Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Keşfü’l Hafâ

Kısaca: Keşfü’l Hafâ, Aclûnî'nin, halk içinde 'hadis' olarak söylenegelmiş bazı rivayetleri incelediği eseridir. ...devamı ☟

Keşfü’l Hafa, Acluni'nin, halk içinde 'hadis' olarak söylenegelmiş bazı rivayetleri incelediği eseridir. Tam adı 'Keşfü'l Hafa ve Müzilü'l ü-bas Amme'ş Tehere mine'l Ehadiş Cala el-Sineti'n Nas' olan eser, yazarının zamanına kadar gelmiş olan baz uydurma hadisleri, vecizeleri, atasözülerini ve hikmetli sözleri inceleyerek asıllarını ortaya koyar. Büyük ölçüde Şemseddin es-Sehavi'nin el-Makaşıdü'l Hasene adlı kitabına atıf yapılan ve içine aldığı 3.281 rivayetle benzeri çalışmaların en kapsamlısı olan kitapta, yalnız hadisi nakleden sahabi ve hadisi eserine alan yazar belirtilmiş, ayrıca muteber hadis bilginlerinin kitaplarından bazı bilgiler eklenmiştir. Rivayetlerin alfabetik olarak düzenlen­diği kitapta kısa metinlerin tamamı, uzun olanların ilk cümlesi kaydedilmiştir. Ardın­dan bunların değerlendirilmesine geçile­rek önce rivayetin bulunduğu kaynak, hangi sahabi tarafından hangi lafızla ri­vayet edildiği gösterilmiş, hadisin merfu, mevkuf veya maktu, isnadının sahih, hasen, zayıf, mürsel ya da muttasıl olduğu belirtilmiştir. Uzun da olsa hadislerin ta­mamı nakledilmiş, hadis niteliği taşıma­yan sözlerin kime ait olduğu biliniyorsa bu husus bildirilmiş, rivayetin anlamı ve garib kelimeleri açıklanmış, fıkhi hadis­lerde bazen mezheblerin görüşleri de belirtilmiştir. Yazar rivayetleri değerlendi­rirken çoğunlukla önceki alimlerin görüş­lerinden faydalanmıştır. Bazan bunları tashih etmişse de kendi yorumları fazla bir hacim tutmamaktadır. Eserde riva­yetlerle ilgili şiirlere, benzer anlamı taşı­yan diğer hadislere, konuları destekle­yen ayetlere de yer verilmiştir. Yazar kitabında, bazı alimlerin mevzu kabul ettiği rivayetleri savunduğu, bunların za­yıf veya hasen ligayrihi olduğunu ileri sürdüğü, bazen bir rivayeti nakleden herhangi bir kaynağı zikretmekle yetindiği, bir rivayet hakkında alimlerin görüşlerini kaydetmekle beraber kesin bir kanaat or­taya koymadığı görülmektedir. Hadis ol­madığını belirttiği veya tereddüdünü dile getirdiği çeşitli sözlerin manasının sahih olduğunu ifade ettiği gibi, bir kısım riva­yetlerin de manasının batıl olduğunu söy­lemektedir. Kitapta yanlışlıkla yapılmış tek­rarlar (1094= 1163, 1181 = 1186, 1706 = 1753, 1884 = 1885, 2006 = 2009, 2459 = 2488, 2196 = 2259 = 2311 ...), bir değer­lendirme yapılmadan bırakılmış rivayetler (986, 1047, 1367, 1548, 1858, 1987,2081, 2195, 2203, 2333, 2334 ...), hadis olup ol­madığına karar verilemeyip araştırılması istenen sözler de (12, 183,247, 515, 745, 805, 919, 1069, 1254, 2015, 2206, 2305, 2493...) bulunmaktadır. Kitabın son bölümünde, yazarın İbnü'd Deyba, İbn Hacer el-Askalani ve Süyuti'den yaptığı nakillerden oluşan bir bölüm yer almaktadır. Burada bazı alim­lerin sözleri, hayatları, kabirleri, kitapları hakkındaki yaygın hatalara işaret edilmiş, hangi konulardaki rivayetlerin uydurma olduğu belirtilmiştir. Yine bu bölümde eserdeki hadislerin genellikle ilk iki keli­mesi zikredilerek iman, ilim, taharet, salat, zekat, nikah gibi başlıklar altında ve alfabetik sıra gözetilmeden fihrist niteli­ğinde yeni bir düzenleme yapılmıştır. Kitap, ilk olarak Beyrut'ta, daha sonra Ahmed el-Kalaş tarafından düzenlemeler yapılarak yine Beyrut'ta (1399, 1403, 1405, 1408), ayrıca Halep ve Kahire'de basılmıştır. Kitabın Türkçe baskısı henüz yapılmamıştır. Yararlanılan kaynaklar Acluni, eserini yazarken temel hadis kitaplarıın yanı sıra aşağıdaki yazarlar ve eserlerinde de yararlanmıştır: *Ebu Nuaym - Hilyetü'l Evliya *Beyhaki - Şufabü'l İman *Radıyyüddin es-Sagani - Meşariku'l Envar *İbn Hacer el-Askalani - Leali'l Mensure *Süyuti - Dürerü'l Mütnesire *İbnü'd Deyba - Temyizü't Tayyib mine'l Habiş *Ali el-Kari - Esrarü'l Merfu'a *Necmeddin el-Gazzi - İtkan-ü ma Yahsün mine'l Ahbari'd Da'ireti ale'l Elsün

Kaynaklar

*Bünyamin Erul, 'Keşfü’l-Hafa' maddesi, TDV İslam Ansiklopedisi, 25. Cilt, s. 320-321.

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.