Türkçe Bilgi: Kanada'da insan hakları

Kanada'da insan hakları, 1948 yılında İnsan Hakları Evrensel Bildirisi'ni imzalamasından sonra Kanada hükumeti bu bildirinin Kanada yasalarının bir parçası olması için çalışmalara başlamıştır. Kanada'da insan haklarını korumak için dört temel mekanizma bulunmaktadır: Canadian Charter of Rights and Freedoms, Kanada İnsan Hakları Yasası, Kanada İnsan Hakları Komisyonu ve Kanada'nın eyaletleri ve bölgelerindeki insan hakları yasaları ile mevzuatı. Kanada'nın kültürel çoğulculuk ve LGBT hakları gibi karşı-ayrımcı uygulamalar konusundaki tartışılmaz başarılarına rağmen, ırkçılık önemli bir sorun olmaya devam etmektedir. Gelişmiş ülkeler sıralamasında altıncı olan Kanada'da günümüzde Kanada yerlilerine karşı sistemik ırkçılık (systemic racism) hala uygulanmaktadır ve 1969'dan beri eşcinsellik, 2003/2005'ten beri eşcinsel evlilik, 1992'den beri orduda eşcinsellik yasal olarak serbesttir. Etnik ihlaller Kanada hükumetinin Indian Act denen Kızılderili Yasasına dayanarak Kanada yerlilerinin (Kanada İnuitleri, Kanada Kızılderilileri ve Métisler) atlı polis gücüyle zorla tehcir (relocation) ettirilmesi ırkçı asimilasyon (racist assimilation) politikaları olarak görülmektedir. Bütün Kanada yerlileri binlerce yıldır avcı ve toplayıcı geleneğini sürdüren, parayla değil değiş tokuş yöntemiyle doğal ticaret yapan, yarı göçebe halklardır ve bunlar geleneksel toprakları dışında mülteci durumuna düşürüldükleri gibi geleneksel ekolojik bilgi ve lokal şive kaybı da gözlenmiştir. Ayrıca, radyoaktivite bilgisi olmayan yerlilere de iş olarak radyoaktif maddelerin taşınması görevi verilmesi de aynı biçimde etnik insan hakları ihlalleri olarak görülmektedir. Günümüzde Kanada yerlilerine karşı sistemik ırkçılık (systemic racism) hala devam etmektedir ve erkeklerin avcılık yapıp geçim sağladığı Atabask toplumlarında dul kalmak geleneksel ekolojik bilgi kaybından dolayı gerçek bir yıkımdır. Nükleer holokost (nuclear holocaust) olarak nitelendirilen bu yıkım ayrıca kültürel, ekonomik, ruhsal ve duygusal çöküntüyü de beraberinde getirmiştir. *1949 Ahiarmiutların Nueltin Lake bölgesinden Ennadai Gölü'ne ve oradan da bir sene sonra Arviat'a 1950 ile 1958 yılları arasındaki zoraki tehciridir ve Ahiarmiutlar niye taşınıp sürgün edildiklerine bir anlam veremedikleri gibi bu tehcirin Ahiarmiutları büyük ölçüde sıkıntıya soktuğunu ve başarısızlıkla sonuçlandığı kabul edilmektedir. Arviat'taki Ahiarmiut yaşlıları bu tehciri acı ve korkunç (terrible) bir sürgün olarak nitelendirmektedirler. *1953 Yüksek Arktik Tehciri, Québec'te Nunavik İnuitçesi konuşan İnuitlerin güneydeki farklı iklim ve ekosisteme sahip verimli Inukjuak'tan 2.000km uzaklıkta kuzeydeki kış aylarında 24 saat gece yaz aylarında da 24 saat gündüz olan verimsiz Resolute Bay'a zorla tehcir (forced migration) ettirilmesidir. Tehcirden sonraki ilk yıl aç kalmamaları için İnuitlere yeterli gıda takviyesi yapılmamıştır. Tehcir edilen İnuitlere diledikleri taktirde iki sene sonra eski evlerine dönebilecekleri söylenmiş fakat bu vaat hükumet tarafından onursuzca yerine getirilmemiştir. Tehcir edilen İnuitler ve onların soyundan gelenler hükumetin özür dilemesi gerektiğini haykırmış ve 1987 yılında federal hükumetten 10 milyon dolar tazminat istemişlerdir. Tehcirden tam 57 yıl sonra, Kanada hükumeti 18 Ağustos 2010 tarihinde insanlık dışı muamele ve acılar için İnuitlerin geride kalanlarından resmi olarak özür dilemiştir. *1956 Sayisi Dene tehciri'nde Sayisi Denelerinin geleneksel topraklarından (Little Duck Lake) zorla Churchill, Manitoba kasabasına tehciri ve tehcir edilen Kızılderili nüfusun üçte birine tekabül eden 100 kişinin ölümü ile birlikte bir neslin yok olması. Tehcir, bu küçük grubun Avrupalılarla temastan önceki geleneksel ekolojik bilgi dahil bütün kültürel birikimini neredeyse yok etmiştir ve federal hükumet tarafından işlenen en ağır hatalardan (one of the most grievous errors) biridir yatılı okullar yakın zamana kadar Kanada İnuitleri, Kanada Kızılderilileri ve Métisler'den oluşan Kanada yerlilerine dini-asimilasyon ağırlıklı eğitim-öğretim verilmiştir. Kökeni Kanada Konfederasyonu öncesine dayansa da 1876'da Indian Act yasasının kabul edilmesinden sonra etkinleşmiştir ve yirminci yüzyıla kadar açık kalan bu okulların sonuncusu ancak 1996 yılında kapatılmıştır. Kanadalı yazar ve sanatçı Michael D. O'Brien Katolik okullarında çocuk ve gençlere yönelik cinsel istismarın salgın (epidemic) olduğunu belirtmiştir

Kızılderili Kütüğü

'ne kaydı olmayan Kızılderililer (diğer adlarıyla Kızılderili statüsü olmayan Kızılderililer), kayıtlı Kızılderililerinin haklarına sahip değildir. Ayrıca, kayıtlıların bu hakları ırkçı ve ayrımcı maddelerle ellerinden alınabilmektedir: Kızılderili statüsü alan Kızılderili erkekleri Kızılderili statüsü almayan Kızılderili kadınla evlenirse statüsüz duruma düşer ve hakları gaspedilir; statülü bir anneyle statüsüz babanın çocuğu haklardan mahrum edilir; evlilik öncesi statüsüz bir anne ya da baba tarafından büyükanneye sahip kişilerin hakları gaspedilir; seçme ve seçilme hakkı (1960 yılına kadar, federal seçimlerde oy verebilmek için Kızılderili statüsünü reddetmesi gerekiyordu). Sivil haklar ya da siyasi haklara sahip olabilmek için etnik Kızılderili yasal kimliğinden vazgeçmeleri gerekmektedir. Ayrıca bakınız *Hudson's Bay Company *Kızılderili soykırımları Dış bağlantılar * Timeline of Social and Cultural Injustices in Canada * Relocation of Aboriginal Communities

Kaynaklar

Vikipedi

Kanada'da Insan Hakları

Kızılderili Kütüğü

Kızılderili Kütüğü

Kaynaklar

Kızılderili Kütüğü

Kanada yerli yatılı okulları

Kanada

Kanada Atabaskları

İnuitler

Kanada Yerlileri

Hayvan hakları

Hudson's Bay Company

Kanada'da Insan Hakları

Kanada'da Insan Hakları Hakkında Detaylı Bilgi

Kızılderili Kütüğü

Kızılderili Kütüğü

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar

Okuma Önerileri

Kızılderili Kütüğü

Kanada yerli yatılı okulları

Kanada

Kanada Atabaskları

İnuitler

Kanada Yerlileri

Hayvan hakları

Hudson's Bay Company