Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Karadelik

Kısaca: Karadelik, teleskop veya radyoteleskop gibi hiçbir fiziki gözlem aletiyle varlığı keşfedilemeyen, ancak etrafında meydana getirdiği tesir ve değişikliklerle teşhis edilebilen, çekim gücü sonsuza yakın olduğu için ısı, ışık ve ses dahil herşeyi yutan son derece yoğunlaşmış küçük bir uzay sahası. Yakın zamanlara kadar astronomi ilmi kara deliklerden tamamen habersizdi. Uzayda bu şekilde herşeyi yutabilecek dehşetli bir çekim gücünün varlığı hiç düşünülmemişti. Ancak gerek fiziki ömrünü t ...devamı ☟

karadelik
Karadelik

Karadelik, teleskop veya radyoteleskop gibi hiçbir fiziki gözlem aletiyle varlığı keşfedilemeyen, ancak etrafında meydana getirdiği tesir ve değişikliklerle teşhis edilebilen, çekim gücü sonsuza yakın olduğu için ısı, ışık ve ses dahil herşeyi yutan son derece yoğunlaşmış küçük bir uzay sahası.

Yakın zamanlara kadar astronomi ilmi kara deliklerden tamamen habersizdi. Uzayda bu şekilde herşeyi yutabilecek dehşetli bir çekim gücünün varlığı hiç düşünülmemişti. Ancak gerek fiziki ömrünü tamamlayarak ölen yıldızların sonunun ne olduğunun yavaş yavaş anlaşılması ve gerekse galaksilerin çeşitli noktalarında görülen tuhaf olaylar; birçok gök cisminin arkasında hiçbir iz bırakmadan yok olması; gaz ve toz bulutlarının bir nokta etrafında meydana getirdiği spiral şeklindeki dönüşüm, uzayın bu noktalarında çekim gücü korkunç bir cismin varlığını apaçık ortaya koyuyordu. Karadelik ilk defa Einstein'in genel relativite (izafiyet) teorisinden faydalanılarak 1939'da Amerikalı bilim adamı Robert Oppenheimer ve Hartland S.Synder tarafından açıklandı.

İleri sürülen bir hipoteze göre, karadelik, yıldızların meydana gelişi ve devamının bir neticesidir. Milyonlarca sene boyunca parlayan bir yıldız sonunda yakıtını tüketmektedir. Bu yüzden de şiddetli bir şekilde büzülmekte ve bu şekilde meydana gelen ters tepki yıldızın tekrar ısınmasına yol açmakta ve sonunda yıldızı infilak ettirmektedir. Patlıyan yıldızın bir bölümü uzaya dağılırken çekirdek, büzülmesine devam etmekte ve yoğunluğu da giderek artmaktadır. Sonunda koskoca yıldızın çapı birkaç kilometreye inince yoğunluk müthiş bir ölçüye çıkmakta ve artık ısıyı ve ışığı yutacak bir hale gelmektedir. Madde o kadar sıkışır ki, mesela 696.000 km yarıçapındaki güneşin bu şekilde büzülmesi ile 2,5 km yarıçapında bir karadelik meydana gelir.

Yıldızlarda enerji, zincirleme nükleer reaksiyonlar sonucu meydana gelir. Nükleer füzyon reaksiyonu ile birlikte hidrojen çekirdeği helyum çekirdeğine, o da karbon çekirdeğine dönüşür. Bu zincirleme reaksiyonlar akıl almaz büyüklükte enerjiler açığa çıkarır. Açığa çıkan enerjinin çoğu ısı olmak üzere muhtelif radyasyonlar halinde uzaya yayılır. Bu reaksiyonların milyonlarca sene devam etmesi sonucunda hacimce küçülen, kütlece büyüyen ve dolayısı ile çekimi kuvvetli çok fazla bir uzay sahası meydana gelmiş olur. Bu dairesel uzay sahası karadelik olarak çevresindeki gaz, yıldız, ışık gibi kütle taşıyan her cismi çekerek yutar.

Bir başka hipoteze göre karadelik süper nova olarak tanımlanan çok büyük kütleye sahip yıldızların infilakinden sonra enerjisinin tükenmesi ile meydana gelir. Süper-nova demirden çok ağır metallerden meydana geldiği için füzyon hadisesi meydana gelemez. Enerjisini füzyon reaksiyonu ile ısıya ve radyasyon parçalarına çeviremeyen bu büyük yıldız sonunda infilak eder. Samanyolu galaksisindeki güneş sisteminin böyle bir süper-novanın infilakı ile hasıl olduğu ve Samanyolu galaksisinde buna benzer binlerce karadelik meydana geldiği zannedilmektedir. Astronomlara göre bir karadeliğin yıldızları yuta yuta büyümesi, zamanla bütün bir galaksiyi yutacak hale gelmesine yol açabilecektir.

Karadelik, küçük ve buna karşılık güçlü ise nötron yıldızı ismini alır. Nötron yıldızının meydana gelişi, nükleer enerjisini tüketen yıldızın, toplam atomlarındaki elektronların ve çekirdeklerin birbirine yapışması ile olmaktadır. 10 milyon kg/m³'ten daha yoğun proton ve elektronlar, nötron meydana getirmeye başlarlar. Süper sıkışık bir kütleye sahib olan bu yıldız, kendi ekseni etrafında hızlı bir dönüş kazandığı için yeni nükleer parçacıkları, oldukça dar hüzmeler halinde dışarıya doğru fırlatır. Bu sırada elektromanyetik radyasyon meydana gelir.

Karadelik, uzayda ışığı yansıtmadığından gözlenemez, bu sebepten maddesiz bir cisim olarak düşünülmesi yanlıştır. Madde olduğu, kuvvetli çekimi ve yıldızı yutmadan önce meydana gelen ışın neşri ile anlaşılabilmektedir. 1971 senesinde Uhuru uydusu ile Cygnassx-l uzay sahasında darbeli x ışını yayınları alınmış ve bu bölgede bir karadelik olduğu ispatlanmıştır. Bu karadeliğin çapı 14,5 km ve kütlesi güneş kütlesinin on katı büyüklüktedir.

Karadelikle ilgili diğer bir hipotez ise, daha ilgi çekicidir. Güney kütlesinin bir ile 1000 milyon katına eş bir süper karadelik yeterli ölçüde gaz, yıldız gibi uzay kütlelerini yutarsa, yutulan kütlelerden açığa çıkan enerjilerin toplamı neticesinde ya çevreye yalnız enerji parçacıkları yayar veya infilak eder. Yalnız enerji parçacıkları yayan karadelik kuvasar ismini alır. Karadelik, infilak ederse yeni galaksiler, nebulalar meydana gelir.

karadelik

Parasal açıdan kapatılamayan açık.

İlgili konular

kara delik beyaz cüce fotoğraf güneş kahverengi cüce kara cüce nötron yıldızı uzay

misafir - 9 yıl önce
ışık bir enerjidir ve enerji fiziksel olarak yok olamaz kara delik ısı yada ışığı çekiyor ise bence bğlantılı olduğu bşka bir karadelik tarafından dışarı verilir. zaten bilim adamları karadeliklerden madde çıkışı olduğunu da gözlemlemişlerdir ayrıca 2. olarak hiçbir güç ne kadar güçlü olursa olsun büyük kütleleri ve büyük hacimli cisimleri 14 yada 15 km lik bir yarıçapa sığdıramaz tıpkı bir kağıdın simetrik bir şekilde en fazla 8 - 9 kere katlanması gibi fizikte olabilecek şeyler gibi olamayacak şeylerde vardır.3. olarak anlamadığım yıldızların termonükleer enerjilerini tükettikten sonra patlama yaşayarak büzüşmesi ve yeniden radyasyon yayması bence buda olacak iş değil enerji bitirildikten sonra patlamada oluyor yani bitmez enerji uzy boşluğuna yayılıyor.4. olarak eğer karadelikler madde yutup büyüyor ise çekim güçlerininde arması gerekir böyle böyle tüm galaksi nin eğer olabiliyorsa incir çekirdeğine sığması gerekir buda maddi olarak olanaksız sayılabilir

misafir - 9 yıl önce
çok komik Türkiye işte burası adamın biri ben fizikçiyim deyip dünyanın en akıllı insanlarının teorilerini çok bilmişlikle hiçbir deneye ve gözlem yapmadan çöpe atabiliyor ve nasıl bir fizikçi ki sonuna olanaksız gibi bir kelime koyabiliyor yorumunun. türkiye işte bilmişlerden oluşan geri kalmış bir ülke.

SCGT Insert - 1 hafta önce
We milling Inserts will threading Insert give you the turning Inserts best top-quality cutting tools products steel Inserts based Cemented Carbide Inserts on your specific requirements with our technical tungsten derby weights R&D bta deep hole drilling personnel. APKT Insert We will carbide insert blade 100% supports your CNC Carbide Inserts carbide inserts on whole development.

Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

karadelik Resimleri

Kara Delik
3 yıl önce

dolayısıyla, üç boyutlu olmadıkları, sıfır hacimli oldukları kabul edilir. Karadeliklerin içinde zamanın ise yavaş aktığı veya akmadığı tahmin edilmektedir. Kara...

Kara delik, Beyaz cüce, Fotoğraf, Güneş, Kahverengi cüce, Kara cüce, Nötron Yıldızı, Uzay, Wikimedia Commons
Karadelik Güncesi
6 yıl önce

Karadelik Güncesi, Ali Teoman'ın bir romanıdır. İlk baskısı 541 sayfa olarak Sel Yayıncılık tarafından Şubat 2007'de yapılmıştır. "Zaman Zaman İçinde"...

Karadelik Güncesi, Ali Teoman (yazar), Roman, Taslak şablonları, Taslak madde
Nebula
3 yıl önce

yıldızdır. Bu yıldız büyüdükten sonra ya beyaz cüce nötron yıldızı ya da bir karadelik olur. Fakat bütün yıldızlar bunlardan biri olmadan önce kırmızı süperdev...

Nebula, Nebula (astronomi), Nebula (grup), Anlam ayrım
Solucan deliği
3 yıl önce

ışıktan hızlı olmalısınız. Çıkamazsanız karadelik yok olurken enerji veya gaz kütlesine dönüşürsünüz. Karadeliklerin en dip noktası kabul edilen yerde hacim...

Solucandeliği, 1957, Analoji, Fizik, Gökbilim, Taslak, Topoloji, Uzay, Zaman, Uzayzaman, John Archibald Wheeler
NGC 1068
6 yıl önce

boylarındaki görüntülerinden oluşturulan montajda, merkezdeki dev kütleli bir karadelik yakınlarından kaynaklanan şiddetli bir rüzgarla savrulan gaz görülüyor...

NGC 1068, 1780, Açısal çap, Biçimsel Gökada Sınıfları, Cetus (takımyıldız), Devir (gökbilim), Dünya, Gökada, Gökadalar dizini, Görünür parlaklık, Işık yılı
Galaksi merkezi
6 yıl önce

bir karadelik meydana gelmiştir. Bununla birlikte son çalışmalara kadar birçok gökbilimci, Gökadamızın merkezinde süper kütleli bir karadeliğin olabileceği...
Etkin galaksi çekirdeği
7 yıl önce

gök ada çekirdeği için standart örnek, çekirdek bölgesindeki bir dev karadeliğin (SMBH) çevresinde oluşan bir “yığılım diski”ne dayanır. Bir etkin gök...
Pergel gökadası
6 yıl önce

bulunuyor. Bu, çevresindeki gaz ve tozu toplayan büyük bir karadeliğin imzası sayılıyor. Karadelik ve kendisini besleyen kütle aktarım diski, gökada diskindeki...