Lirizm

Kısaca: Lirizm kelimesi dilimize Fransızcadan girmiştir. Lir ve lirik kelimeleri de aynı kökten türemiştir. Lir, Eski Yunanlıların kullandıkları “U” harfine benzeyen bir çalgı, telli ve yaylı bir saz olup “harp”ın basit bir çeşididir. Edebiyatımızda lirizmi; Yunus Emre, Baki, Fuzuli, Nedim, Şeyh Galip, Yahya Kemal en yüksek seviyeye çıkarmışlardır.  ...devamı ☟

Lirizm edebiyatta bir şairin hislerini içinden geldiği gibi coşkunlukla şiirine aktarması. Diğer sanat türlerinde de aynı manada kullanılır. Lirizm kelimesi dilimize Fransızcadan girmiştir. Lir ve lirik kelimeleri de aynı kökten türemiştir. Lir, Eski Yunanlıların kullandıkları “U” harfine benzeyen bir çalgı, telli ve yaylı bir saz olup “harp”ın basit bir çeşididir.

Edebiyatımızda lirizmi; Yunus Emre, Baki, Fuzuli, Nedim, Şeyh Galip, Yahya Kemal en yüksek seviyeye çıkarmışlardır. Dünyada ise Fransız şairlerinden Lamartine, Paul Valéry; İngiliz şairlerinden Milton, Shakespeare, Shelley, Byron, Keats; Alman şairi Goethe tanınmış lirik şairlerdendir.

Türk edebiyatında lirizm, Türklerin İslamiyeti kabul etmelerinden önceki hayatlarında, batıl dinlerin tesirinde gelişir.

Yedinci asır Mani dininin tesirinde yazılan, anonim, “Tan Tanrı” şiiri; on birinci yüzyılda Kaşgarlı Mahmud'un Divanü Lugati't-Türk isimli eserinde Alp Er Tunga sagusu (ağıt); 16. yüzyılda yazıya geçirilen Dede Korkut kitabında yer alan bazı manzum parçalar ile 9 ve 10. asırlarda ortaya çıkan ve 19. yüzyılda yazıya geçen Kırgızların Manas destanı lirik şiir örnekleri sayılırlar. Halk edebiyatında kahramanlık destanları; aşk şiirleri; ağıtlar; Klasik Türk edebiyatında mersiyeler (Baki'nin Kanuni Mersiyesi), münacaat ve na'tlar (Fuzuli'nin Su ve Gül redefli kasideleri) daha sonraki devirlerin lirik şiirleridir. Klasik Türk edebiyatı (Divan edebiyatı)nda kullanılan gazel, rubai ve tuyuğ gibi nazım şekilleri de lirik manzume örnekleridir.

Türk edebiyatında lirik şiirleri ile tanınan şairler arasında şu isimleri sayabiliriz: Dehhani (13. asır), Yunus Emre (12. asır), Kadı Burhaneddin (ölm. 1398), Nesimi (ölm. 1404), Ali Şir Nevai (ölm. 1501), Babür Şah (ölm. 1530), Fuzuli (ölm. 1556), Baki (ölm. 1600), Karacaoğlan (17. asır), Nedim (ölm. 1730), Ahmet Haşim (ölm. 1933), Yahya Kemal (ölm. 1958), Cahit Sıtkı (ölm. 1956), Orhan Veli (ölm. 1950), Ahmed Hamdi Tanpınar (öl. 1962), Ahmed Muhip Dranas, Necip Fazıl (ölm. 1983).

Lirizm, yalnız edebiyata ait bir anlatım yolu değildir. Günümüzün tiyatro, musiki ve şiir gibi sanat türlerinde de kullanılmaktadır: Lirik sanatçı, lirik dram (müzikli dram), lirik tiyatro, Hıristiyan dini şiirleri, od'ları, korolar gibi. Lirik kelimesi zamanla “Bir kimsenin hislerini içli, duygulu, coşkulu, ilhamla dolu bir dille anlatması” manasını da kazanmıştır.

Kaynak: Rehber Ansiklopedisi

lirizm

Türkçe lirizm kelimesinin İngilizce karşılığı.
n. lyricism

lirizm

kişisel duyguların esin yolu ile coşkulu ve etkili anlatımı.

lirizm

Türkçe lirizm kelimesinin Almanca karşılığı.
n. Lyrismus

lirizm

Kişisel duyguların ilham yolu ile coşkulu ve etkili anlatımı:
"Vezin ve kafiyenin atılması, lirizmden yüz çevirme, imge kullanılmaması, şiirde yenilik sayılıyordu."- S. Hilav.

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Bertus Aafjes
6 yıl önce

Roma'ya hac ziyareti adlı yapıtı ile uluslararası üne erişmiştir. Sade bir lirizm içinde doğal güzellikleri de yücelten şairin bu yanı özellikle, 1947 yılında...

Bertus Aafjes, 12 Mayıs, 1914, 1948, 1949, 1957, 1965, 1973, 1993, 23 Nisan, Amsterdam
Lirik şiir
3 yıl önce

duyguların içten geldiği gibi, coşkulu, etkili bir dille anlatılmasına da lirizm denir. Sıfat olarak esin dolu, coşkun, içli bir dili bulunan anlamlarında...

Lirik şiir, Lirik şiir
Sadullah Ağa (Hacı)
6 yıl önce

eserlerin hepsi dindışı büyük formda sözlü eserlerdir. Eserleri yüksek bir lirizm ve müzikaliteye sahiptir. Özellikle Bayati-Araban takımı oluşturan eserlerin...

Sadullah Ağa (Hacı), Klasik Türk mí»sikisi, Muhayyer, İstanbul, Şedaraban, Nakış yürük semai, Muhayyer-Sünbüle, Yürük semai, Hicaz-Hümâyun, Münir Nureddin Selçuk, Hanende
Aliye Berger
3 yıl önce

çeşitli köşelerini bazen gerçekçi, bazen de fantastik biçimde, özgün bir lirizm ve dışavurumculukla yansıttı. Yaşamı boyunca dünyanın çeşitli kentlerinde...

Aliye Berger, 1903, 1974, 9 Ağustos, Bağlantı tanıtmak, Berlin, Fahrünnisa Zeyd, Füreya Koral, Halikarnas Balıkçısı, Paris, İstanbul
Stanislav Stratiev
6 yıl önce

oyunla ise "BBC Radyo Oyunları Yarışması"nda derece aldı. Sosyal hiciv ve lirizm bileşimi olan öyküleri otuzdan fazla dile çevrildi. Film senaryoları ile...

Sabahattin Tuncer
6 yıl önce

Erişim tarihi: 23 Şubat 2017. (Arşiv için üyelik gerekli) ^ "Malzeme, lirizm ya da yükselen tansiyon!". http://www.birgun.net/. Birgun.net gazetesi,...

Sabahattin Tuncer, 1950, 1979, Devlet Güzel Sanatlar Akademisi, Erciş
Lale Müldür
3 yıl önce

Yurt dışındaki birçok toplantıda Türkiye’yi temsil etti. Türk şiirinin lirizm birikimleriyle ilintisiz, imge ya da görüntü düzeyinden çok beslendiği farklı...

Lale Müldür, 1956, 1977, 1983, 1986, 1988, 1990, 1991, 1992, 1993, 1998
Oktay Yivli
6 yıl önce

şiirinde kendine özgü, yumuşak ve ahenkli bir dille dikkati çeker. Şiirinde lirizm, doğanın resmi ve kuşku önemli bir yer tutar. Sağlam bir dize yapısı ve...