüzü şekli. Yükseklikleri beş yüz metreden birkaç bin metreye kadar çıkabilir. Örneğin Türkiyedeki Erzurum-Kars yaylasının yüksekliği 2000 metre civarında (1800 m) olmasına rağmen Orta Asyada bulunan Pamir Yaylasının yüksekliği 4000 m civarındadır.

Dünyada en geniş ve yüksek plato Tibet Platosudur. Dünyanın çatısı (roof of the world) olarak isimlendirilir. Tibet Platosu 2,5 milyon km karelik bir alanı kapsar (Fransa veya Teksasın dört kat büyüklüğündedir) ve deniz seviyesinden ortalama yüksekliği yaklaşık 16.400 ayak (feet) (5.000 mt) dir. "Plateau" at scienceclarified.com Yükseklikleri 26.248 ayak(feet) (8.000 mt) den daha fazla olan 14 dağ ve yükseklikleri 22.967 ayak (feet) (7.000 mt) dan daha fazla olan yüzlerce dağ içermektedir. Yarlung Zangbo nehri plato içinde karşıdan karşıya akmakta ve Dünyada en derin kanyon olan ''Yarlung Zangbo Grand Canyon unu kesmektedir. Plato jeolijik aktifitelerini günümüzde hala sürdürmekte ve her yıl ortalama olarak 0,04 inç (0,1 santimetre) yükseklik kazanmaktadır.

Yaylayı parçalayarak bir ağ gibi saran akarsu vadileri arasında kalan düz veya az eğimli yayla parçaları, vadilerin derinleşerek ve yayılarak genişlemesiyle daralır ve yayla dağlık-tepelik bir şekil alır.

Yaylaların meydana gelişleri değişik şekillerde olur. Bazı yaylalar, volkanlardan püsküren lavların meydana getirdiği tabakaların akarsular tarafından yarılmasıyla ortaya çıkar. Bu tip yaylalara Kuzey Amerikada rastlanır. Diğer bir şekil ise aşınma neticesinde deniz seviyesine kadar alçalan düzlüklerin jeolojik hareketlerle tekrar yükselerek akarsular tarafından yarılmasıdır. Bazıları ise dağlar arasında meydana gelmiş olan geniş yatay düzlüklerin yine akarsu vadilerince yarılarak parçalanmasıyla ortaya çıkar.

Yayla, coğrafik bir yüzey şekli olması yanında Türkiyede değişik manalarda da kullanılır. Yazın hayvan otlatmak için çıkılan dağlık ve ormanlık bölgelerdeki yüksek, düz, otluk yerlere yayla dendiği gibi; dinlenme, tatil yapma gayesiyle çıkılan yüksek yerlere, hatta şehir gibi yerleşim yerlerindeki yüksek kısımlarda bulunan mahallelere bile yayla adı verilir. Şehir ve köylere göre daha serin ve yağışlı olan bu tip yaylalar hayvancılığın gelişmesinde büyük fayda sağladığı gibi, bu yerlerde yaşayan ahaliye ekonomik destek de sağlar. Memleketimizde sayılamayacak kadar çok olan bu yaylaların dinlenme, turizm gayesiyle kullanılan ve mahalle niteliğinde olanları turizm tatil köyleri haline gelmekte hatta geçici yerleşim yeri olmaktan çıkıp daimi ikametgah yerleri olmaktadır.

Türkiyenin hemen hemen bütün bölgelerinde yaylalara rastlamak mümkündür; Giresun-Akçalı köyü Tarsus-Namrun, Ardahan-Bülbülen, Posof-Urama Yaylası, İskenderun-Soğukoluk ve Belen, Kemaliye-Sarıçiçek ve Munzur, Artvin-Kafkasör, Ordu-Çambaşı, Kaş-Gömbe, Mersin-Fındıklıpınar, Kadirli-Maksutoğlu, Cardak, Gürlevik Muğla-Karabağ, Giresun-Kümbet, Gümüşhane-Kadırga meşhur yaylalarındandır.

Türkiye`de en fazla plato İç Anadolu Bölgesi`nde görülür.

İç Anadolu Bölgesi`ndeki bazı platolar:

Akdeniz Bölgesi`ndeki bazı platolar:

Güneydoğu Anadolu Bölgesi`ndeki bazı platolar:

Doğu Anadolu Bölgesi`ndeki bazı platolar:

Ege Bölgesi`ndeki bazı platolar:

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Yayla
3 yıl önce

ortaya çıkar. Yayla, hem beşeri coğrafya hem de fiziki coğrafya terimi olarak kullanılır. Akarsu aşınım şekli olan platolara yayla denildiği gibi, yerleşim...

Yayla, Yayla, İstanbul, Yayla (Coğrafya), Yayla, Edirne, Anlam ayrım
Coğrafya
3 yıl önce

Coğrafya veya jeografi, beşerî (insanî) sistemleri ve yeryüzünü araştıran, bunlar arasındaki ilişkiyi neden-sonuç ve dağılış ilkesine bağlı olarak inceleyen...

Jeoloji, Ada, Alexander von Humboldt, Amerigo Vespucci, Baraj, Belde, Boğaz, Bucak, Burun, Buzdağı, Buzul, Coğrafi Keşifler, Anadolu, Fizik, Haritacılık, Arkeoloji
Platon
3 yıl önce

Platon veya Eflatun (Yunanca: Πλάτων, Plátōn; MÖ 428/427 veya 424/423 – 348/347) Antik Yunan filozofu ve bilgesi. Dünyada üniversite düzeyindeki ilk kurumlardan...

Eflatun, Akademi, Alfred North Whitehead, Anaksagoras, Antik Yunanca, Aristoteles, Atina, Demokritos, Eflatun (anlam ayrım), Episteme, Felsefe Portalı
Terim
3 yıl önce

yarayan, sınırlı anlamlara sahip sözcüklerdir. Coğrafya terimleri: ada, dağ, ova, deniz, göl, nehir, plato Hukuk terimleri: anayasa, kanun, dava, davacı...

Terim, Dil, Sanat, Sözcük, Taslak, Bilim dalı, İş kolu, Resmi, Ulusal, Kavramlar, Uzmanlık
Yunt Dağları
3 yıl önce

bir volkanik plato bulunmaktadır. Bu volkanik platoyu hafif engebeli bir topoğrafya özelliği sergileyen tepelik alanlar çevrelemektedir.Plato sahasının doğusunda...

Andhra Pradeş
6 yıl önce

ovası; Doğu Gatlar adı verilen dağlar ve bu dağların batısında yer alan bir plato. Andhra Pradesh'te Mart-Haziran arasında yaz, Temmuz-Eylül arasında tropik...

Gaziantep Platosu
3 yıl önce

kuzeyde Toros Dağları arasında uzanan engebeli bir platoya geçilir. Gaziantep Platosu adı verilen bu platonun yüksekliği güneyden kuzeye, doğudan batıya doğru...

Obruk platosu
3 yıl önce

Platosu, kuzeyde Tuz Gölü Havzası, güneyde ise Konya Havzası ile sınırlanır. Platonun Doğu ve Batısında ise dağlık alanlar vardır. Doğudaki dağlık alanlar volkanik...