Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

İsrail'de Laiklik

Kısaca: İsrail’de Laiklik, din ve devlet işlerinin birbiriyle nasıl alakalandığını gösterir. Laiklik, devlet kurumlarının, dini kurumlardan ve kurallardan ayrıl tutulması ilkesidir. Ayrıca laiklik dini kabul etmemeye karşı devletin tutum geliştirmemesidir. İsrail’de laiklik, herhangi bir dine mensup olmayan kesim ile yahudi toplumu içinde kendini herhangi bir mezheple tanımlamayanlar olarak kendini gösterir. 1948’de, İsrail’in yeni bir devlet olarak kurulmasıyla birlikte, yeni İsrailli nüfus için yeni ...devamı ☟

İsrail’de

Laik

lik, din ve devlet işlerinin birbiriyle nasıl alakalandığını gösterir.

Laik

lik, devlet kurumlarının, dini kurumlardan ve kurallardan ayrıl tutulması ilkesidir. Ayrıca laiklik dini kabul etmemeye karşı devletin tutum geliştirmemesidir. İsrail’de laiklik, herhangi bir dine mensup olmayan kesim ile yahudi toplumu içinde kendini herhangi bir mezheple tanımlamayanlar olarak kendini gösterir. 1948’de, İsrail’in yeni bir devlet olarak kurulmasıyla birlikte, yeni İsrailli nüfus için yeni ve farklı bir yahudi kimliği ortaya çıktı. Bu nüfus, İsrail kültürü ve İbranice’yle tanımlandı ve Holokost ile yaşananlar toplum için bir bağ oluşturdu. Tarih 1922’den bu yana, İsrail birçok belgeyle, dini özgürlükleri artırdı. 1922’de İngiliz mandası olan Filistin’de dini inanışlara dayanan ayrımcılık yasaklandı. 1948 yılındı İsrail devletinin kurulup özgürlüğünü ilan etmesiyle de dini özgürlükler korundu . Özgürlüğün ilan edildiği dokümanın ilk kısmı Yahudilerle İsrail’in arasındaki ilişkiye ışık tuttu; “İsrail toprakları (Filistin) Yahudilerin doğduğu yerdir. Bu topraklarda onların dini, ruhani ve politik kimlikleri şekillendi” . İsrail’i kuran yahudilerin tarihleri çok uzundur. Din ve devletin ayrılması Theodor Herzl tarafından politik Siyonizm ortaya çıktığında, Herzl, İsrail’in bir laik devlet olup hiçbir din tarafından etkilenmemesini öne sürmüştür. David Ben-Gurion, İsrail’i kurduğunda, dini liderleri laik liderin yanında yönetimin başına koydu. Birçok batılılaşmış yahudi, dini kurallardan dolayı kısıtlanmış hisseder ve birçok işyeri Şabat nedeniyle kapanır (restoranlar, havayolları şirketleri ve toplu taşıma araçları.) Dini liderler tarafından kontrol edilen politikalar İsrail’de resmi olarak evlenebilmek için Haham tarafından evlendirilmiş olmak gerekir. Bu aynı zamanda boşanmak için de geçerlidir. Eğer bir çift boşanacaksa, hahamlardan oluşan bir komitenin danışmanlığına başvururlar. Birçok laik yahudi bu durumu absürd bulup yurt dışında evlenirler (genelde Kıbrıs) Yurt dışında gerçekleşen evlilikler İsrail’de geçerli sayılır . Ayrıca birçok yahudinin kosher yemeğe dikkat etmemesine rağmen bütün askeri yerlerde ve devlet kurumlarındaki kafeteryalarda yiyecekler Kosher olmalıdır . Dinin politikadaki etkisi Birçok dini sembol, İsrailli milli sembollerin arasında yerini aldı. Örneğin; ülke bayrağı, dua için kullanılan şala (Tallit’e) benzer. Milli arma, Menora’ya sahiptir. Milli marş’ta dini unsurlar içerir . Lokasyon İsrail’de belirli şehirler ve bölgeler, daha çok dini ve ya daha çok laik olmalarıyla bilinirler. Bir liman şehri olan Tel Aviv, tamamıyla laik bir şehir örneğidir. Tel-Aviv, Theodor Herzl’in İsrail için tasarlığı laik ülkenin timsali bir şehirdir. Şehir farklı yerlerden insanlara, modern otellere, butiklere ve Cuma geceleri yüksek sesle süslenen sokaklara sahip. Yahudi olmayanlar ve laik yahudiler bu şehirde rahat hissederler. Bu rahatlığın nedenlerinden biri şehrin laik yapısıdır. Ayrıca Tel-Aviv, Dünya’daki birçok parti şehirlerinden biri olarak bilinir ve Şabat’ta bile birçok bar ve kulüp sabahlara kadar açıktır . Yahudi nüfusundaki farklılıklar İsrail’deki yahudi nüfusu, dini olarak üç gruba ayrılabilir:

Ortodoks

,

Geleneksel

ve

Laik

. En geniş grubu

Laik

ler oluşturur (41.4%)

Laik

leri 38.5% ile geleneksel yahudiler takip eder ve kalan 20% yi

Ortodoks

ve ultra-ortodokslar oluşturur.

Laik

Laik

yahudiler kendilerini, İsrail için askerlik yaptıklarından, Yahudi bayramlarını kutladıklarından ve İbranice konuştuklarından kendilerini yahudi olarak tanımlarlar . Bu laik kesim yahudi toplumunun 41.4% ünü oluşturur . Bu kesim genelde İsrail işçi Partisini ve

Laik

bir ülke anlayışını destekler .

Geleneksel

Bu kesim İsrail nüfusunun 38.5% ini oluşturur .

Ortodoks

Nüfusun 19.9% u kendini

Ortodoks

(dati) ya da ultra

Ortodoks

olarak adlandırır ve BM’nin bir parçası olmakla birlikte İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’ni imzaladı. Bu belgenin birçok bölümünde dini özgürlüğün altı çizilidir. Belgenin 2. kısmında; hiçbir insanın dininden dolayı ayrıma uğramaması gerektiği, 18. kısımda ise herkesin düşünce, vicdan ve dini özgürlüğe sahip olduğu belirtilmiştir. Buna göre herkes istediği dine inanıp o dini takip edebilir İsrail’deki gayri-yahudiler İsrail’de yahudi olarak tanımlanabilmek için, kişinin annesinin yahudi olması gerekir. Bu, Sovyet Birliği ve Avrupa’nın birçok yerinden gelen göçmenlerin büyük bir kısmını dışarıda bırakır çünkü geldikleri yerde yahudi olarak tanımlansalar bile bir yahudi anneye sahip değillerdir. Bu kesim yaklaşık 320.000’lik bir nüfusa sahiptir. Ayrıca yahudi toplumuyla yaşayan Hıristiyanlar da mevcuttur . İsrail’de yaşayan Arap’lar oy verebilirler, din konusunda serbesttirler ve Parlamento’ya katılabilirler. Birçok Arap İsrail’de politikanın birer parçasıdır. Parlamentonun 10 da biri Arap ve parlamento binasında bir cami mevcut. Anayasa mahkemesi ve bakanlar arasında da Araplar mevcuttur .

References

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.