Nea Eklezya (}}, Türkçe: Yeni Kilise'), Bizans İmparatoruMakedonyalı I. Basileios tarafından 876 ile 880 yılları arasında Konstantinopolis'te inşa ettirilmiş bir kilisedir. Bizans başketinde 6. yüzyılda inşa edilen Aya Sofya'dan sonra inşa edilmiş ilk anıtsal kilisedir. Bizans mimarisinin orta çağının başlangıcını işaret eden bu kilise Palaiologos Hanedanı dönemine kadar kullanılmıştır. Osmanlılar tarafından barut deposu olarak kullanılan bu yapı, 1490 yılında yıldırım düşmesinden sonra tahrip olmuştur. Tarih İmparator I. Basileios, Bizans tarihinin en başarılı ailesi olan Makedon Hanedanı'nın kurucusudur. Basileios, kendisini imparatorluğun yeniden kurucusu, yeni Justinianos olarak tanımlamış ve büyük öncülü gibi Konstantinopolis'te büyük bir inşa hamlesi başlatmıştır. Yeni Kilise adının ilk kelimesi Nea, Basileios'un Aya Sofya'sını ve yeni bir dönemin başlangıcını işaret eder. Kilise, Basileios'un kişisel idaresi altında Büyük Saray'ın yerleşkesinin güneydoğu köşesine, daha önce Tzykanisterion polo sahası olan yerin yanına inşa edilmiştir. Basileios, sarayın en güney ucunda bulunan deniz fenerinin yanınınada bir kilise yaptırmıştır. Nea Eklezya, 1 Mayıs 880 tarihinde Konstantinopolis patriği Photius tarafından İsa Mesih, başmelek Mikail (daha sonraki kaynaklara göre Cebrail), peygamber İlyas (Basileios'un en sevdiği kutsal kişilerden biridir), Bakire Meryem ve Aziz Nicholas'a adanmışdır. Basileios'un bu kiliseye kendi idaresinden ve emlaklarından gelir bağlaması, Aya Sofya modeli bir niyetin göstergesidir. Onun ve hemen peşi sıra gelen ardıllarının hükümdarlıklarında, Nea Eklezya saray törenlerinde önemli rol oynamış, bu en azından VII. Konstantin'e kadar devam etmiş, Konstantin en önemli hanedan törenleri olan takdis törenlerini burada yaptırmıştır. Geç 11. yüzyılda, manastıra döndüştürülmüş ve "Yeni Manastır" (}}) olarak tanınmıştır. Anaplous'ta bulunan St Michael kilisesinin restorasyonunda kullanmıştır. Bina, Latin İmparatorluğu tarafından kullanılmaya devam edilmiş, Palaiologos Hanedanı'nda ayakta kalmıştır. İstanbul'un fethinden sonra barut deposu kullanılmıştır. 1490 yılında binaya yıldırım düşmüş ve tamamen tahrip olmuştur. Birçok araştırmacı dört destekli kapalı haç planında olduğunu düşünür, bu plana sonraki örnekler Mireloin Kilisesi ve Livos Kilisesi'dir. Gerçekten, Balkanlar'dan Rusya'ya, imparatorluk binalarının prestijini tanımlamak için Ortodoks dünyasında bu tip kiliseler yaygın bir şekilde kullanılmıştır. Kilise ile Basileios'un büyük bir inşa hamlesi taçlanmıştır. İç dekorasyonunda, başkentteki Justinianos Mozelesi gibi kilise ve yapılardan sökülmek de dahil, mümkün olduğunca bol dekorasyondan kaçınılmamıştır, Basileios'un torunu, İmparator VII. Konstantin, bir medhiyede (ekphrasis) kilisenin dekorasyonu üzerine aşağıdaki tanımı vermektedir: Kilisenin avlusu batı girişinin önünde yer alır ve mermer ve porphyry taşlarından iki çeşme ile süslenmiştir. İki revak, kuzey ve güney kenarları boyunca Tzykanisterion polo sahasına kadar uzanmaktaydı. Deniz tarafında (güneyde) kutsal şeylerin saklandığı bir oda inşa edilmişti. Kilise kompleksinin doğusunda mesokēpion (orta bahçe) olarak bilinen bir bahçe bulunmaktaydı. Kutsal Emanetler Daphne Sarayı'nda bulunan Aziz Stefen Kilisesi, Faroslu Bakirenin Kilisesi ile birlikte Nea Eklezya, İmparatorluk sarayında bulunan kutsal emanetlerin ana evsahiplerinden biriydi. Bunlar arasında peygamber İlyas'a ait gocuk, üç meleği misafir ettiği İbrahim'in masası, Samuel'in Davud'u kutsal yağ ile yağlarken kullandığı borusu ve Büyük Konstantin'in emanetleri vardı. 10. yüzyıldan sonra sarayda Ana taç odası Hrisotriklinos gibi diğer yerlerde bulunan daha başka emanetlerde Nea Eklezya'ya taşınmıştır. Kaynaklar * * * * * * * * * Dış bağlantılar * 3D reconstruction of the building at the Byzantium 1200 project
