Türkçe Bilgi: Jonas Savimbi

Jonas Malheiro Savimbi (d. 3 Ağustos 1934, Munhango, Angola - ö. 22 Şubat 2002, Moxico, Angola), bağımsızlık öncesi Portekiz sömürgeciliğine, bağımsızlık sonrasında ise yönetime karşı uzun süreli bir gerilla savaşına girişmiş Angola'nın Tam Bağımsızlığı İçin Ulusal Birlik (União Nacional para a Independência Total de Angola, UNITA) adlı örgütün kurucusu ve lideri. Bir istasyon şefinin oğluydu. Lizbon Üniversitesi'nde tıp öğrenimi gördükten sonra Lozan Üniversitesi'nde siyasal bilimler dalında doktora çalışması yaptı. 1961'de başkanlığını Holden Roberto'nun yürüttüğü Angola Halk Birliği'ne (União das Populações de Angola, UPA) katıldı ve Roberto'nun sağ kolu durumuna geldi. Roberto ile anlaşmazlığa düşünce 1966'da UPA'dan ayrılarak UNITA'yı kurdu. Angola'nın güneydoğusunda üslenen ve ülkenin en büyük etnik grubu olan Umbunduların desteğini sağlayan UNITA, Angola'nın bağımsızlığını kazandığı 1975'e gelindiğinde binlerce kişiden oluşan bir gerilla ordusu durumuna gelmişti. Önceleri Portekiz sömürgeciliğine karşı savaşan Savimbi, Angola'nın bağımsızlığını kazandığı 1975'te Holden Roberto'yla birlikte Agostinho Neto'nun Halk Cumhuriyeti'ne karşı çıktı. Zaferi A. Neto'nun kazanmasına karşın yenildiğini kabul etmedi ve Güney Afrika'nın desteğiyle yönetimindeki çetelerle Angola topraklarının büyük bir bölümünü işgal altına aldı. UNITA bağımsızlıktan sonra Çin Halk Cumhuriyeti, Güney Afrika ve ABD'den sağladığı yardımlarla Sovyetler Birliği ve Küba destekli Marksist-Leninist Angola Halk Kurtuluş Hareketi'nin (MPLA) denetimindeki Angola hükümetine karşı silahlı mücadeleye girişti ve eylemlerini 1980'ler boyunca sürdürdü. Savimbi ABD'ye giderek (Ocak 1986, Haziran 1988) başkan Ronald Reagan ile görüştü, silah yardımı sağladı. Hükümet kuvvetlerine karşı, siyah çoğunluğun kaçınılmaz iktidarını ertelemek amacıyla, tüm komşularını istikrarsızlığa sürükleme çabasındaki Apartheid'ın yürürlükte olduğu Güney Afrika birliklerinin desteğinde direnişi sürdürdü. Hükümet UNITA ile doğrudan görüşmeyi kabul etmezse başarı sağlanamayacağını ileri sürdü. Haziran 1989'da devlet başkanı José Eduardo dos Santos'la görüştü. Görüşme sonucunda varılan ateşkes anlaşması birkaç gün sonra UNITA tarafından bozuldu. Mart 1991'de Dos Santos'un çok partili sisteme geçileceğini açıklamasının ardından bir açıklama yaparak seçimlere hile karıştırılabileceğini iddia etti. UNITA ile hükümet arasında, 1991'de iç savaşa son veren bir anlaşma, 1992 martında da barış antlaşması imzalandıysa da, UNITA Eylül 1992'deki başkanlık ve parlamento seçimlerinde başarılı olamayınca savaşı yeniden başlattı. Savimbi 1995’te hükümetle ateşkes anlaşması imzaladı. Ancak hükümet, Savimbi’ye ait elmas madenlerini kamulaştırmak isteyince yeniden savaş çıktı. Gerilla mücadelesini finanse etmek için elmas madenlerini bırakmak istemeyen Savimbi, Angola’yı yeni bir kaosun eşiğine getirdi. 22 Şubat 2002'de hükümet güçleriyle girdiği bir çatışmada öldürüldü. Ardılı olarak UNITA'nın başına geçen António Dembo ise, Savimbi'nin öldürüldüğü çatışmada aldığı yaralar yüzünden ancak 10 gün yaşayabildi. Dembo'nun ölümünün ardından UNITA'nın yönetimini üstlenen Paulo Lukamba, Angola hükümetiyle ateşkes anlaşmasına vardı. İmzalanan ateşkes çerçevesinde, yaklaşık 5 bin UNITA militanı orduya katıldı. Aynı yılın ağustos ayında da Angola İç Savaşı'nı bitiren kalıcı antlaşma imzalandı. Ayrıca bakınız * Angola İç Savaşı * UNITA

Kaynakça

Kaynaklar

Vikipedi

Jonas Savimbi

Jonas Savimbi Hakkında Detaylı Bilgi

Kaynakça

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar