Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Nazilerden Arındırma

Kısaca: Nasyonal Sosyalistlerden arındırma (Almanca: ''Entnazifizierung''), II. Dünya Savaşı'nın ardından Müttefik Devletler tarafından Alman ve Avusturya toplumlarında uygulanan ve nasyonal sosyalizmin etkisini kültürel, toplumsal, ekonomik, basın, hukuk ve siyasal alanda silmek için uygulanan politikaları anlatır. Politika kapsamında sorumlu örgüt liderleri ve ilgili kurumlar doğrudan görevden alınmış ve kapatılmıştır. Politika savaşın hemen ardından toplanan Potsdam Konferansı'nda karar altına alınmıştır. Politika ...devamı ☟

nazilerden arındırma
Nazilerden Arındırma

Nasyonel Sosyalistlerden arındırma (Almanca: Entnazifizierung), II. Dünya Savaşı'nın ardından Müttefik Devletler tarafından Alman ve Avusturya toplumlarında uygulanan ve nasyonal sosyalizmin etkisini kültürel, toplumsal, ekonomik, basın, hukuk ve siyasal alanda silmek için uygulanan politikaları anlatır. Politika kapsamında sorumlu örgüt liderleri ve ilgili kurumlar doğrudan görevden alınmış ve kapatılmıştır. Politika savaşın hemen ardından toplanan Potsdam Konferansı'nda karar altına alınmıştır. Politika kapsamındaki uygulamalar Soğuk Savaş'ın başlamasıyla beraber fiilen sona erdirilmiştir. Genel çerçeve II. Dünya Savaşı sırasında Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi Almanyası'nın teslimiyetinden sonra 17 Temmuz 1945 - 2 Ağustos 1945 tarihleri arasında Almanya'nın başkenti Berlin'nin 26 km güneybatısındaki Potsdam'da toplanan Potsdam Konferansı özellikle Almanya ve Avusturya topraklarında nazilerden arındırma faaliyetlerinin başlatılmasını karar altına alır. Berlin'deki Müttefik Komutanlığı 1946 yılı Ocak yaından itibaren konuyla ilgili uygulamalara başlar. Bu kapsamda belirli kişiler ve kuruluşlar gözlemlenerek bunlara dair kararlar alınır. Tüm Müttefik Devletler genel prensipte uzlaşmış olsa da denetimlerindeki topraklarda uygulamalar çok farklılık arz etmiştir. Nasyonel Sosyalistlerden arındırma faaliyeti nazi rejiminin sembollerinin de kaldırılmasını içerir. Müttefik işgal bölgelerinde durum

ABD

ABD

Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanı Dwight Eisenhower yayınlanan 1067 numaralı emir çerçevesinde konuyu ele alır. Konu kapsamında

ABD

denetimindeki bölgelerdeki 18 yaşının üzerindekiler için belirli kategoriler oluşturulur: #Öne çıkan suçlular #Suçlular (militanlar, savaştan para kazananlar) #Düşük seviyedeki suçlular #Sempatizanlar #Suçsuzlar Yapılan çalışmalarda Alman halkının uzun vadede eğitilmesi ihtiyacından bahsedilmiş, sorumluluğun da işgal yönetiminde olduğu belirtilmiştir. 1 Nisan 1946 tarihine gelindiğinde kanuni olarak nazilerden arındırma programının sorumluluğu Alman yönetimine devredilmiştir. 1947 yılı itibarıyla

ABD

denetimindeki bölgelerde 90 bin Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi tutuklanmış, 1.9 milyon kişinin de mesleklerini icra etmeleri yasaklanmış, sadece el emeğine dayanan işlerde çalışmasına izin verilmiştir. 1948 yılıyla birlikte Soğuk Savaş koşulları nazilerden arındırma sürecini doğrudan etkilemeye başlar. Oluşmakta olan Doğu Bloku daha çok gündeme gelmiş, arındırma mahkemeleri hızlandırılmış ve yüzeysel olmaya başlamıştır. Sanıkların yeterince araştırılmadığı süreçlerde kısa sürede karar verme baskısı süreci anlamsızlaştırmıştır. Harry S. Truman Başkanlığında Nasyonel Sosyalistlerden arındırma süreçleri artık cadı avına benzedikleri için eleştirilir hale gelmiştir.

SSCB

Sovyet gizli servisi NKVD savaşın sona ermesinin ardından çok sayıda Alman savaş esirini sorgulamıştır. Soğuk Savaş'ın başlamasıyla beraber Batılı Müttefik devletler tarafından nazilerden arındırma sürecinin askıya alınması Sovyetler Birliği ve Doğu Alman yönetimleri tarafından eleştirilmiştir. Özellikle Doğu Almanya'da iktidardaki Almanya Sosyalist Birlik Partisi nazilerin Batılı devletlerce korunduğunu yinelemiştir.

İngiltere

İngiltere

1942 yılında hazırlanan bir plan ışığında işgal edilen topraklarda yönetimi ele almak üzere sivil yönetimlerin hazırlığını yapmıştır. Buna göre nazi sempatisi besleyenler cezalandırılmış ve görevlerinden alınmıştır. İngiliz yönetimleri genellikle

Fransa

ve

ABD

ile koordineli şekilde hareket etmiştir.

Fransa

Fransızlar İngilizlerin aksine sadece en üst tabakadaki nazilerin değil tüm işbirlikçilerin cezalandırılmasını istiyorlardı. Alman topraklarının işgali sırasında intikam duyguları içindeki

Fransa

birliklerinin çoğunlukla disiplinsiz davrandıkları gözlemlenmiştir. Alman savaş esirlerinin

Fransa

'ya zorunlu işçilik için götürüldüğü de bilinmektedir. Batı Almanya'ya etkileri Nasyonel Sosyalistlerden arındırma kültürü ileride Batı Almanya olarak anılacak bölgelerdeki parlementer hayatı derinden etkilemiştir. 8 Mayıs 1949 tarihinde hazırlanan ve 23 Mayıs günü onaylanan Batı Almanya Anayasası bu yönde oluşturulmuştur. Nasyonel Sosyalistlerden arındırma döneminin kapanmasıyla birlikte batıda Avrupa Birliği adını alacak olan Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu'nun temelleri atılabilmiştir. Sonu Özellikle

ABD

yönetimi tarafından sahip çıkılmamaya başlanan nazilerden arındırma süreci Batı Almanya Başbakanı Konrad Adenauer'ün girişimleriyle sona erdirilmiştir. Adenauer, süreç boyunca ana suçluların cezalandırıldığını savunarak hükümet olarak başvuru yapan rejim kurbanlarına tazminat vermeyi kabul eden bir politikayı uygulamaya başlamıştır. Nasyonel Sosyalistlerden arındırma yasaları yürürlükten kaldırılınca eski nazilere yeniden devlette iş olanakları yaratılmıştır. Bu kapsamda çıkartılan af yasasından 792 bin kişi faydalanmıştır.

Sonu

çta çok sayıda eski Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi siyasete ve devlet kademelerindeki görevlerine dönebilmiştir. Batı Almanya eleştirisi Soğuk Savaş sebebiyle nazilerden arındırma sürecinin durdurulması Doğu Almanya hükümetlerinin yanı sıra batıdaki sol gruplar tarafından da eleştirilmiştir. Özellikle Kızıl Ordu Fraksiyonu adlı örgüt Batı Alman hükümetini nazi döneminin devamı olarak görerek eylemler yapmıştır. Batı Almanya siyasi arenasında çok sayıda eski nazinin faaliyet göstermesine izin verilirken Almanya Komünist Partisi'nin mahkeme kararıyla kapatılması örneği örgüt tarafından bu fikri desteklemek için verilmiştir. Günümüzdeki durum Günümüzde ünlü Alman yazar Günter Grass'ın gençliğinde Waffen-SS'de yardımcı olarak görev yaptığını açıklaması ve kamuoyunda ortaya çıkan tepkiler konunun halen toplumsal alanda önemli yer tuttuğunu göstermektedir. Açıklananın çok ötesinde sayıda kişinin nazi rejimine bir şekilde destek verdiği ve bu geçmişle kamuoyu önünde yüzleşemediği düşünülmektedir. Diğer ülkelerdeki uygulamalar Fiiliyatta nazilerden arındırma süreçleri işgal altında kalmış çoğu ülkede farklı isimlerle gerçekleşitirilmiştir.

Fransa

'daki sürece Épuration légale adı verilmiştir. Müttefik devletlerin topraklarında esir edilen tutsaklar da ülkelerine dönmeden arındırma sürecine tabi tutulmuşlardır. Benzer şekilde Belçika, Norveç, Yunanistan ve Yugoslavya'da da süreç işletilmiştir. Kaynakça Ayrıca bakınız *Alman direnişi *Odessa *Paperclip Harekatı *Nürnberg Uluslararası Askeri Ceza Mahkemesi *Einsatzgruppen Davası *Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi kaçış yolları

Kaynaklar

Vikipedi

nazilerden arındırma

Türkçe nazilerden arındırma kelimelerinin İngilizce karşılığı.
n. denazification

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.